Michel van Leeuwen
Directeur Flanderijn
Michel van Leeuwen is gerechtsdeurwaarder en directeur bij Flanderijn. Deze organisatie bestaat sinds 1948 en heeft zich ontwikkeld tot een full-service organisatie op het gebied van creditmanagement, betalingsbeheer en administratieve ondersteuning. Flanderijn ziet zich als voorvechter van ‘sociaal incasseren’.
Jongvolwassenen zijn een kwetsbare doelgroep als het gaat om financiële problemen. Zodra ze achttien worden zijn ze namelijk wel financieel zelfstandig, maar het overgrote deel is niet financieel zelfredzaam. Ze hebben immers vaak tijdelijk werk en beschikken daardoor over weinig financiële middelen. En dat leidt tot grote financiële risico’s. Uit onderzoek van BKR blijkt dat in de afgelopen vijf jaar het aantal jongvolwassenen met schulden bijna is verdubbeld. Ook wij zien dat het aantal jongvolwassenen met schulden sinds de coronacrisis met zo’n dertig procent is toegenomen.
Brief in de la of weggooien
Schaamte zorgt ervoor bij jongvolwassenen, net als bij veel andere doelgroepen, dat ze het lastig vinden om contact op te nemen met de schuldeiser als er een aanmaning op de mat valt. Dat het hebben van schulden vaak gepaard gaat met schaamte is niet nieuw. Maar wat maakt het dat schaamte zo belemmerend is in het opnemen van contact?
Lees ook: Een op de drie bedrijven bang voor bankroet klanten door terugvordering coronaschuld
Schaamte levert gevoelens van hulpeloosheid, machteloosheid en minderwaardigheid op. De brief in de la stoppen of weggooien is dan een ‘makkelijke’ manier om daar mee om te gaan. Jongvolwassenen ervaren immers negatieve gevoelens over zichzelf en deze willen ze liever vermijden. Schaamte en schuldgevoelens zorgen ervoor dat jongvolwassenen het hebben van schulden ervaren als persoonlijk falen.
Maar hoe kan je als schuldeiser deze gevoelens serieus nemen en toch in contact komen met hen? Vermijd allereerst het expliciet benoemen van schaamte, dit zorgt namelijk juist voor een bevestiging van deze emotie. Hoe goedbedoeld ook, zo verhoog je voor hen de drempel om contact op te nemen. In plaats daarvan kan je tijdens het contact benadrukken dat schulden vaker voorkomen en dat anderen ook om hulp vragen en die ook krijgen. Geef daarbij aan dat het doel is om tot een oplossing te komen. Door te erkennen dat om hulp vragen niet erg is, richt je je op de persoon en niet op het probleem.
Door te erkennen dat om hulp vragen niet erg is, richt je je op de persoon en niet op het probleem
Geef daarnaast het gevoel dat jongvolwassenen zelf invloed hebben op de situatie door een stappenplan aan te bieden en duidelijk te maken wat contact opnemen oplevert. Ga er niet te snel vanuit dat jongvolwassenen dit zelf wel weten. Juist de angst voor veroordeling of het opgelegd krijgen van een onhaalbare aflosregeling weerhoudt hen van het maken van contact. Bied daarom bepaalde garanties. Dit kan door bijvoorbeeld te benoemen dat bij een regeling wordt gekeken naar het totale financiële plaatje. Zo stuur je aan op een positieve ervaring, namelijk dat contact opnemen de eerste stap is naar een oplossing. En vergeet bovendien niet om in al je communicatie heldere en eenvoudige taal te gebruiken.
Stress verlagen
Naast schaamte zorgen schulden ook bij jongvolwassenen voor veel stress. En dit kan het contact ernstig in de weg zitten. Zien zij een aanmaning door de brievenbus komen? Dan voelen zij de stress fysiek en wordt het lastig om de brief rustig te lezen. Het is helaas niet eenvoudig om deze stress weg te nemen, maar er zijn wel twee handvaten om de druk wat van de ketel te halen. Benoem allereerst in de communicatie dat schulden stress kunnen opleveren. Waar dat bij schaamte juist af te raden is, kan het benoemen van mogelijke stress – en hoe die te verlagen – de nodige erkenning opleveren. Jij bent er om samen op zoek te gaan naar oplossingen om geldzorgen te verminderen.
Visualeer de kernboodschap bijvoorbeeld eens in een afbeelding, zodat in één oogopslag duidelijk is welke actie je van de jongvolwassene verwacht
Houd er daarnaast rekening mee dat stress ook een negatief effect heeft op het kunnen verwerken van informatie. Visualeer de kernboodschap bijvoorbeeld eens in een afbeelding, zodat in één oogopslag duidelijk is welke actie je van de jongvolwassene verwacht. Belangrijk is om daarbij gebruik te maken van beeld wat past bij hun belevingswereld.
Lees ook: Meer ondernemers vragen schuldhulpverlening aan: ‘Geen taboeonderwerp meer’
Een stap in de goede richting
Geldstress zorgt ervoor dat jongvolwassenen geldzaken vermijden en schaamte versterkt dit. Het is dan ook een gemiste kans als schuldeisers hier weinig aandacht aan besteden. Om de financiële situatie van jongvolwassenen te verbeteren, en ervoor te zorgen dat bedrijven achterstanden betaald krijgen, kunnen bovenstaande veranderingen in aanpak een stap in de goede richting zijn.
