PostNL schudt zijn verleden af

Het is een simpele rekensom. In 2015 haalde PostNL 50,8 procent van zijn omzet uit postbezorging in Nederland, blijkt uit de stabiele jaarcijfers die het bedrijf gisteren presenteerde. De resterende 49,2 procent komt uit pakketbezorging en activiteiten uit het buitenland. Met een postomzet die in 2016 met ongeveer 5 procent zal dalen en een sterk groeiende pakkettenmarkt (8 à 9 procent erbij) kan het niet anders dat 2016 het eerste jaar wordt waarin de Nederlandse brievenbus binnen het postbedrijf de onderliggende partij is.

Herna Verhagen zul je dat nooit horen zeggen. Zij, de huidige topvrouw, is een kind van de voormalige PTT. Begon er in 1993, toen het bedrijf nog TNT Post heette, als salesmanager, en ging er nooit meer weg.

Als geen ander weet ze wat voor monsterklus het is geweest om van PostNL weer een bedrijf met toekomst te maken. PostNL is ontstaan uit TNT Post, dat onder druk van aandeelhouders uiteenging in een posttak en een pakkettentak (TNT). PostNL kreeg een groot aantal aandelen TNT, maar ook het merendeel van de schulden van het moederbedrijf.

Bovendien moest het zijn geld voortaan zien te verdienen met postbezorging, en ook in 2011 was dat al een krimpmarkt. Aan Verhagen, die een jaar na de splitsing aan het roer kwam, de taak om het bedrijf klaar te maken voor de toekomst. Idealiter repareer je het dak als de zon schijnt, maar dat was Verhagen niet gegeven. Sterker: ze kreeg ook nog eens een mislukte reorganisatie in haar maag gesplitst.

Zie haar staan, 4 jaar later, nog altijd gespeend van elk spoortje arrogantie. Ook de voorzichtig doorbrekende zon leidt niet tot hoogmoedige uitspraken. En dat terwijl over een paar maanden toch echt een tweede historisch markeringspunt bereikt wordt. Als de overname van TNT door het Amerikaanse FedEx rondkomt, is PostNL - dat dan zijn resterende aandelen TNT verkoopt - schuldenvrij.

'Trots' is Verhagen, zegt ze. Maar ze wil de dag niet prijzen voor het avond is. ,,Er is nog een kleine kans dat het niet doorgaat." Ze klopt de mogelijkheid meteen af op de tafel van het Crowne Plaza Hotel in Amsterdam-Zuid, waar ze tijd maakt voor een kort interview.

Voortaan komt minder dan de helft van de inkomsten uit postbezorging. Wordt de posttak daarmee minder belangrijk?

,,Als je naar de omzet kijkt, klopt dat. Maar als je naar winstgevendheid kijkt nog niet, en ook qua volumes niet. We bezorgen jaarlijks 154 miljoen pakketten en 2,4 miljard brieven. Postbezorging blijft voor ons nog heel lang heel belangrijk. We investeren in nieuwe sorteermachines en werken ook aan track and trace voor brieven, zodat verzenders hun post kunnen volgen."

Maar het wordt wel minder.

,,Dat klopt. Daarom gaan onze postbezorgers ook andere dingen doen. Ze worden allemaal uitgerust met een smartphone. In Schiedam hebben we een proef waarbij postbodes opvallende zaken kunnen doorgeven aan de gemeente. In Zwolle helpen ze ouderen bij het doorgeven van meterstanden aan het energiebedrijf. Beide proeven zijn positief geëvalueerd, er wordt nu nagedacht over eventuele vervolgstappen. Maar we willen de sociale rol van bezorgers in de buurt versterken."

Afgelopen zomer kwam PostNL in het nieuws door een conflict met de bonden over de tarieven voor bezorgers. Daarna kwam er een aanbod van PostNL: of vast in dienst, of 10 procent erbij.

Hoe staat het daarmee?

,,110 bezorgers zijn op het aanbod ingegaan, dat is ongeveer 15 procent. Waarom zo weinig? Een groot aantal bezorgers wil gewoon graag zelfstandig blijven werken, of treedt in dienst bij een ander bedrijf dat voor ons pakketten bezorgt. En 100 zijn er gestopt. Daarnaast zijn 400 werknemers van de posttak overgestapt naar de pakkettenafdeling."