Kroegbaas dreigt historische kroeg kwijt te raken

Bij het terras hangt een bord met 'self service' en bij de bar staat 'no pin'. Je zou kunnen denken dat Café de Vriendschap niet met zijn tijd is meegegaan en het daarom niet redt. Dat is maar half waar.

Het klopt dat in Café de Vriendschap de klok iets minder snel lijkt te hebben getikt. Het is een klassieke bruine kroeg op nog geen vijftig vierkante meter. Veel donkerbruin hout, hoge krukken aan de bar en memorabilia aan de muur. Maar dat er al decennia weinig is veranderd aan het café betekent niet dat de zaken slecht gaan, zegt uitbater Charles Kallenbach (74): "Ik verdien een redelijke boterham. Er is een grote, vaste klantenkring en in het weekend staat het hier stampvol." En dat hij geen pin heeft, is een bewuste keuze. "Dat doe ik voor de mensen die voor me werken. Pin remt de fooi."

Loondienst

Waarom de Vriendschap volgend jaar april dan wel verdwijnt? De korte versie: de eigenaar heeft de pacht- en huurovereenkomst opgezegd om het pand te kunnen verbouwen en wil het daarna zelf exploiteren.

De lange versie begint ruim vijfentwintig jaar geleden, toen zijn vrouw erop aandrong dat Charles Kallenbach eens in loondienst zou gaan. Ze wilde namelijk ook weleens op vakantie.

Begin jaren negentig verkocht Kallenbach zijn kroeg en begon hij als barman bij de Vriendschap, het café dat toen al ruim honderd jaar op de Nieuwmarkt zat. Het genot van een dienstverband met vakantiedagen duurde niet lang, want nog geen half jaar later ging zijn baas failliet. Vanwege schulden kwam de zaak in handen van de eigenaar van het pand: Continental, een bedrijf dat onder meer gokautomaten levert en horecazaken en -panden bezit. Kallenbach werd gevraagd of hij de vergunning wilde overnemen en de Vriendschap wilde pachten. En ja, dat was toch ook wel weer een mooie kans. Dag vakantiedagen.

Junks en dealers

In vijfentwintig jaar zag Kallenbach de Nieuwmarkt snel veranderen. "In 1991 was de Nieuwmarkt nog echt een no-goarea, vol met junks en dealers. Dan stonden op het einde van de avond een man of drie, vier je op te wachten om je te beroven. Lichten uit en maar wachten tot ze weg waren."

In de jaren die volgden werd het plein volgebouwd met restaurants, cafés en terrassen. De toeristen kwamen. Maar de Vriendschap bleef de Vriendschap. "De diversiteit hier aan de bar is ongelooflijk. Dat is de kracht van dit café. Je zit net zo makkelijk naast een dokter, advocaat, bouwvakker, loodgieter of een man die in de vis zit. In een trendy café komen allemaal dezelfde mensen met hetzelfde verhaal. Hier hoor je over de voor- en achterkant van alle dingen."

In de afgelopen jaren zocht Kallenbach op aandringen van zijn vrouw naar een opvolger. Interesse voor de locatie was er genoeg, maar iemand vinden die de Vriendschap wilde voortzetten was lastiger. En dat was het belangrijkste voor Kallenbach: "Voor de mensen die hier elke week of elke dag komen zou het een sociale ramp zijn als de Vriendschap weggaat."

Na een paar goede gesprekken vond Kallenbach een ondernemer die 'precies op dezelfde golf' bleek te zitten. Continental vond een overname prima, alleen: de nieuwe ondernemer zou slechts een contract tot april 2017 krijgen. Daarna zou renovatie volgen en zou Continental de zaak zelf in beheer nemen. De overname ketste dus af en Kallenbach staat nog steeds achter de tap.

Inmiddels heeft hij de brief binnen met de mededeling dat de huur volgend jaar wordt opgezegd, als de termijn van zijn contract afloopt. Een financiële vergoeding blijft uit.

Volgens Frits Boers van Continental wordt het contract niet verlengd omdat er 'grondig verbouwd' moet worden. "Ik denk niet dat het pand nog aan enige vereiste voldoet. De hele fundering moet waarschijnlijk worden aangepakt." In theorie is het mogelijk dat er na de verbouwing een bruin café onder de naam de Vriendschap terugkeert, maar dat lijkt onwaarschijnlijk. Boers laat doorschemeren dat zijn zoon het nieuwe café waarschijnlijk zal uitbaten. "Welk format er daarna in het pand komt, weten we nog niet, maar het zal wel een café blijven. Een pannenkoekenhuis of ijssalon wordt het in elk geval niet."

Huuropzegging

Kallenbach is nog niet akkoord gegaan met de huuropzegging en kijkt nog naar juridische opties. De kans dat hij kan blijven, lijkt echter niet groot. "Dit soort bruine cafés verdwijnt als sneeuw voor de zon en komt nooit meer terug. Er zijn gasten die hier al 25 jaar lang elke dag naartoe komen. Het is een huiskamer, een plek waar ze hun problemen kunnen bespreken."

Het gesprek aan de toog over de problemen van De Vriendschap vermijdt Kallenbach liever. "Dan komen ze weer. Charles, luister, luister. Ik ken een kennis van een kennis en die heeft dit en dat. Dan zeg ik jongens, jullie moeten even ophouden met zout in mijn wond strooien."

Cafés verdwijnen

Al jaren loopt het aantal cafés in de stad terug. Binnen een straal van één kilometer vond je in 2008 gemiddeld nog 28,7 cafés, aldus het CBS. Vorig jaar was dat 24,1. Volgens Eveline Doornhegge van brancheorganisatie KHN zijn bruine cafés snel de dupe. "Zodra een gebied populairder wordt, wordt de bruine kroeg verdrongen door concepten die meer geld opbrengen. Als huren worden verhoogd, is een bruin café zonder eetgelegenheid moeilijk rendabel te maken."

//