,,Het lastige aan gevallen van eetpiraterij,” legt Charlotte uit, ,,is dat mensen vooraf het doel moeten hebben gehad om zonder te betalen te vertrekken. Als het argument is: ik vond het niet lekker, waardoor de klant weigert te betalen, dan heeft iemand dat vooraf niet al bedacht. Dat kan dan een discussiepunt zijn.”
Lees ook: Henk en Jolanda voor de rechter: Zo pak je eetpiraten in je zaak aan
Een restauranthouder die recent met dit probleem te maken kreeg, is Ruud Bakker. Een klant weigerde zijn verorberde biefstuk af te rekenen. Ruud kon een civiele procedure starten omdat hij de gegevens van de klant had via diens identiteitsbewijs, want hij is niet van plan het erbij te laten zitten. ,,Een principekwestie, want het kost me 450 euro voor een rekening van 73 euro.” Een deel hoopt hij te verhalen op de klant. ,,Maar het kost me waarschijnlijk sowieso 150 euro aan deurwaarderskosten.” Getallen over hoe vaak dit voorkomt in Nederland zijn er niet, zo blijkt uit navraag bij Koninklijke Horeca Nederland.
Verzamel gegevens vooraf
Het grootste struikelblok, beaamt Charlotte, is de bewijslast. ,,Als je juridische stappen wilt ondernemen, zul je in het geval van eetpiraterij in een strafrechtelijke procedure moeten aantonen dat iemand vooraf al de bedoeling had niet te gaan betalen. Ook moet aangetoond worden dat iemand er een gewoonte van maakt om niet af te rekenen. De politie moet daar onderzoek naar doen en het bewijs verzamelen.” Een civiele procedure (tussen twee partijen in plaats van bij een strafrechtelijke procedure tussen Openbaar Ministerie en verdachte) starten, is voor veel restauranteigenaren een bijna onmogelijke uitdaging, vooral als er geen reservering is en de identiteit van de daders, in tegenstelling tot het geval van Ruud Bakker, onbekend is.
Het instellen van een minimumbedrag vooraf kan helpen, een soort borg
Charlotte Meindersma
Als iemand platgelegd zijn hielen heeft gelicht, is het sowieso lastig het verschuldigde bedrag te verhalen. Charlotte: ,,Dan kun je inderdaad weinig. Je zult als restauranthouder vooraf moeten zien te voorkomen dat dit gebeurt en je werkwijze aanpassen. Bijvoorbeeld door standaard van minstens één persoon voldoende gegevens te verzamelen bij binnenkomst, afspraken maakt over wie er afrekent en hoe diegene bereikbaar is. Ook het instellen van een minimumbedrag vooraf kan helpen, een soort borg, waarbij het verschil verrekend wordt bij het afrekenen. Daarmee wordt een deel van je risico gedekt. Maar ja, als ondernemer zit je natuurlijk in dubio, want gastvrijheid is essentieel.”
Contactmomenten als psychologische drempel
Wat is dan het verschil met bijvoorbeeld diefstal bij zelfscankassa’s of winkeldiefstal? Een supermarkteigenaar mag zelfs een boete opleggen aan dieven, die optie hebben restauranteigenaren niet. ,,Omdat eetpiraterij niet als diefstal wordt beschouwd volgens de wet”, aldus Charlotte. ,,Diefstal is eenvoudiger aan te tonen omdat het moment van jatten duidelijk is. De boete van gewone winkels is overigens strikt theoretisch ook een schadevergoeding wegens onrechtmatige daad en dus geen echte boete. Maar zo noemt iedereen het wel en zo voelt het natuurlijk ook.”
Lees ook: Restauranteigenaar Ruud gaat de strijd aan en start juridische procedure tegen ‘eetpiraten’
Eetpiraterij komt wel veel minder vaak voor dan winkeldiefstal, ook omdat mensen er zichtbaarder zijn. ,,Zo’n winkel loopt je even in en weer uit”, schetst Charlotte. ,,In een restaurant zit je al snel een uur, er zijn verschillende contactmomenten. Bij binnenkomst, met de bediening. Dat heeft een psychologisch effect, wat ook de reden is waarom beveiligers bijvoorbeeld vaak bij een ingang staan en je begroeten als je binnenkomt. Dat is naast vriendelijk, een signaal van: ik heb je gezien en ik weet dat je hier bent. Dat verhoogt bij mensen toch de drempel.”
In principe zouden we allemaal een keer gratis kunnen gaan eten in een sterrenrestaurant, en gewoon weglopen. Dat plan hadden we vooraf niet maar ‘ontstond ter plekke’. Dat is toch gek en voor een ondernemer funest bovendien?
Charlotte: ,,Het klinkt raar ja, maar dat is wel hoe de regel nu in elkaar zit.”
Maar ik ‘steel’ als klant toch een maaltijd?
,,In theorie zou je misschien nog kunnen zeggen dat het bijvoorbeeld ook oplichting is, want als je naar binnenstapt in een restaurant doe je je voor als betalende klant. En dat blijk je vervolgens niet te zijn. In principe heb je daarvoor dat herhalingspatroon niet nodig”, aldus Charlotte. ,,Maar dan zit je als restauranthouder natuurlijk wel nog steeds met het probleem dat je aan moet tonen dat iemand vooraf heeft bedacht om niet te gaan betalen. De bewijslast is gewoon ontzettend lastig.”
