Auke Sjoerd investeerde voor 2 ton in afzuigsysteem maar stroomtekort legt zijn machines nu stil

Ondernemer Auke Sjoerd Tolsma bevindt zich onder de gedupeerden die gedwongen zijn hun machines uit te schakelen vanwege het gebrek aan stroomvoorziening van Liander. De situatie bij Tolsma is echter niet uniek. Bij Polder Staalproducties in Emmeloord lassen ze de ganse dag door. Daarbij komt veel rook en warmte vrij. Om het klimaat in de bedrijfshal voor zijn zeventig werknemers te verbeteren, investeerde eigenaar Auke Sjoerd Tolsma vorig jaar 2 ton in een moderne lasrookafzuiging.

,,Een mooie verbetering”, vertelt Tolsma in het AD. ,,Mijn personeel werkt nu in schonere lucht en in de winter verbruik ik acht keer minder gas om de bedrijfshal warm te stoken. Dat komt omdat het nieuwe afzuigsysteem de warme lucht niet meer naar buiten blaast.”

Verantwoordelijk voor schade aan stroomnet

Een fraai staaltje verduurzaming. Althans, dat dácht Tolsma. Want al snel bleek de lasrookafzuiging een stroomvreter. Binnen een paar dagen had hij netbeheerder Liander op zijn dak. ,,We verbruiken meer stroom dan op basis van ons contract mag. Bij eventuele schade aan het stroomnet zijn wij volledig verantwoordelijk. We hebben inmiddels drie waarschuwingen gehad.”

Om stroom te besparen, laat Tolsma noodgedwongen machines uitstaan. Zoals een grote lasersnijmachine die hij voor 120.000 euro kocht. Dat doet pijn. ,,Die machine had geld voor ons moeten verdienen, nu kost hij geld. Werk dat we zelf kunnen doen, moet ik nu inkopen. Absurd, als je erover nadenkt.” Om geen problemen met Liander te krijgen, houdt Tolsma zijn stroomverbruik in de gaten. Hij weet het verbruik van zijn machines en houdt daar bij het plannen van de productie rekening mee. ,,Maar het is niet zo dat er automatisch een alarm afgaat als we de grens bereiken. Het blijft nattevingerwerk.”

Om zijn stroomverbruik gelijkmatiger over de dag te verdelen, laat hij ’s nachts de airco’s aanstaan. Overdag blijven ze uit. Zijn elektrische heftrucks gaan na sluitingstijd pas aan de lader, als alle machines stilstaan. Het is een ingewikkelde puzzel, tijd die hij liever in zijn bedrijf steekt.

Situatie leidt tot frustraties

Zonnepanelen op het dak zouden een oplossing zijn. Dan produceert hij immers zijn eigen stroom. Maar vanwege het volle stroomnet krijgt hij geen aansluiting. Een mega-batterij dan? Ook die optie heeft Tolsma onderzocht. ,,Een batterij huren kost een kwart van onze winst. Dat is een enorme investering die we niet zomaar kunnen doen.” Tolsma heeft het gevoel muurvast te zitten. Hij heeft er zelfs over nagedacht om in twee ploegen te werken, dus ook ’s nachts. Dan zou het stroomverbruik overdag halveren. Maar dat kan hij niet vragen van zijn medewerkers. ,,Dan zou ik ze wegjagen en heb ik een nieuw probleem.”

Net als Polder Staalproducties zijn er nog enkele duizenden bedrijven in Overijssel, Gelderland en Flevoland die vanwege het volle net onvoldoende stroom kunnen afnemen. Vaak luidt de remedie dat de elektriciteit die wél beschikbaar is, flexibeler moet worden benut. Op bedrijventerrein Nagelerweg in Emmeloord brengen ze dat sinds kort in de praktijk.

Bedrijven in Emmeloord werken samen aan oplossing

Voorzitter Kees van der Sar van ondernemersvereniging BV Noordoostpolder is kartrekker en noemt GeesinkNorba als voorbeeld. Deze Emmeloordse fabrikant van vuilniswagens liet twee jaar terug een nieuw bedrijfspand bouwen, maar kreeg geen stroomaansluiting. Inmiddels is het pand verkocht. ,,Er zijn op ons bedrijventerrein ruim dertig bedrijven die nadeel hebben van het volle stroomnet”, vertelt Van der Sar. ,,Ze krijgen geen nieuwe aansluiting, zoals GeesinkNorba, of kunnen niet meer produceren, terwijl ze dat wel willen. Dat beperkt bedrijven enorm.”

Lijdzaam toezien is geen optie. Samen met vijftien andere ondernemers onderzoekt Van der Sar hoe de 170 bedrijven op industrieterrein Nagelerweg samen kunnen werken om het stroomverbruik te spreiden over de dag. Zo ontstaan er geen pieken op het elektriciteitsnet en komt er weer ruimte voor andere bedrijven om stroom af te nemen. ,,We brengen exact in kaart wat het stroomverbruik van bedrijven is en op welke momenten van de dag de pieken liggen. De komende maanden gaan we hiermee door, zodat we aan het eind van dit jaar van zo’n 75 bedrijven het stroomverbruik weten.”

Op basis van deze data worden afspraken gemaakt om het verbruik gelijkmatiger te verdelen. ,,Als we allemaal om zeven uur ’s ochtends onze machines aanzetten, ontstaat er een enorme piek op het stroomnet”, legt Van der Sar uit. ,,Door af te spreken dat bedrijven op verschillende momenten hun machines opstarten, voorkomen we dit.”

Koelhuis overdag uit laten

Slimme afspraken zijn cruciaal. Van der Sar noemt het voorbeeld van een koelhuis. Als die ’s nachts de vriezer een paar graden kouder zet en overdag wat hoger, blijft het koud genoeg. ,,Of neem een koekjesfabriek hier in Emmeloord. Die bakt nu op alle dagen. Stel dat er op slechts drie dagen wordt gebakken, maar wel langer, dan bespaart dat 15 procent stroom. De ovens hoeven niet steeds opnieuw op temperatuur te komen.”

Kenter, een dochteronderneming van netbeheerder Alliander, komt binnenkort met adviezen welke maatregelen ze op het bedrijventerrein in Emmeloord het beste kunnen nemen. Van der Sar: ,,Na de zomer voeren we ze in. Samenwerking is cruciaal, alleen als we dit als bedrijventerrein gezamenlijk doen, gaat het werken.”

Nieuwe energiecoöperatie voor bedrijven

Inmiddels is energiecoöperatie Stream Energy opgericht. Bedrijven in Emmeloord verkopen straks hun duurzaam opgewekte stroom niet meer aan Liander, maar aan hun eigen coöperatie. Andere bedrijven kopen er hun stroom in. ,,Zo worden we minder afhankelijk van het elektriciteitsnet”, zegt Van der Sar. ,,Eind dit jaar willen we ook een grote batterij aanschaffen, zodat we een buffer opbouwen.”

Auke Sjoerd Tolsma van Polder Staalproducties hoopt dat er door de maatregelen snel weer meer stroom voor zijn bedrijf beschikbaar is. Hij baalt van de situatie, het zorgt voor oneerlijke concurrentie. ,,Ik kan mijn bedrijf niet verduurzamen en moet dure energie inkopen. Terwijl onze concurrent 5 kilometer verderop geen stroomprobleem heeft. Die haalt zijn duurzaamheidvinkjes wel, waardoor hij voor afnemers interessanter is.”