2 miljoen kilo per jaar: zo profiteren bedrijven van de quinoa hype

Over een gebrek aan aandacht voor zijn quinoa-teelt heeft Cornelis van Eck niet te klagen. Bij Van Ecks boerderij in Herkingen (Goeree-Overflakkee) kloppen de fietsers aan met de vraag wat hij verbouwt. 'Quinoa is een vol gewas. Het ligt als een groene deken over het land. Dat valt op. Op een gegeven moment hebben we maar een spandoek opgehangen', zegt Van Eck.

Doorvoerland

Behalve bij dagjesmensen op Goeree-Overflakkee wint quinoa (spreek uit: kienwa) ook aan belangstelling in de supermarkt. In 2016 importeerde Nederland ongeveer 5,5 miljoen kilo quinoa, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Dat is drie keer zoveel als vier jaar eerder. Het merendeel verdwijnt weer naar het buitenland - Nederland is een doorvoerland. Toch blijft meer dan 2 miljoen kilo in Nederland achter voor consumptie. Dat is 7,5 keer zoveel als Nederland in 2012 consumeerde.

Potentie

Niet alle quinoa komt uit Peru en Bolivia. Twintig Nederlandse bedrijven telen quinoa op honderd hectare landbouwgrond, meldt het CBS. Van Eck verbouwt vijf hectare, 6 procent van zijn land. 'Ik zocht nieuwe teelt via een teeltbegeleider en zag de potentie van quinoa. Het heeft zoveel voedingsstoffen', zegt Van Eck.

De Zuid-Hollandse teler werkt samen met de Dutch Quinoa Group (DQG), verreweg de grootste speler in de polderquinoa. Naar eigen zeggen verbouwden de akkerbouwers van DQG het afgelopen jaar 275 duizend kilo quinoa. Het plan is om dat in het komend jaar te verdubbelen. 'Wij ontwikkelen gewassen, leveren zaad en begeleiden', zegt Rens Kuijten van DQG.

Pioniers

Kuijten is een van de pioniers van de Nederlandse quinoateelt. In 2001 teelde hij het Zuid-Amerikaanse zaad voor het eerst in Nederland. Toen was het nog veevoer voor melkkoeien. 'In 2010 stond ik ervan te kijken dat er nog niets gebeurd was voor de consument. Quinoa groeit overal: van het Andesgebergte tot in de buurt van de zoutwoestijnen. En er zit zoveel eiwit in.'

Wachtlijst

Dat de populariteit van quinoa groeit, merkt Kuijten aan de aanvragen om met zijn bedrijf samen te werken. In 2014 vond hij dertien telers bereid om samen met DQG quinoa te verbouwen, inmiddels zijn het er veertig. 'We hebben een wachtlijst met vijftig boeren.'

Kuijten ziet zijn product als een nieuwe, betere variant van rijst. 'Europa heeft behoefte aan meer gewassen. We eten veel te veel tarwe, in brood en pasta.' Toch zal het wel even duren voor quinoa kan wedijveren met aardappelen, rijst en pasta, erkent hij. 'Rijst en pasta hebben er een generatie over gedaan om in te burgeren.'

Vaste plek

Het zou quinoa kunnen lukken een vaste plek op de Nederlandse en Belgische menukaart te veroveren, zegt Peter Scholliers, voedselhistoricus aan de Vrije Universiteit Brussel. 'Essentieel is of nieuwe voedingswaar snel kan worden ingepast in de bestaande keuken', zegt hij. Scholliers noemt als voorbeelden de vervanging van brood door ontbijtgranen en bier door frisdranken. Kuijten van DQG schudt zo een paar toepassingen uit zijn mouw: 'Quinoameel, quinoapannekoeken, salades, gepofte quinoa, quinoarepen, quinoachips, quinoabrood.'

Daarnaast is promotie tegenwoordig van groot belang voor het slagen van een nieuw voedingsmiddel, zegt Scholliers. 'Quinoa is een mooi voorbeeld. De algemene interesse is natuurlijk niet zomaar uit de lucht komen vallen. De journalist en de professor spelen daarin een rol.' Ook dat heeft quinoa dus mee: dieetgoeroe's, journalisten en hoogleraren schrijven over de mogelijke baten van quinoa.

Prijs

Nog een pluspunt voor quinoa is dat het goedje zijn eigen hype heeft overleefd. De voedsel- en landbouworganisatie van de Verenigde Naties riep 2013 uit tot het jaar van quinoa. Daarna steeg de vraag tot grote hoogte. Quinoa werd zo duur dat de bevolking van Peru en Bolivia het niet meer kon betalen. 'Inmiddels is de situatie genormaliseerd. Dat is beter voor iedereen. De prijs is weer wat het was', zegt Kuijten.

Om die prijs enigszins in de hand te houden geeft DQG niet al zijn telers de kans zoveel te verbouwen als ze willen. Anders zouden telers als Van Eck het wel weten. 'Het gaat nu al vier jaar goed. Als er ruimte is... Laat ik het zo zeggen: het wordt niet minder.'

Basis voor de maaltijd

Quinoa is een plant met rode of oranje pluimen. Het zaad lijkt op graan en de blaadjes (die niet worden gegeten) lijken op spinazie. De plant kan tussen 60 centimeter en 2 meter hoog worden. De zaden worden als graan in de keuken gebruikt. In Nederland dient quinoa vooral als basis voor de maaltijd, net als zilvervliesrijst of couscous. Quinoa staat in de Schijf van Vijf, meldt het Voedingscentrum.