Waarom de Nederlandse tuinbouw floreert als nooit te voren

Vlekkeloos schoon staat de nieuwe sorteermachine te stralen in de verder nog lege kas. Orchideeënkweker Rob Olsthoorn is zijn bedrijf in Naaldwijk flink aan het uitbreiden. Nu moet hij regelmatig nee verkopen aan klanten. Dat hoeft binnenkort niet meer, als hij de 25.000 vierkante meter hypermoderne kasruimte op zijn kwekerij inwijdt. Gebouwd op grond die hij van vijf buren heeft opgekocht, hun oude kassen gingen tegen de vlakte. ,,Het gaat weer goed'', verklaart Olsthoorn die investering. ,,In de nieuwe ruimte gaan we per week 20.000 orchideeënplanten extra kweken. Op een veel efficiëntere manier.''

Moderniseren

De crisis in de tuinbouw is voorbij. Bij de banken komen veel financieringsaanvragen binnen van glastuinders, zegt Ruud Huirne, directeur Food & Agri bij Rabobank. ,,Nu het weer goed gaat, willen ondernemers hun kassen moderniseren om een hogere opbrengst te realiseren, bijvoorbeeld met betere en zuinigere verlichting. Daarnaast worden flink wat kassen uitgebreid.''

Dit jaar komt er in Nederland zo'n 300 hectare aan nieuwe kassen bij, schat voorzitter Nico van Ruiten van tuindersorganisatie LTO Glaskracht. ,,Dat is fors meer dan de circa 80 hectare die tijdens de afgelopen crisisjaren, van 2009 tot 2015, is gebouwd. Zowel bij glasgroenten als bij bloemen en potplanten zijn de rendementen goed.''

Goed aftrek

Dat is enerzijds te danken aan het feit dat consumenten weer meer te besteden hebben. Dan komt er sneller een verse bos bloemen of nieuwe orchidee op tafel. Ook de Nederlandse tomaten, komkommers en paprika's vinden momenteel goed aftrek. Dankzij die stijgende vraag krijgen de telers ook een betere prijs van hun klanten. In de sector staan de seinen om te investeren daardoor op groen.

Schaalvergroting

Gevolg is dat de schaalvergroting in het Westland en andere glastuinbouwgebieden komende tijd zal doorzetten, verwacht de Rabobank. ,,Voor groentetelers die aan de grote supermarktketens leveren, is schaalvergroting de toekomst. Om de kwaliteit en voedselveiligheid te kunnen waarborgen, willen retailers tegenwoordig liever grote volumes afnemen van twee vaste leveranciers waar ze nauw mee samenwerken dan kleine partijen van vijftien verschillende.''

Duurzaamheid

Van bloemen- en plantentelers eisen tuincentra en supermarkten dat ze duurzamer gaan telen. In essentie is het natuurlijk niet bepaald milieuvriendelijk om tropische planten te kweken in op aardgas warm gestookte broeikassen. Vandaar dat steeds meer telers overstappen op aardwarmte (zie kader beneden) en werken aan energieneutrale kassen. Om daar serieuze investeringen in te kunnen doen, is schaalgrootte eveneens noodzakelijk.

Energierekening

De energierekening van orchideeënkweker Olsthoorn moet straks een kwart lager uitvallen dankzij een efficiënter klimaatsysteem. Zo zorgen automatisch bewegende energieschermen op het dak ervoor dat hij zijn kas op warme dagen minder hoeft te koelen en de orchideeënplantjes minder hoeft te belichten.

Automatisering

De Naaldwijkse sierplantenteler heeft niet alleen geïnvesteerd in nieuw glas en energiezuinige systemen, ook in automatisering. Zo neemt de blinkend nieuwe sorteermachine binnenkort taken over die een paar van zijn 100 medewerkers nu nog met de hand doen. Zo beoordelen zij de dikte van de bloemknoppen op het blote oog. Straks gebeurt dat met een camera.

Transport

De computer voorspelt vervolgens wanneer de bloem bloeit, legt Olsthoorn uit. De machine sorteert ze in uniforme partijen, die op automatisch bewegende tafels de koelruimte in gaan. Zodra ze bloeien, volgt het transport naar tuincentra en bloemisten in Nederland en ver daarbuiten. ,,Het kostte wat, maar nu kunnen we er weer tien jaar tegenaan'', zegt Olsthoorn.

Populair

Voorwaarde is wel dat de orchidee populair blijft. Want zijn bedrijf is zó gespecialiseerd, dat hij niet morgen ineens sanseveria's kan gaan kweken. Een groot verschil met zijn vader, vertelt hij, van wie hij het bedrijf 27 jaar geleden overnam. ,,Die kweekte allerlei verschillende planten. Dat was toen allemaal nog handwerk.''

Beangstigend

Een beetje beangstigend was het daarom wel, toen hij laatst in een hippe kledingwinkel tientallen planten zag hangen. ,,Groene planten zijn nu megapopulair. Planten zijn sowieso erg trendgevoelig. Als de orchidee uit de gratie raakt, hebben we een probleem.''

Marketing

Daarom investeerde hij behalve de miljoenen in nieuw glas en hightechapparatuur ook geld in marketing. Een eigen merk, Little Kolibri Orchids, met bijpassende bloempotten. In vintage kleuren, hangend in macramé. Zijn marketingafdeling ontwierp displays die in tuincentra de aandacht moeten trekken. ,,Zodat ook jonge klanten denken: hé, wat een leuke pot, die past wel in mijn interieur. Want een orchidee bloeit drie maanden. Van een bosje bloemen op tafel heb je maar een week plezier.''

Kader: aardwarmte voor kassen

Afgelopen week is in het Westland het startschot gegeven voor een project om op recorddiepte naar aardwarmte te boren. 49 glastuinbouwbedrijven gaan warm water oppompen van vier kilometer diepte. Tot nu toe werd tot maximaal zo’n 2,5 kilometer diepte geboord. Hoe dieper het water uit de grondlagen wordt opgepompt, hoe warmer het is. Daardoor hoeven de telers veel minder aardgas te gebruiken. Dat scheelt in CO2-uitstoot. Bovendien is aardwarmte eeuwig beschikbaar. Voordeel voor de telers: zij verwarmen hun kassen straks voor een stabiele kostprijs. Op de boorlocatie in Naaldwijk worden meer dan 200 heipalen de grond in geslagen om de boortoren te kunnen dragen. De eerste proefboring moet dit najaar plaatsvinden. Volgende zomer moeten de eerste bedrijven op het warmtenet worden aangesloten.