Unilever waakt voor euforie

Unilever heeft een onverwacht goed jaar achter de rug, maar 2016 wordt volgens topman Paul Polman uitdagender dan ooit. Meteen na de jaarcijferpresentatie stapte hij dinsdag in het vliegtuig naar Davos. Met een koffer vol problemen waar de wereldleiders volgens hem nodig mee aan de slag moeten.

Als eerste bedrijf publiceerde Unilever dinsdag zijn jaarcijfers. De omzet van het bedrijf dat wereldwijd levensmiddelen, verzorgings- en schoonmaakproducten verkoopt, steeg in 2015 met 10 procent tot 53,3 miljard euro. Gecorrigeerd voor effecten van wisselkoersen en overnames bedroeg de stijging 4,1 procent. Betere resultaten dan analisten, na 2 jaren van dalende opbrengsten, hadden voorzien. Maar bestuursvoorzitter Paul Polman waarschuwt voor teveel optimisme. "2016 brengt meer onzekerheid dan ooit tevoren. Geopolitieke conflicten, dalende grondstoffenprijzen, klimaatverandering, stagnerende economieën: het komt nu allemaal samen op een manier die we nog niet eerder hebben gezien.''

De groeiende kloof tussen rijk en arm baart Unilever zorgen. Het is niet goed dat de welvarendste 1 procent nu evenveel bezit als de resterende 99 procent van de mensen in de wereld. Dat benadrukte Oxfam Novib bij de start van het World Economic Forum in Davos, en Polman is het daar roerend mee eens.

Wassen"Als miljonairs rijker worden, betekent dat niet dat ze hun kleren vaker wassen of meer ijs eten.'' Unilever investeert weliswaar flink in exclusievere producten, zoals nieuwe smaken Ben & Jerry's ijs en T2 thee. In zulke 'betaalbare luxe' ziet Unilever groeikansen. Maar de bulk van de omzet is én blijft afkomstig van de gewone middenklasse, die die zich A-merken kan veroorloven, zegt Polman. "Daar zit veel druk op.''

BrandhaardenEen bedrijf dat in 190 landen producten verkoopt en produceert, voelt de pijn van de brandhaarden in de wereld. "In Syrië kan ik natuurlijk geen salesmensen de straat op sturen,'' zegt Polman. Fabrieken vallen stil op plekken waar oorlog woedt of de elektriciteitsvoorziening hapert. En vluchtelingen hebben wel wat anders aan hun hoofd dan de vernieuwde Omo.

De prijzen van olie en andere grondstoffen dalen. Prettig voor Unilever, dat daardoor goedkoper kan produceren? Nou nee. Die lagere kosten wegen niet op tegen het effect van de dalende prijzen op de koopkracht van mensen in opkomende economieën - waar Unilever de meeste winst haalt. Zo zijn de olieproducerende landen in de Arabische wereld ook landen waar veel thee wordt gedronken. De dalende olieprijzen hebben dus direct effect op de Lipton-verkoop.

Unilever ziet de beurskoerzen in China met groeiend onbehagen kelderen. De haperende Chinese economie zal veel invloed hebben op de landen eromheen, verwacht Polman. Brazilië kampt met een recessie, Rusland worstelt met westerse sancties, in Indonesië is de groei gestagneerd en ook in India zouden de cijfers wel eens tegen kunnen vallen, verwacht Polman. "Zestig procent van onze business halen we uit opkomende markten. Daar zullen we dus veel harder moeten werken.''

Veel ceo's roepen dat de opwarming van de aarde ze aan het hart gaat, maar weinigen merken de gevolgen nu al zo concreet als Polman. Hittegolven, stormen en overstromingen zorgen voor steeds meer mislukte oogsten. "Zelfs het Verenigd Koninkrijk is er niet immuun voor,'' memoreert hij de recente watersnood. Op de klimaattop in Parijs beloofde Unilever in 2030 helemaal klimaatneutraal te zijn. Maar dat haalt weinig uit als politici en collega-ceo's ondertussen achterover leunen, zegt Polman. ,,Ik zal ze in Davos aansporen om de beloftes uit Parijs snel om te zetten in daden.''

Noodscenario'sCrisis in Griekenland, gedoe met Polen, de dreigende Brexit: zelfs voor het relatief stabiele Europa heeft Unilever allerlei noodscenario's in de kast liggen, zegt Polman. "We moeten overal op voorbereid zijn. Maar natuurlijk houden we die kast liever dicht." Verontrustender vindt hij dat het gerommel in Europa de aandacht van politici afleidt. "Zij houden zich bezig met de korte termijn, terwijl ook de structurele problemen nodig moeten worden aangepakt.''