Blockchain: fenomeen in opkomst biedt voordelen voor mkb

Even het geheugen opfrissen. Een blockchain is eigenlijk niets meer dan een groot online register, stelde Amerikaanse hoogleraar Melanie Swan even geleden in het AD. Het is een manier om informatie verdeeld over meerdere computers op te slaan. Dat die informatie niet aan te passen is terwijl het op meerdere plekken is opgeslagen, is het grote voordeel van blockchain. Zo hoef je gegevens niet langer in een kluis te stoppen om deze veilig te houden.

Betrouwbaarheid

Die informatie blijft veilig doordat elke wijziging zichtbaar wordt op andere plekken in de keten. Bovendien wordt iedere transactie (lees: wijziging) door al die servers gecheckt op fouten. Daardoor kun je dus gegevens opslaan of overdragen zonder dat er een (digitale) politieman naast moet staan om te controleren of je product hetzelfde is als dat wat jij zegt dat het is.

Lees ook: Blockchain gaat de wereld veranderen

Praktijkvoorbeeld

Op de website voordewereldvanmorgen.nl staat een heldere omschrijving van hoe blockchain in de praktijk werkt. Stel dat jij een nieuwe film koopt en daarbij de afspraak met de producent maakt dat jij aan vrienden de film door mag verkopen. In ruil voor je activiteit krijg jij dan een bedankje in de vorm van spaarpunten, de winst gaat naar de producent. Met die spaarpunten kun je dan later bijvoorbeeld een gratis film kopen. Om dat niet uit de klauwen te laten lopen spreek je af dat jij aan maximaal 5 mensen die kaskraker door mag verkopen. Al die informatie stop je in een database op het moment dat de eerste afspraak wordt gemaakt: de prijs, aantal doorverkooplicenties et cetera. Om die film door te kunnen sturen moet je bij de gegevens uit de database kunnen (daar staat de film in opgeslagen) en het systeem houdt zelf bij dat er één licentie is verkocht. Doordat die overeenkomst, ook wel 'smart contract' genoemd, in een keten is opgeslagen, kun je niet stiekem de gegevens veranderen.

Smart contracts

Blockchain is een fundament voor de steeds vaker besproken smart contracts. Daarin zijn allerlei afspraken, voorwaarden en acties vast te leggen. Zo kan het blockchain-principe ook worden gebruikt om automatische acties te laten plaatsvinden. Stel dat jij van een bepaald product meer wil kopen op het moment dat het goedkoper is dan een vastgesteld bedrag, dan kun je dat in een smart contract verwerken. Ook aan de retailkant van je onderneming kun je die manier van werken hanteren: om bijvoorbeeld vervolgstappen te automatiseren als een klant een product terugstuurt.

Blockchain-technologie

Toeleveringsketens lenen zich bij uitstek voor gebruik van blockchain, gezien de vele partijen die betrokken zijn, plus de vele overeenkomsten die daaruit voortkomen. Dat menen althans voorstanders van blockchain-technologie.

De blockchain-voordelen hoeven zich niet tot het gebruik van smart contracts te beperken, maar kunnen ook gebruikt worden om een soort open dossier aan te leggen.

Lees ook: Primeur: DJ Hardwell stapt in blockchain

Realtime inzicht

Een voorbeeld hiervan vinden we in Groot-Brittannië. Daar biedt Co-op, een coöperatieve supermarkt, realtime inzicht in de herkomst en status van versproducten. De volledige reis die producten volgen, wordt vastgelegd in een blockchain. Om dat mogelijk te maken worden op ieder moment van de reis gegevens verzameld over leveranciers, hun locaties en de milieu- en sociale impact van ieder bedrijf in de leveranciersketen.

Digitaal paspoort

Provenance, het bedrijf dat voor de technologische achterkant zorgt bij de noviteit van Co-op, koppelde gegevens van de boerderij, de fabriek, Co-op-depots en winkels aan elkaar om zo een digitale geschiedenis op te bouwen die filiaalmedewerkers, het inkoopteam en klanten allemaal kunnen inzien. Volgens het bedrijf mogen we het zien als digitale handdrukken bij iedere transactie rond een product. Ieder bedrijf in de keten krijgt een digitaal paspoort, zekerheid over waar producten zijn en dat er niet gerommeld wordt met hun bestelling.

Blockchain Hackathon

Hoe breed de mogelijkheden van blockchain zijn toont Zissou aan, een Nederlands bedrijf dat op een totaal andere manier omgaat met de techniek. De startup speelt in op de verwarring omtrent de afschaffing van de VAR-verklaring voor zzp'ers en de modelcontracten die ervoor in de plaats komen. Zissou legt de contracten via blockchain-technologie vast en laat de overenkomsten controleren door de overheid. Zo zijn de verschillende partijen zeker van een 'veilige overeenkomst': niemand kan er meer aankomen, maar iedereen kan het inzien.

Blockchain bij banken

De financiële sector buigt zich al een tijd over blockchain. Vrijwel iedere grote bank heeft er de afgelopen tijd wel een eigen project of samenwerkingsverband voor opgetuigd. Zo is een groep van zeven banken met de technologie een internationaal handelsplatform aan het bouwen, specifiek gericht op het mkb. Het doel is om nationale en internationale handel voor het Europese mkb eenvoudiger te maken. “Blockchain is in essentie goed te gebruiken bij processen en toepassingen waarbij meerdere partijen in een keten samenwerken en veel documenten en contracten uitgewisseld worden”, verklaart Wiebe Draijer, bestuursvoorzitter van Rabobank (een van de deelnemende banken).

De blockchain-belofte is dat het proces van koop- tot afwikkeling versnelt en het papierwerk significant vermindert door gebruik te maken van de beveiligde data op de blockchain. Ondernemers krijgen daarbij toegang tot een eenvoudig platform dat een overzicht van de handelstransacties biedt. Dat is goed om verantwoordelijken van fouten in transacties aan te wijzen en verhoogt de toegang tot kapitaal.

Creatieve industrie

Er zijn ook steeds meer initiatieven om de techniek buiten de financiële sector te gebruiken. In verschillende Europese landen lopen pilots om de aan- en verkoop van huizen vanuit een blockchain te realiseren. Andere voorstanders zien ook toepassing binnen de creatieve industrie: via een blockchain kunnen de namen van de makers en rechten aan creaties toegevoegd worden en kunnen de opbrengsten eerlijker verdeeld worden. Een automaker als Toyota past het toe om afspraken en specificaties in de supply chain vast te leggen. Onder andere om te voorkomen dat er namaakproducten in de keten belanden.

Toegankelijker

Blockchain is dus langzaamaan toegankelijker aan het worden en levert steeds meer bewijs voor zijn nut in het bedrijfsleven. We hoeven echter niet te verwachten dat er binnenkort al tal van kant en klare blockchain-oplossingen op de markt komen.

Softwarebedrijf Exact bijvoorbeeld ziet op korte termijn geen grotere haalbaarheid voor producten die gebaseerd zijn op de techniek. Zoals een medewerker het verwoord: “Blockchain draait om vertrouwen, maar dat zal de technologie wel eerst moeten opbouwen. Dat doen we door het rustig te introduceren en mensen te laten zien welke voordelen er zijn.”