Steeds meer ondernemers kiezen ervoor om stroom uit hun zonnepanelen zelf op te slaan in een batterij. Bij energiemaatschappij Greenchoice, die ondernemers verduurzamingsadvies geeft en zelf ook batterijen verkoopt, gaan meer dan driekwart van de vragen over batterijen. Ook verkocht Greenchoice in het eerste kwartaal van 2024 meer batterijen dan in het hele jaar ervoor. Het idee erachter is dat ondernemers de opgeslagen stroom gebruiken wanneer de zon niet schijnt en de stroomprijs is gestegen, of dat ze de opgeslagen stroom verkopen als ze die zelf niet gebruiken. Maar is dat wel zo’n goed idee?
Batterijen zijn zelden winstgevend
Om je meteen uit je droom te helpen: volgens experts levert een batterij op de korte termijn zelden meer op dan dat die kost. „Waarom willen ondernemers een batterij aanschaffen? Omdat ze massaal zonne-energie over hebben”, ziet energieadviseur Erik van Marrewijk. Volgens hem biedt zowel het opslaan van zonne-energie voor eigen gebruik als voor het handelen in stroom voor de gemiddelde mkb’er vaak geen solide businesscase.
Toch krijgt Van Marrewijk van ondernemers vaak de vraag of het verstandig is om een batterij aan te schaffen. „Een beetje batterij kost al snel een halve ton. Hoe meer stroom je wilt opslaan, hoe duurder de batterij wordt.” Volgens hem kan de gemiddelde mkb’er alleen dusdanig weinig stroom opslaan om later te verkopen, dat het simpelweg de investering niet waard is. „Alleen als je heel veel of heel grote batterijen hebt, valt er wat te verdienen.”
Een beetje batterij kost al snel een halve ton
Erik van Marrewijk
De hoge prijs van batterijen maakt ze nu nog niet snel rendabel. Al is het voor de aanschafprijs van batterijen positief dat de vraag ernaar toeneemt. Zo daalt volgens Van Marrewijk de aanschafprijs van een batterij per halfjaar met 10 à 20 procent. Maar dat wil zeker niet zeggen dat batterijen over een aantal jaar wel rendabel zijn. Als meer ondernemers batterijen aanschaffen, zijn er ook meer gegadigden die hun overtollige stroom aanbieden op de markt. Op momenten dat veel ondernemers stroom over hebben in hun batterijen, daalt de stroomprijs juist, waardoor je er alsnog minder aan verdient.
Zo berekende energiehoogleraar Machiel Mulder dat voor particulieren de investering zich al niet meer uitbetaalt als slechts 1 op de 7 huishoudens met zonnepanelen een thuisbatterij zou aanschaffen omdat het aanbod van stroom simpelweg toeneemt. De batterijen zullen de komende jaren goedkoper worden, maar het handelen in stroom zal waarschijnlijk ook minder gaan opleveren.
Lees ook: Mogelijk uren zonder stroom? TenneT waarschuwt voor problemen stroomlevering na 2030
Overvol stroomnet zorgt voor (uitbreidings)problemen
Is er dan geen enkel scenario waarin de aanschaf van een batterij wel zinvol is? Door het overvolle stroomnet kunnen nu bij veel ondernemers hun uitbreidingsplannen in de ijskast. Denk aan een groter pand, het uitbouwen van je magazijn of werkplaats of een nieuwe netaansluiting voor extra laadpalen om het wagenpark te verduurzamen. Het elektriciteitsnet groeit namelijk niet snel genoeg mee met de groeiende vraag naar elektriciteit. Hierdoor raakt het stroomnet overvol (netcongestie). Door deze grote vraag kunnen nieuwe grote aansluitingen voor bedrijven niet meteen worden geregeld. „Bijna elke ondernemer gaat nu of in de toekomst tegen de problemen van netcongestie aanlopen”, bevestigt Raymond Pieterse, manager Greenchoice Integrated MKB. Voor netcongestie kan een batterij uitkomst bieden.
Pieterse geeft als voorbeeld een Plus-supermarkt waarbij een batterij de enige oplossing was. „Deze ondernemer kreeg niet genoeg stroom en moest zelfs sluiten als er geen oplossing werd gevonden. We hebben toen een batterij met een energiemanagementsysteem geïnstalleerd. Dat is een slimme computer die kijkt welke energiebronnen beschikbaar zijn en wanneer die daar wat van moet gebruiken. Dat systeem ziet: ik heb een pand dat energie gebruikt en daarbij een netaansluiting, een batterij en zonnepanelen. Wanneer de zon schijnt, laden de panelen de batterij op, zodat de supermarkt op het piekmoment gebruik kan maken van de elektriciteit uit de batterij en zo open kan blijven voor klanten.”
Batterijen bieden in sommige gevallen de uitkomst, maar zijn volgens adviseurs lang niet de enige of beste oplossing. Om dat duidelijk te maken, vergelijken ze het volle stroomnet met verkeer op een snelweg. Op bepaalde momenten op de dag staan daar files en is het van belang om die files op te lossen. Dat kan door het openen van een spitsstrook (de batterij bij stroom). Maar wat minstens zo van belang is, is het voorkomen van files door bijvoorbeeld buiten de spits te rijden of in het geval van stroom, je machines ‘s nachts aan te zetten in plaats van overdag.
‘Wees je bewust van je stroomgebruik’
Volgens de adviseurs zijn er voor veel mkb’ers goedkopere en snellere manieren om met netcongestie om te gaan dan door een batterij aan te schaffen. „Wij maken ondernemers altijd eerst bewust van hun eigen energiehuishouding”, legt Pieterse uit. „Wat zijn de stroomgebruikers? Wanneer en hoeveel gebruiken jouw machines en laadpalen? Maar ook: hoe kun je zelf stroom opwekken en inzetten, bijvoorbeeld via zonnepanelen.”
Als je led verlichting ophangt, dan daalt je elektriciteitsgebruik gewoon met minstens tweederde
Erik van Marrewijk
Van Marrewijk haalt het stroomgebruik van een klant aan. „Dit bedrijf gebruikte te veel stroom op dinsdag tussen 13.00 en 16.00 uur en op donderdag tussen 10.00 en 16.00 uur. De rest van de week niet.” Het probleem bij dit bedrijf? Op drukke dagen op kantoor vroegen de laadpalen voor de deur veel stroom. Dat probleem viel relatief eenvoudig op te lossen, met een loadbalancer (die zorgt ervoor dat het vermogen van een laadpaal voor elektrische voertuigen zich automatisch aanpast aan de beschikbare stroom).
Lees ook: Tuincentrum omzeilt vol elektriciteitsnet met eigen zonnepanelen en batterijen
Stroom slimmer gebruiken
Van Marrewijk geeft nog een praktijkvoorbeeld: het bedrijfspand van een klant bestond uit veel glas en werd in de zomer erg warm. Om het gebouw lekker koel te houden, draaiden airco’s op volle toeren. Door het overvolle stroomnet moest die stroom ergens anders vandaan gehaald worden. Zonnepanelen boden in dit geval een ideale oplossing.
Verplaats als bedrijf je stroomgebruik van een piekmoment, de werkdag, naar dalmomenten in de nacht
Erik van Marrewijk
Maar er viel nog veel meer winst te behalen. Het bedrijf beschikte over een klokschakelaar waardoor de airco automatisch uitging om 18.00 uur en aansloeg vanaf 6.00 uur. Hoe warm het op die momenten was, maakte niet uit. „Wanneer het pand sloot en alle apparaten uitgingen, was er weinig vraag naar stroom”, legt Van Marrewijk uit. Juist in de nachtelijke uren zou je volgens hem het pand extra kunnen koelen. „Zo verplaats je als bedrijf je stroomgebruik van een piekmoment, namelijk de werkdag, naar dalmomenten in de nacht. Wanneer in de ochtend de vraag naar stroom weer toeneemt, hoeft de airco niet maximaal te worden aangezet, want het pand is al op een aangename temperatuur.”
Geen investering en lagere stroomrekening
Verplaatsing van energiegebruik kan in veel gevallen zonder investering of is relatief goedkoop te realiseren. Mocht je stroomprobleem dan nog niet opgelost zijn, dan kun je gaan kijken naar efficiëntere apparatuur. Van Marrewijk: „Stel je hebt een luchtcirculator van 25 jaar oud. Als je die vervangt door een efficiënter model, is de kans groot dat je veel minder stroom verbruikt en ruimte op het net overhoudt. Daarnaast kom ik nog steeds panden tegen met tl-verlichting of spaarlampen. Hang er ledverlichting in en je elektriciteitsgebruik daalt gewoon met minstens twee derde. Dat is fors.”
De adviseurs raden ondernemers pas aan te investeren in een batterij wanneer de andere mogelijkheden zijn uitgeput en je de batterij echt nodig hebt om je bedrijf draaiende te houden, tenminste als je geen verlies wilt maken op de investering. Van Marrewijk: „Batterijen leveren wel geld op, maar voor veel ondernemers te weinig om echt winst te maken.”
