Airco aan, winkeldeur dicht? Ondernemers zijn vooral bang om klanten te verliezen

De muziek van rapper Timbaland staat zo hard bij Captain Candy dat het geruis van de airco’s deze maandagochtend nauwelijks hoorbaar is. Toch staan ze wel degelijk aan in deze snoepwinkel op de Kalverstraat in Amsterdam, waar vlak achter de entree de tonnen met gekleurd lekkers het voorbijgaande publiek naar binnen moeten lokken. ,,Het is hier altijd koel. Voor de klanten én het snoep'', lacht bedrijfsleider Jiri Humpal in de Volkskrant, ,,Anders ligt er straks overal gesmolten chocola en pindakaas.''

Vorige week, toen de temperaturen tot 38 graden stegen, was het een drama om al het snoep in het magazijn goed te houden. ,,Koelen is nauwelijks mogelijk, omdat de gemeente geen koelsystemen toelaat aan de achterkant van het pand.'' In de winkel blijkt dat geen probleem. Potentiële klanten die in hun zomerse outfits voorbij wandelen, worden al voor de drempel verwelkomd door een koud briesje.

Winkeliers in Parijs riskeren een boete van 150 euro als zij de deuren openzetten

Eigenlijk voelt het op de gehele Kalverstraat maandag een paar graden koeler dan in de rest van de stad. Eén ding hebben vrijwel alle winkels hier gemeen: de deuren staan wagenwijd open, terwijl binnen de airconditioning staat te loeien om de temperatuur rond de 21 graden te houden.

Ook in de Franse winkelstraten was dat tot op heden de normaalste zaak van de wereld. Maar met de torenhoge energieprijzen, een nijpend gastekort en grote zorgen rondom het klimaat hebben een aantal Franse stadsbesturen besloten dat het klaar is met de energieverspilling. Winkeliers in onder meer Parijs riskeren sinds maandag een boete van 150 euro als zij de deuren openzetten, terwijl de airco of verwarming aanstaat.

Dichte deur betekent geen klanten en dus blijven de deuren wagenwijd open

Een goed idee, denkt duurzaamheidsadviseur Willemien Troelstra van Stimular, een stichting die bedrijven helpt met verduurzamen. Hoeveel energie winkels hiermee besparen hangt volgens Troelstra af van de oppervlakte van de winkel, het type deuren en de buitentemperaturen. ,,Maar duidelijk is dat een deel van de werking van een airconditioning verloren gaat als een deur openstaat. Zeker als het zo heet is als vorige week.''

Toch zijn de ondernemers in de bekendste winkelstraat van Nederland – van grote modezaken tot duurzame zeepwinkel – het roerend met elkaar eens. Een dichte deur betekent geen klanten en dus blijven de deuren wagenwijd open. ,,Wij krijgen orders van het hoofdkantoor om de deuren niet te sluiten'', vertelt een medewerker van de Bershka, een van de winkelketens van het Spaanse modeconcern Inditex. In andere kledingzaken klinkt hetzelfde geluid. Bovendien kunnen de medewerkers van sommige grote ketens niet zelf de temperatuur in het pand reguleren. ,,Dat gaat allemaal automatisch.''

Amsterdam zal voorlopig niet zo ver gaan om energie te besparen

Ook kleinere winkels hebben zo hun redenen. ,,Als wij de deur sluiten, missen we omzet'', zegt Shwan Tawfik die een Jamin-filiaal runt waar de gehele winkelpui open is. ,,Bovendien hebben we al een luchtgordijn.'' Met zo’n ‘gordijn’ wordt warme lucht deels buiten gehouden, legt duurzaamheidsadviseur Troelstra uit. ,,Alleen kost ook dat energie.'' Het afdwingen van dichte deuren zou volgens haar dan ook het beste zijn. ,,Als de regels voor iedereen in de winkelstraat hetzelfde zijn, zal het met het verlies van klandizie wel meevallen.''

De gemeente Amsterdam zal voorlopig niet zo ver gaan om energie te besparen. In de kantoorflats op de Zuidas doven de lichten wel ’s nachts. De thermostaat gaat omlaag in panden waarin de Amsterdamse ambtenaren werken. Energiecoaches en de zogenoemde FIXBrigade, die besparingstips aan huis levert, krijgen meer werk. Maar, anders dan in Parijs, men komt nog niet aan de winkeldeuren.

INretail: 'In sommige oude gebouwen zoemt alleen een ventilator'

Ook belangenorganisatie INretail vindt regelgeving overbodig. Bij die 38 graden van vorige week hield een aantal winkeluitbaters in het land de deur op eigen initiatief dicht, weet woordvoerder Paul te Grotenhuis. Dat bewijst volgens hem dat de markt ‘zichzelf goed organiseert’. ,,Ondernemers kijken uit zichzelf al naar de kosten van hun energieverbruik.'' Te Grotenhuis wijst er ook op dat niet iedere winkelier airconditioning heeft: ,,In sommige oude gebouwen zoemt alleen een ventilator.'' Ook bij supermarkten speelt de aircokwestie nauwelijks, stelt het CBL, omdat vrijwel elke winkel een automatische schuifdeur heeft.

The American Book Center wil al alle deuren en ramen zoveel mogelijk gesloten houden

Toch roept het ministerie van Economie en Klimaat bedrijven op om ‘te doen wat ze kunnen’, ook als het gaat om besparen op airconditioning. ,,Er is echt wat aan hand in de wereld, dus energiebesparing blijft belangrijk om onze afhankelijkheid van Russisch gas te verminderen'', zegt de woordvoerder van klimaatminister Rob Jetten. Via een informatiecampagne suggereert de overheid de koeling van gebouwen in te stellen op minimaal 24 graden. Van aanbevelen (laat staan verplichten) de winkeldeuren te sluiten wanneer de airco aan staat, is vooralsnog geen sprake. Grote bedrijven mogen wel een verruiming van de energiebesparingsplicht verwachten, regelgeving die investeringen op het vlak van isolatie verordonneert.

The American Book Center op het Spui, vlak bij de Kalverstraat, wil binnenkort zelf al alle deuren en ramen zoveel mogelijk gesloten houden. ,,Als de nieuwe onderdelen voor onze kapotte airco’s binnen zijn'', vertelt bedrijfsleider Tiemen Zwaan, terwijl hij naar een van de oudere airco's in het pand wijst. Verkoopmedewerker Bob Ouwehand heeft er nog een hard hoofd in. ,,Klanten laten de deur toch vaak openstaan.''