Oliesector wacht weer onstuimig jaar

De oliesector maakt zich op voor een nieuw roerig jaar. Projecten worden massaal geschrapt en het regent ontslagen. Toch blijft de prijs dalen.

De nieuwste klap komt uit Iran. Nu de economische sancties tegen het land zijn ingetrokken, verwacht het land de export van olie dit jaar met 1 miljoen vaten per dag te kunnen vergroten. Dat leidde er gisteren toe dat de toch al kwakkelende prijs nog verder onder druk is komen te staan. De kans dat aartsrivaal Saoedi-Arabië de productie vrijwillig zal verlagen om de olieprijs weer op te drijven, is nu helemaal uitgesloten. Dat zou Iran immers alleen maar in de kaart spelen.

NoodtoestandVoor de olieverwerkende bedrijven kon dit nieuws er ook nog wel bij. Alsof afgelopen week niet genoeg duidelijk maakte hoe diep de crisis in de sector al is. De Britse oliegigant BP zegt 4000 banen te moeten schrappen, mijnbouwbedrijf BHP schrijft 7,2 miljard dollar af op zijn schalieolieactiviteiten in de VS. En Rusland en Saoedi-Arabië melden fors in hun begrotingen te moeten snijden. In Venezuela is de economische noodtoestand uitgeroepen.

De grote oliemaatschappijen zitten ook niet stil. Alleen het afgelopen halfjaar werden er voor 200 miljard dollar aan geplande investeringen in olieproductie teruggetrokken. Daarmee komt het totaal aan teruggetrokken investeringen op 400 miljard dollar. In totaal zijn het afgelopen jaar 68 projecten stilgelegd die goed zouden zijn voor een productie van bijna 3 miljoen vaten olie per dag.

Met een prijs van minder dan 30 dollar zijn er maar weinig partijen die nog geld verdienen aan olie, met uitzondering wellicht van Saoedi-Arabië. Dat land verdient al aan de olie als de prijs boven de 10 dollar ligt. Voor grote oliemaatschappijen als Shell ligt de kostprijs toch al snel op zo'n 50 dollar per vat.

Maar er is nog een reden voor de oliemaatschappijen om terughoudend te zijn met investeringen. Dat is het dividend. Shell heeft het dividend bijvoorbeeld nog nooit verlaagd na de oorlog en wil dat vooral zo houden. Nu er minder geld binnenkomt door de goedkope olie, kan het dividend alleen betaald worden als er elders bespaard wordt, op de investeringen in nieuwe productie in dit geval.

Overigens is de verwachting dat de prijs voor ruwe olie nog verder zal dalen. Hedgefondsen gokken massaal op een verdere prijsdaling. Die speculaties leidden al eerder tot stevige prijsdalingen.

KenteringVoorspellen waar het dieptepunt ligt, is onmogelijk, maar Hans van Cleef, energiedeskundige bij ABN Amro, verwacht wel een kentering in de olieprijs dit jaar. ,,Wij gaan uit van een gemiddelde prijs van om en nabij de 50 dollar per vat dit jaar.''

De veronderstelling lijkt gewaagd. De overproductie neemt nog steeds toe en de voorraden zijn historisch hoog. Toch is het minder somber dan het lijkt, volgens Van Cleef. ,,Er wordt nog steeds meer geproduceerd dan de vraag, maar het overschot in de productie neemt af. De vraag is al met 1,5 miljoen vaten per dag gestegen.''

De toenemende vraag, gecombineerd met afnemende investeringen, moet op den duur voor hogere prijzen zorgen. Van Cleef verwacht dat ook de productie van schalieolie in de VS zal afnemen. Juist die schalieolie is de oorzaak van de ongekende prijzenslag. "Daar merk je nu nog weinig van. Dat komt doordat er heel veel kleine producenten zijn. Als er eentje omvalt, wordt die voor een lage prijs overgenomen door een concurrent.'' Maar nieuwe bronnen aanboren is niet rendabel en schaliebronnen drogen snel op.