Dit zijn de 10 best betaalde ceo's van Nederland

Bob van Dijk (Prosus) best betaalde bestuursvoorzitter

Jarenlang was Nancy McKinstry van informatieleverancier Wolters Kluwer met beloningen ruim boven de 10 miljoen euro de ongekroonde koningin van de topinkomens, maar die rol lijkt overgenomen door Bob van Dijk. Deze 48-jarige Nederlander is de baas van Prosus, de afgesplitste investeringspoot van het Zuid-Afrikaanse techconglomeraat Naspers, met als belangrijkste bezit een groot belang in de Chinese internetreus Tencent. Dat belang is zo veel miljarden waard dat Prosus tot de waardevolste bedrijven op de Amsterdamse beurs behoort, schreef de Volkskrant eerder.

En dat betaalt zich uit voor Bob van Dijk. Door extra uitkeringen kwam zijn beloning de vorige keer uit op 38,6 miljoen euro, het afgelopen jaar was het 15 miljoen euro. Daarmee was hij de best betaalde bestuursvoorzitter van de 115 grote bedrijven en instellingen waarvan De Volkskrant de beloning in de jaarverslagen onderzocht. Het totale aandelenpakket van de Nederlander dat hij in de toekomst (bij het behalen van bepaalde prestaties) kan verdienen is ongeveer 132 miljoen euro waard.

De 10 best betaalde ceo's van Nederland

1. Kurt Sievers & Richard Clemmer (NXP Semiconductors) - 19,53 miljoen
2. Bob van Dijk (Prosus) - 14,99 miljoen
3. Nancy McKinstry (Wolters Kluwer) - 12,95 miljoen
4. Cassey Keller & Fabien Simon (JDE Peet's) - 12,87 miljoen
5. Michael Manley (Stellantis) - 10,23 miljoen
   
6. Dennis Dijkstra (Flowtraders) - 7,79 miljoen
7. Frans van Houten (Philips) - 7,04 miljoen
8. Jean-Francois van Boxmeer & Dolf van den Brink (Heineken) - 6,75 miljoen
9. Erik Engstrom (RELX) - 6,07 miljoen
10. Frans Muller (Ahold Delhaize) - 6,02 miljoen

De volledige lijst van 115 best betaalde bestuursvoorzitters/ceo's is te bekijken via De Volkskrant. De lijst met topinkomens gaat over het jaar 2020. Dat betekent dat Bob van Dijk dat jaar dus bijna 15 miljoen verdiende. Het totaalinkomen is inclusief opties en aandelen.

Eumedion, de belangenbehartiger van grote beleggers als pensioenfondsen, noemt het aandelenpakket van Bob van Dijk ‘buitensporig’. Volgens Eumedion hadden de commissarissen moeten voor­komen dat de potentiële beloning zo’n grote omvang kon krijgen, zoals de gedragscode voor beursgenoteerde bedrijven ook voorschrijft. Prosus wijst er in een reactie op dat, met dank aan Van Dijk, de waarde van de e-commerceportefeuille is verdubbeld en zegt de regels wel na te leven, door verantwoord om te gaan met de toekomstige beloning. Met zijn beloning vorig jaar verdiende de Prosus-baas 203,5 keer zoveel als de gemiddelde werknemer van zijn bedrijf.

Chipmaker NXP het meeste kwijt aan beloning van de top

Terwijl Prosus de best betaalde bestuurder had, was NXP het meeste kwijt aan de beloning van de top. De voormalige chipdivisie van Philips, voor het eerst opgenomen in het Volkskrant-onderzoek, betaalde bijna 20 miljoen euro, verdeeld over de vertrekkende en komende ceo. De 69-jarige Rick Clemmer, sinds 2009 de baas, ontving in zijn laatste jaar ruim 13 miljoen euro, zijn opvolger Kurt Sievers 6 miljoen. De top van de mondiale chipfabrikant, met vestigingen in Nijmegen en Eindhoven, leverde 25 procent van het basissalaris in. Dit tot tevredenheid van de aandeelhouders, die de aanvankelijke bedragen veel te ver vonden gaan.

Ook JDE Peet’s, het moederbedrijf van onder meer Douwe Egberts dat vorig jaar in Amsterdam naar de beurs ging, wisselde van topman. Kort na de beursgang hield topman Casey Keller ermee op. Om zijn opvolger Fabien Simon naar JDE Peet’s te lokken kreeg de Fransman 10 miljoen euro als welkomstpremie, onder meer voor misgelopen vergoedingen bij zijn vorige werkgever. Keller kreeg nog een vertrekvergoeding mee, hoewel hij zelf ontslag had genomen. Dat vonden toonaangevende aandeelhouders als het Noorse staatsfonds te gortig, maar de partijen die JDE naar de beurs brachten hadden de meerderheid van de stemmen, dus het pakket werd goedgekeurd. Volgens het koffie- en theebedrijf ­waren de premies nodig voor een soepele overgang.

Flow Traders-bonus

Ook hoog genoteerd: Flow Traders en Ahold Delhaize. Met dank aan de onrust op de financiële markten door corona verdiende de flitshandelaar veel geld, wat zich uitte in een bonus van 7,7 miljoen euro voor topman Dennis Dijkstra, een van de hoogste ooit in Nederland. Het bedrijf wees de critici op het beloningsmodel met relatief lage vaste salarissen (94 duizend euro voor Dijkstra) en hoge bonussen, waarvan ook de werknemers profiteerden. Niettemin stemden aandeelhouders dit voorjaar wederom tegen de beloningsplannen van Flow Traders, vanwege het risico op nieuwe uitschieters.

Ook over de beloning van Ahold Delhaize-baas Frans Muller was veel te doen. Met dank aan een bonus van 1,6 miljoen euro kwam zijn beloning uit op ruim 6 miljoen euro, 122 keer zoveel als de gemiddelde werk­nemer. Het moederbedrijf van onder meer Albert Heijn en Bol.com profiteerde volop van de coronacrisis, terwijl veel andere bedrijven in de problemen raakten. Ahold Delhaize meldde dat er vele honderden miljoenen zijn uitgegeven aan bescherming en extraatjes voor werknemers en hulpprojecten in de samenleving. Dat is een van de punten waarop aandeelhouders de beloning van een topman beoordelen. Zij gingen in meerderheid akkoord.

Nieuw in de lijst met grootverdieners is Michael Manley van Stellantis, het nieuwe Frans-Italiaanse-Amerikaanse fusiebedrijf van onder meer Fiat en Peugeot dat zich in Amsterdam vestigde.

Net niet in de top tien staat ­Booking.com. De van oorsprong ­Nederlandse site baarde opzien in het coronajaar door 28 miljoen euro aan bonussen uit te keren aan de drie topbestuurders, terwijl het 64 miljoen aan staatssteun kreeg. De ophef hierover leidde tot een opmerkelijke ­reactie: Booking schrapte niet de ­bonussen, maar koos voor de duurdere variant, het terugbetalen van de loonsteun. Topman Glenn Fogel, die geen salaris ontving, kwam dankzij de bonus uit op 5,86 miljoen euro.

Grote verschillen door corona

De coronacrisis leidde tot grote verschilllen in de topinkomens. Bij 58 van de door De Volkskrant onderzochte bedrijven en instellingen steeg het bedrag dat de bestuursvoorzitter kreeg, bij 55 daalde dat (bij 2 bleef het gelijk).

Volgens een overzicht van de belangenbehartiger van grote beleggers Eumedion nam bijna 30 procent van de beursgenoteerde bedrijven maatregelen om de salarissen en ­bonussen (deels) te verlagen. Dat gebeurde onder meer bij Shell en ING. Ruim 70 procent van de bedrijven deed dat dus niet, ondanks de ingrijpende maatschappelijke gevolgen van de coronacrisis.

Bij Heineken viel het jaar in twee delen uiteen. Topman Jean-François van Boxmeer, al 35 jaar in dienst bij de mondiale bierbrouwer, nam vorig voorjaar afscheid en kreeg daarbij 5,5 miljoen euro mee. Dat is veel meer dan maximaal een jaarsalaris zoals de gedragscode voorschrijft; en dan nog alleen als het vertrek niet vrijwillig is. Volgens Heineken waren de afspraken met Van Boxmeer van voor de tijd dat de gedragscode in werking trad, in 2003. Dat voorkwam niet dat de brouwer extra belasting moet betalen over het afscheids­cadeau. Alle vertrekvergoedingen ­boven de 559 duizend euro beschouwt de Belastingdienst als excessief. Boven dat bedrag wordt 75 procent belasting geheven.

Van Boxmeers opvolger Dolf van den Brink (48) leverde vanwege de coronacrisis – en de ingrijpende gevolgen daarvan voor de horeca en Heineken zelf – vorig voorjaar direct 20 procent salaris in. Ook zag de top af van bonussen, onder meer vanwege een grote reorganisatie. De loonkloof bij Heineken zakte daardoor – de premie voor Van Boxmeer niet meegerekend – naar 30. Dat is ongekend laag voor de brouwer die erom bekendstaat zijn bazen in de watten te leggen als het goed gaat.

Gedoe over vertrekpremies

Naast Van Boxmeer (Heineken) en Keller (JDE Peet’s) waren er vorig jaar meer problematische vertrekpremies, voor financieel directeur Jaska de Bakker van zuivelreus Friesland Campina bijvoorbeeld. Terwijl er vanwege de coronacrisis niks extra’s in zat voor de boeren, kreeg De Bakker ruim een miljoen euro mee, ontdekte De Volkskrant, terwijl ze er zelf voor koos om te vertrekken.

Nogmaals, de regel in de gedragscode voor beursgenoteerde bedrijven is helder: maximaal een jaarsalaris, en dan alleen als het vertrek niet vrijwillig is. Maar de praktijk is weerbarstiger, zegt directeur Rients Abma van Eumedion. Zo moest bijvoorbeeld ook DSM extra belasting betalen over beloning in aandelen die oud-topman en oud-coronagezant Feike Sijbesma na zijn vertrek nog uitgekeerd kreeg. ‘De afspraken over vertrekpremies lijken helder, maar zijn dat niet’, zegt Abma. ‘Het is nu onduidelijk welke beloningen op termijn nog wel uitgekeerd mogen worden aan een voormalig ceo en welke niet. Daar moet voor de gedragscode nog eens goed naar gekeken worden.’

Corona werkt matigend – maar blijft dat zo?

Bij alle ellende had de coronacrisis wel matigende effecten op de verhoudingen tussen top en werkvloer. Door het inleveren door een deel van de ceo’s liep de loonkloof tussen de bestuursvoorzitters en het gemiddelde van de werkvloer bij de door De Volkskrant onderzochte bedrijven en instellingen terug, van ruim 34 naar 29. Een bestuursvoorzitter in Nederland verdiende vorig jaar (met gemiddeld 2,03 miljoen euro) dus 29 keer zoveel als zijn of haar gemiddelde werknemer.

Omdat in de semipublieke sector de beloning nog iets steeg, en die in het bedrijfsleven daalde, nam ook de kloof tussen het bedrijfsleven en de (semi)publieke sector af. Diverse deskundigen maken zich zorgen of de beloningskloof tussen het bedrijfs­leven en de (semi-)publieke sector niet te groot wordt. De gemiddelde beloning van een ceo in het bedrijfsleven daalde 14 procent tot ruim 2 miljoen euro. Dat is bijna 28 keer zoveel als de gemiddelde werk­nemer. In de (semi-) publieke sector verdiende een bestuursvoorzitter vorig jaar gemiddeld 425 duizend euro, 1,6 procent meer dan een jaar eerder. Dat is 5,2 keer zoveel als de werkvloer.

De grote vraag is of de krimpende kloof een tijdelijk corona-effect is dat verdwijnt, nu de economie weer snel aantrekt. De winsten van de bedrijven groeien weer, ook in sectoren die eerder getroffen werden. De beurzen breken records, wat goed is voor de bonussen. De werknemers kregen pre-corona eindelijk serieuze loonsverhogingen, maar moeten afwachten of en wanneer die terugkeren.

De beweging dit jaar zal omgekeerd zijn aan die van vorig jaar, vermoedt beloningsdeskundige Hein Haenen. Dus: een vooralsnog gematigde stijging van de cao-lonen maar wel groei in de top, als bestuurders geen offers meer hoeven te brengen. Haenen: ‘Ik denk dat de verschillen geleidelijk weer groter zullen worden. Maar hoe snel die beweging precies gaat, hangt af van het verloop van de pandemie.’