Nieuws Innovatie
Directeur Stichting DOEN pleit voor circulair innovatiekrediet en ander belastingstelsel
Een circulaire economie is noodzakelijk om de druk op grondstoffen te verminderen en klimaatverandering tegen te gaan. Onderzoekers van Circle Economy presenteerden in Davos onlangs het Circularity Gap Report waaruit blijkt dat de wereld juist minder circulair is geworden, van 9,1 tot 8,6 procent. Hoe is dit mogelijk? Volgens directeur Anneke Sipkens van Stichting DOEN is ons financiële systeem nog niet klaar voor een circulaire manier van produceren.
Banken en investeerders zijn volgens Stichting DOEN-directeur Anneke Sipkens traditioneel conservatief als het aankomt op financiële innovaties.
Anneke Sipkens: ,,Ondernemingen hebben vrijwel geen toegang tot groeikapitaal en ons belastingstelsel maakt het ze bijzonder moeilijk om concurrerend te zijn. Dat is uitermate jammer want circulaire ondernemingen hebben de toekomst.”
Waar lopen deze ondernemingen tegenaan?
,,Bij Stichting DOEN krijgen we veel mooie businessplannen van circulaire ondernemers. Zo steunen we inmiddels MUD Jeans (circulaire lease-spijkerbroeken), ROETZ (circulaire fietsen) en de Fruitmotor (circulaire fruitteelt). Wat ons opvalt is dat veel circulaire ondernemingen met een omzet tot de 1 miljoen niet interessant zijn voor banken en investeerders. Zij vinden het risico te groot, ook omdat circulaire ondernemingen vaak niet met traditionele business modellen werken. In de business modellen van circulaire ondernemingen blijft het product vaak eigendom van de onderneming. Hierdoor liggen de kosten van het werkkapitaal hoger dan bij andere startups. Dit schrikt banken en investeerders af.”
''Bij circulaire ondernemingen zit de innovatie vooral in procesinnovatie en vaak niet zozeer in technische vernieuwingen''
Kunnen circulaire ondernemingen niet bij de overheid aankloppen?
,,Ja, dat kan. De overheid heeft een innovatiekrediet, maar alleen bedrijven die een technische innovatie hebben ontwikkeld komen daar in de praktijk voor in aanmerking. Bij circulaire ondernemingen zit de innovatie vooral in procesinnovatie en vaak niet zozeer in technische vernieuwingen. Circulaire bedrijven hebben in de praktijk dus geen toegang tot groeikapitaal van banken en investeerders en het innovatiekrediet van de overheid en kloppen dus vaak aan bij Stichting DOEN. Europees gezien liggen er qua krediet meer mogelijkheden, maar deze trajecten zijn ingewikkeld en duren vaak lang waardoor vooral grote bedrijven die een speciaal bureau inhuren voor de kredietaanvraag kans maken op Europees geld.
Wat moet de overheid doen om te zorgen dat Nederland echt werk kan maken van een circulaire economie?
“Banken en investeerders zijn traditioneel conservatief als het aankomt op financiële innovaties, dus voor een eerste aanzet tot een systeemverandering zou het goed zijn als de overheid het voortouw neemt. We denken hierbij aan een circulair innovatiekrediet, omdat het huidige innovatiekrediet met zijn focus op technologische vernieuwingen veel circulaire ondernemingen uitsluit.''
Lees ook: Leaseconcept maakt spijkerbroekenmerk MUD Jeans duurzame business
Hoe moet zo’n krediet eruit zien?
,,Denk aan een lening voor bedrijven met een omzet tussen de 250.000 en 1 miljoen euro, waarbij aanspraak kan worden gemaakt op een krediet tussen 100.000 en 500.000 euro. Voorwaarde is dat de onderneming zelf ook een deel inlegt en het krediet gebruikt voor procesinnovatie. Alleen bedrijven met een product dat meetbaar circulair is, zogenoemd ‘circuproof’, komen in aanmerking. Er zijn inmiddels diverse tools in ontwikkeling die dit goed kunnen meten. Pas als een product meer dan 50 procent circuproof is, kan de onderneming het circulair innovatiekrediet aanvragen.”
Hoe kunnen we er voor zorgen dat producten van circulaire ondernemingen qua prijs concurrerend worden?
,,De overheid kan naast het circulair innovatiekrediet ook bijdragen aan het concurrerend maken van circulaire ondernemingen door hun circuproof-producten in een lager btw-tarief te laten vallen, niet 21 procent maar 9 procent. Deze maatregel past in de Ex'tax-filosofie van Femke Groothuis, die een grondige verandering van ons belastingsysteem voorstelt om zo de klimaatverandering aan te pakken.''
,,The Ex'tax Project is geïnspireerd op het gedachtegoed van ondernemer Eckart Wintzen, die het kapitalistische systeem duurzaam wilde maken. Ons huidige belastingsysteem is er immers helaas niet op ingericht om klimaatverandering tegen te gaan. Doordat arbeid relatief duur is en vervuilen vrijwel niets kost krijgen ondernemers de verkeerde financiële prikkels. De overheid zou er dus goed aan doen om een nieuw belastingstelsel in te zetten als wapen tegen de klimaatverandering. Simpel gezegd komt het erop neer dat de belastingen op arbeid moeten worden verlaagd en op het gebruik van grondstoffen verhoogd. Op deze manier kan de overheid voldoende financiële prikkels creëren voor de samenleving om zuiniger met het klimaat om te gaan.“
''Doordat arbeid relatief duur is en vervuilen vrijwel niets kost krijgen ondernemers de verkeerde financiële prikkels''
Interessant, maar is het niet te ingewikkeld?
,,Nee, dat hoeft het niet te zijn en het heeft veel voordelen. Dit komt namelijk ook de werkgelegenheid en de koopkracht ten goede, omdat veel circulaire ondernemingen gebruik maken van laaggeschoolde arbeid. Dat zien we ook bij MUD Jeans, Roetz en de Fruitmotor. Bovendien blijkt uit een goede doorrekening van de plannen van The Ex'tax Project dat de netto-inkomsten voor de overheid niet veranderen. Als de overheid het belastingstelsel anders inricht, verschuiven de financiële prikkels, waardoor ook banken en investeerders meer interesse krijgen in het financieren van circulaire ondernemingen en we een echte systeemverandering krijgen.”
