'Nergens zonder netwerken'

Van infrastructuur tot groene stroom en van koeienmelk tot kokospoeder. Robert Mutsaers is veelzijdig ondernemer in Kenia.

Regels. Zoveel regels. Als hij door zijn geboortedorp Berkel-Enschot rijdt, beseft Robert Mutsaers opnieuw hoe strikt alles in Nederland is geregeld. Letterlijk een wereld van verschil met Kenia, waar hij al achttien jaar werkzaam is. Want in Kenia kun je veel maken, zeker door het ontzag dat je daar als Europeaan geniet. "Er is zeker een soort van positieve discriminatie. Ik kan me als westerling meer permitteren dan iemand uit de regio, ook al omdat wij onze rechten en plichten een stuk beter kennen. Nadeel: alles is voor mij een stuk duurder. Als wij iets lokaal moeten regelen, doet mijn Keniaanse vrouw dat. Dat scheelt de helft", vertelt hij in het Brabants Dagblad.

In de achttien jaar dat hij in het Afrikaanse land werkt, heeft Mutsaers via zijn Mutsaers Holding tal van projecten van de grond getrokken. Dankzij zelf ontworpen waterturbines voorzag hij duizenden huishoudens van groene stroom. Die activiteiten zijn inmiddels uitgebreid met zonne-energie en biomassa. Vanuit zijn bedrijfje in Zuid-Sudan is hij in een groot deel van Oost-Afrika bezig. Daarnaast is Mutsaers ook actief in infrastructuur en constructie. En daar blijft het niet bij. Hij zoekt nog investeerders om een melkfabriek in het Keniaanse Kerugoya van de grond te trekken en is in onderhandeling over een kokosnootpoederfabriek.

SpanningenVoor de ondernemende duizendpoot zijn het spannende tijden, niet in het laatst door de politieke weerbarstigheid in zijn werkomgeving, de oostkust van Kenia. Mutsaers schetst een beeld van sluimerende spanningen met mogelijk explosieve gevolgen. In Kenia is er van oudsher een tweedeling tussen hoofdstad Nairobi en havenstad Mombasa. Al het geld dat in de haven wordt verdiend, wordt geïnvesteerd in Nairobi. Daarom wil de regio waar Mombasa in ligt onafhankelijk zijn. De geplande oliepijplijn tussen Zuid-Sudan en de Keniaanse havenstad Lamu speelt in dat licht een cruciale rol. "En dan heb je nog honderdduizenden vluchtelingen op de Somalische grens. Het is er niet veiliger op geworden. Het internationale toerisme in de regio is volledig ingestort."

Investeren in Kenia gaat nog steeds samen met corruptie. Mutsaers is daar niet gelukkig mee, maar het systeem dwingt je er volgens hem een weg mee te vinden. Zeker bij infrastructurele projecten, waar vergunningen voor nodig zijn. "Ze vinden altijd wel iets om jouw aanvraag af te keuren. Of ze laten je gewoon een half jaar wachten. Daarom heb je een goed netwerk nodig en betaal je zogeheten netwerkers commissie om voor je te lobbyen. Zonder Keniaanse contacten krijg je hier hoe dan ook weinig gedaan."

Voor Mutsaers is het ook een verhaal van kosten en baten. Van het iets neerzetten voor de maatschappij. "Stel, we willen een brug aanleggen. Daardoor hoeven 60.000 mensen niet meer met het pontje. Zet dat af tegen de situatie dat ze daar maanden of jaren op moeten wachten. Ja, het doet pijn om extra te betalen. Ik werk ook hard voor mijn geld. Maar zonder netwerken kom je nergens."

OpenerLangzaamaan begint Kenia wel steeds opener te worden. De staat heeft verordonneerd dat alle begrotingen van de ministeries openbaar worden gepubliceerd. Een goudmijn voor journalisten, die met de ene na de andere bizarre vondst uitpakken. "Zo was er een ministerie dat 350.000 euro had uitgegeven aan toiletpapier. Dat soort verhalen krijg je nu. Maar machthebbers schrikken er wel van."

Persoonlijk gaat het Mutsaers voor de wind. Hij verliet na zestien jaar Nairobi en vond voor zijn kantoor een idyllisch plaatsje in Kilifi aan de Indische Oceaan. Nadat een goede vriend overleed, werd hij verliefd op diens vrouw en nam de zorg op zich voor hun twee kinderen. Een derde is op komst, vrouw Jane is zwanger. "Soms moet je iets oppakken dat op je pad komt. En nu kan ik mijn opleiding klinische psychologie afmaken, want vanwege de kinderen woon ik thuis. Kinderen brengen geluk in het leven, dat is waar ik heilig in geloof."