,,De winstquote steeg in Nederland tijdens de periode van hoge inflatie veel harder dan het Europees gemiddelde en ligt ook nu nog boven de eerdere piek. Dit is een brede winststijging die niet alleen komt door enkele grote uitschieters van bedrijven of sectoren”, schrijven FNV-economen in een nieuw rapport dat vandaag uitkwam.
De vakbondseconomen benadrukken verder dat de winst van het midden- en kleinbedrijf tussen 2019 en 2022 bijna net zo hard steeg als die van het grootbedrijf. ,,Ook is de winst harder gestegen dan de lonen in niet-energieproducerende bedrijfstakken. De ruimte voor loonsverhogingen is dus nog steeds historisch groot”, aldus de FNV op NU.nl.
De FNV vindt dat de gevolgen van loonstijgingen voor het verdienvermogen en de concurrentiepositie van het Nederlandse bedrijfsleven worden overdreven.
Lees ook: Zo krijg je als ondernemer grip op je financiën in 2025: ‘Cash is king’
Gevaar van loon-prijsspiraal
En dan ligt nog het gevaar van de zogenoemde loon-prijsspiraal op de loer. Zo stelt ABN AMRO dat het tijd is om een einde te maken aan de hoge loongroei als compensatie voor inflatie. Volgens economen van de bank heeft de loongroei de inflatie bijna ingehaald. In veel cao's is het koopkrachtverlies door de inflatie grotendeels gecompenseerd.
De ruimte voor loonsverhogingen is nog steeds historisch groot
FNV
ABN AMRO wijst op de eisen van de vakbonden om dit jaar de lonen weer flink te laten stijgen. Zo heeft de FNV voor dit jaar een looneis van 7 procent neergelegd. Vanwege hogere lonen gaan bedrijven ook de prijzen van hun producten weer verhogen om die gestegen kosten te compenseren. Dat zorgt voor een prijsopdrijvend effect, bekend als de loon-prijsspiraal.
Door langer vast te houden aan hoge looneisen kan de inflatie langer op een hoog niveau blijven. Maar die hogere inflatie zorgt dan weer voor risico’s voor de Nederlandse concurrentiepositie en economische groei.
‘Hoge lonen dragen sinds 2023 bij aan inflatie’
Volgens DNB-president Klaas Knot dragen sinds medio 2023 vooral de lonen bij aan de hoge inflatie. De prijzen van consumentengoederen en -diensten waren vorig jaar gemiddeld 3,3 procent hoger dan in 2023, blijkt uit cijfers van statistiekbureau CBS. In december kwam de inflatie uit op 4,1 procent.
In het afgelopen jaar raakten Knot en de vakbonden al vaker in discussie over hoe goed extra loonsverhogingen nou zijn voor de economie, en of die loonsverhogingen de inflatie niet te veel aanwakkeren. Ze kijken anders naar loonsverhogingen, lees je ook in onderstaand artikel.
‘Voorzichtig met hoge loonstijgingen’
Werkgeversvereniging AWVN waarschuwde onlangs in haar eindevaluatie van het cao-jaar 2024 nog voor te hoge loonafspraken vanwege prijsopdrijvende effecten en gevolgen voor de Nederlandse concurrentiepositie.
We moeten echt voorzichtig zijn met te hoge loonstijgingen, aangezien dat effect heeft op de inflatie
AWVN
De sterk stijgende loonkosten kunnen de concurrentiekracht van Nederlandse bedrijven verzwakken. Ook wijst de vereniging op de Nederlandse arbeidsproductiviteit, die in het afgelopen jaar voor het eerst in decennia is gedaald. Groei van de arbeidsproductiviteit is een voorwaarde om hogere lonen te kunnen betalen.
,,We moeten echt voorzichtig zijn met te hoge loonstijgingen, aangezien dat effect heeft op de inflatie. Natuurlijk wordt dat ook veroorzaakt door overheidsbeleid, vanwege de verhoging van bijvoorbeeld de accijnzen”, zegt een woordvoerder.
‘Meeste werknemers gecompenseerd’
De AWVN stelt dat de meeste werknemers nu wel zijn gecompenseerd voor de hoge inflatie en dat het koopkrachtverlies is hersteld. ,,Bovendien hebben veel werknemers daarbovenop de nodige extraatjes gehad.”
De gemiddelde loonstijging kwam vorig jaar uit op 4,9 procent. Dat is lager dan de 7,3 procent in 2023, maar nog steeds historisch hoog. ,,Het is daarom van groot belang dat we richting een normaal niveau gaan. En dat betekent niet dat we erop uit zijn om de lonen fors te verlagen. We moeten per bedrijf en sector bekijken wat mogelijk is.”
