Vertilt Shell zich aan overname van BG?

De aandeelhouders van Shell bezegelen woensdag in Den Haag de historische en reusachtige overname van olie- en gasbedrijf BG Group. Tenminste... dat is de bedoeling. Onder aandeelhouders groeit de onrust. Kan Shell de tientallen miljarden die BG kost wel missen? Een analyse van het AD.

'Geen deugdelijke visie op de houdbaarheid van dividend, geen duidelijke scenario-analyses en geen woord over de impact van de Parijse akkoorden op het verdienmodel.'

Dit tamelijk vernietigende oordeel over de overname van het Britse olie- en gasbedrijf BG Group door Shell verscheen zondag op de website van de Vereniging van Effecten Bezitters (VEB). De bedrijfstop zou zich meer steun wensen nu de onderneming op het punt staat 45 miljard euro af te tikken voor de grootste overname in haar historie. Dat snapt Paul Koster, directeur van de VEB, heel goed. ,,Maar geef ons dan instrumenten om een goed oordeel te kunnen vellen. Daar ontbreekt het aan. Daarom overwegen wij ons van stemming te onthouden."

Morgen stemt de aandeelhoudersvergadering van Shell in Den Haag over de voorgenomen overname van BG Group, die voor een Nederlands bedrijf veruit de grootste is in de historie. Verwacht wordt dat er uiteindelijk een ja-stem uitrolt, de belangrijkste aandeelhouders hebben zich achter topman Ben van Beurden geschaard. Maar beleggers zijn zenuwachtig. De lage olieprijs hangt als een zwaard van Damocles boven de fusie. Tekent de Koninklijke met de deal niet voor zijn eigen ondergang?

De theorie: een fantastisch idee

Wanneer Van Beurden in april aankondigt de beurs te trekken voor BG Group, is er vooral veel begrip en lof voor dat idee. Oké, het kost een stevige bom duiten, belangrijker is dat de samenvoeging van Shell een beter bedrijf zal maken. Door een combinatie van strategische beslissingen en pech (lees: Alaska) bulkt Shell niet van de voorraden. Die reserves zijn bitter hard nodig: ze zijn bepalend voor de houdbaarheid van omzet en winst op lange termijn.

De voorraden van BG zijn - in tegenstelling tot de winst en de omzet, die in het niet vallen bij die van Shell - juist van klatergoud. De Britten zijn sterk in Braziliaanse diepzee-olie en in vloeibaar gas, twee absolute groeimarkten. Vooral gas is voor de toekomst van strategisch belang. In een wereld die minder vervuilend moet worden, gaat het schonere gas het winnen van de meer vervuilende olie, is de verwachting.

"Over de strategische rationale van de overname hoefden we niet lang te discussiëren," zegt Rients Abma, directeur van Eumedion, de belangenbehartiger van institutionele beleggers. "Die is overduidelijk."

De praktijk: een wegglijdende olieprijs

Shell staat niet bekend als een bedrijf dat op de kleintjes moet letten. Een overnameprijs van tientallen miljarden euro's: het is niet iets waar de Brits-Nederlandse reus meteen voor terugschrikt. Dat beeld stamt echter uit een periode dat de olieprijzen én op een hoog niveau lagen, én redelijk voorspelbaar geacht werden. Op het moment dat Van Beurden de overname van BG aankondigt, heeft de wereld de eerste waarschuwing net gekregen: een olieprijs van meer dan 100 per dollar per vat is geen zekerheidje. De dip lijkt echter achter de rug, de prijzen klimmen weer.

Dat is nodig ook. Shell laat op diverse momenten doorschemeren dat de overname van BG de aandeelhouders rendement oplevert vanaf een olieprijs van 60 dollar. De opleving blijkt echter tijdelijk. Na mei 2015 halveert de olieprijs tot onder de 30 dollar per vat. Daardoor halveert ook de winst van Shell, maakte het bedrijf bekend.

De twijfel: kan Shell het geld wel missen?

Shell is voor veel aandeelhouders de absolute knuffelbeer. Het bedrijf heeft in zijn historie nog nooit zijn dividend verlaagd, en dat is uniek. Maar aandeelhouders kunnen ook rekenen. Als een bedrijf én minder winst en omzet maakt door een lagere olieprijs, én zijn dividend aan aandeelhouders op peil wil houden (kosten: ongeveer 15 miljard euro per jaar), én zich in de schulden steekt om de overname van BG te kunnen financieren, dan gaat het ergens wringen.

Ze willen van Shell weten wat er gebeurt als de olieprijs niet het gehoopte herstel vertoont. Hoe erg is de schade dan voor het bedrijf? Moeten er onderdelen in de uitverkoop? Blijft het dividend op peil? "Bij zo'n enorme overname verwacht je dat een bedrijf verschillende scenario's doorrekent en dat met de beleggers deelt," zegt Koster. ,,Maar dat gebeurt niet. Onze achterban bestaat uit betrokken mensen. Het Shell-aandeel is voor hen vaak een pensioenvoorziening.'' Standard Life Investments, een belangrijke Britse belegger, stemt tegen de overname. Het risico van een lage olieprijs zou te groot zijn. Standard Life noemt de tegenstand 'een helder signaal richting de top van Shell'.

De toekomst: op hoop van zegen

Uiteindelijk is elke keuze, morgen op de aandeelhoudersvergadering, een kwestie van geloof. Voorstemmers, die volgens ingewijden in de meerderheid zijn, geloven in de voorspelling van Shell dat de olieprijs zich op de langere termijn zal herstellen. Daar zijn wel argumenten voor, stelt Hans van Cleef, energiespecialist bij ABN Amro. ,,De vraag naar olie neemt op de langere termijn toe, en de verwachting is ook dat het aanbod zich gaat aanpassen aan de lagere prijs."

Voor 2018 rekenen de meeste banken op een prijs van 60 tot 80 dollar, dus wat dat betreft zit Van Beurden safe. Maar ja, welke bank schreef 2 jaar geleden dat de olieprijs nu rond de 30 dollar zou cirkelen? "Niemand kan voorspellen wat de prijs gaat doen," stelt Koster.

Onder aan de streep is deze investering, zoals elke andere, een gok. Maar wel een hele dure.