Het huurcontract is nog niet ten einde, maar Daan Roosegaarde (38) gaat er niet op wachten. Het bevalt de architect, beeldend kunstenaar en innovator in Rotterdam. Roosegaarde koopt de oude glasfabriek waarin hij met zijn team van experts gevestigd is. ,,Met eeuwigdurende erfpacht. Rotterdam is nog niet van me af.''
De ontwerper van onder meer het oplichtende helmgras en de smogvrije toren heeft voorlopig ruimte genoeg in het glazen pand aan de Vierhavensstraat. Het ruime grasveld erachter biedt bovendien extra werkoppervlak. ,,We hebben hier onlangs nog delen van de Afsluitdijk nagebouwd'', zegt Roose-gaarde, verwijzend naar het lichtkunstwerk dat hij in opdracht van de rijksoverheid maakt voor de waterkering tussen Noord-Holland en Friesland.
Lees ook: Smog-slurpende fiets slaat aan in China
Afsluitdijk
Nu staat er alleen nog een maquette van de Afsluitdijk met zijn zestig gezichtsbepalende sluisgebouwen. De enorme betonnen bouwwerken uit 1932 zijn hard aan renovatie toe. Roosegaarde is blij dat hij een van de mensen is die de 32 kilometer lange waterkering onder handen mag nemen. ,,Het verdedigt ons tegen de zee. Maar wie vecht er nou tegen water? We hadden ook naar Duitsland kunnen verhuizen. Ik vind de Afsluitdijk een toonbeeld van lef.''
Hoewel hij zich zorgen maakt om de wereldwijde lichtvervuiling, bedacht hij toch een lichtontwerp. Niet met elektriciteit of led, maar door gebruik te maken van het koplamplicht van auto's. ,,Op de sluisgebouwen worden micropareltjes verwerkt die alleen oplichten zodra een auto passeert. Daardoor worden het letterlijk de poorten van de Afsluitdijk.''
Naast de permanente lichtpoorten zijn vanaf 16 november ook twee tijdelijke lichtprojecten van Roosegaarde te zien bij de Afsluitdijk. Allereerst zijn er de twee vliegers aan dansende lichtlijnen die stroom opwekken. De in 2014 overleden astronaut Wubbo Ockels bedacht ze, de kunstenaar werkte het idee verder uit. ,,De vliegers gaan zelf op zoek naar de ideale wind en kunnen daardoor weken in de lucht blijven. Per dag wekken ze 20 tot 100 kilowatt aan stroom op, genoeg voor 200 huishoudens.''
In de kazematten van de Afsluitdijk maakt hij doorzichtige vloermatten met daarin water en zeevonk, algen die licht geven zodra ze bewegen. Hij zag ze voor het eerst in Azië en wilde er meteen wat mee doen. Zeker toen hij hoorde dat veel zeevonk sterft door de zonnebrandcrème op de huid van in zee zwemmende toeristen.
In zijn bedrijfspand kweekt hij nu zelf zeevonk, in een verduisterd deel van de studio ligt een protoype van de vloermat. Wie zijn voeten erop zet, ziet de vloer direct oplichten. ,,Ze zijn nu nog maar net wakker, straks zijn ze actiever en geven ze nog meer licht.''
Grote musea in het buitenland hebben al interesse getoond in de matten met zeevonk en daar zullen ze ook naartoe reizen, maar Roosegaarde wil dat zijn vinding verder komt dan een kunstwerk. Hij ziet er goede mogelijkheden in voor oplichtende fietspaden. ,,Dan heb je geen lantaarns meer nodig en is er alleen licht als er daadwerkelijk een fietser voorbij komt.''
Fiets
Schoonheid is uitgangspunt voor al zijn werk. Letterlijk. Het moet niet alleen mooi maar ook schóón zijn. Vandaar dat in zijn studio een rijtje fietsen staat van Ofo, met vijftien miljoen exemplaren de grootste aanbieder van deelfietsen in China. Ofo viel voor Roosegaardes idee van een fiets, voorzien van een stuur dat vieze lucht opzuigt en gezuiverde lucht uitblaast. ,,Daardoor ademt de fietser schone lucht in.''
De ideeën van Roosegaarde doen het goed in het door smog geplaagde China. Eerder werd de Smog Free Tower voor parken al in de armen gesloten. Reden voor de uitvinder om ook een pop-upstudio in Sjanghai op te zetten. ,,China, maar ook India, zijn heel gretig als het gaat om ontwikkelingen om steden schoner te maken. Ook bestaat de wil erin te investeren.''
Nederland kan daar wat Roosegaarde betreft een voorbeeld aan nemen, maar ook een stad als Rotterdam. ,,Het staat bekend als een stad die durft, maar het huidige succes is wel gebaseerd op beslissingen die vijftien jaar geleden zijn genomen. Welke besluiten nemen we nu waar we in de toekomst trots op kunnen zijn?''
Roosegaardes handen jeuken. Hij zou graag de Coolsingel onder handen nemen met slimme verlichting. Ook zijn er genoeg plekken in de stad waar de lucht schoner kan. ,,Rotterdam mag wel iets meer lef tonen. Ik denk dat steden in de toekomst niet meer alleen gewaardeerd worden om de gebouwen, maar juist ook om die tweede laag: de schóónheid van de stad.''
