Jeroen Bertrams: vijf valkuilen bij investeren in startups

Het aantal mensen dat investeert in startups is de afgelopen jaren sterk toegenomen. Dankzij de opkomst van allerlei platformen kan vrijwel iedereen tegenwoordig geld steken in jonge bedrijven.

Via bepaalde crowdfunding initiatieven is dat zelfs al mogelijk vanaf twintig euro. En nu een spaarrekening nauwelijks nog iets oplevert, lijkt dat een goed en leuk alternatief. Toch worden lang niet alle startups een succes. Het merendeel faalt.

De vijf belangrijkste valkuilen bij het investeren in startups:

1. Goede verkopers

De keuze om in een startup te stappen is voor een belangrijk deel subjectief. Je moet een bepaalde inschatting van het toekomstig succes maken. Zekerheden bestaan niet. Daarom ben je afhankelijk van onder meer prachtige verhalen in pitchdecks en mooie woorden van oprichters.

Ik heb geleerd dat sommige ondernemers zeer goed zijn in het verkopen van hun bedrijf. Zo goed, dat je geneigd bent er blind in te stappen. Pas hiervoor op. Zorg ervoor dat je keuze om in een bedrijf te stappen ook voor een groot deel gebaseerd is op harde cijfers en objectieve informatie. Hetgeen het bedrijf zelf presenteert is nu eenmaal niet objectief.

2. FOMO

Als je een kans op een enorm rendement krijgt gepresenteerd, is het soms lastig om daar 'nee' tegen te zeggen. Zeker als andere mensen in je omgeving wel “ja” zeggen. Zo werkt het ook met startups. Wanneer een bedrijf al enkele angels aan zich gebonden heeft, dan treedt soms het FOMO effect op: fear of missing out.

Hoewel je eigenlijk niet wil investeren, ben je bang dat het toch wel eens een groot succes kan worden. En: anderen doen ook mee. Straks hebben zij wel een enorm rendement en jij niet.

Op een bepaalde manier kun je FOMO vergelijken met de Postcodeloterij: als een hele groep mensen in jouw straat wel een lot heeft, maar jij niet, dan ben je al gauw geneigd om ook mee te doen. Straks ben jij de 'sukkel' die niks heeft gewonnen als de hoofdprijs in jouw straat valt. Ook al weet je zeker dat de kans op die hoofdprijs uitermate klein is.

3. Afwijken van strategie

Als je gaat investeren, dien je een strategie te bepalen die je te allen tijden volgt. Bepaal in welke bedrijven je wel, en in welke bedrijven je juist niet wil investeren. Nu blijkt in de praktijk dat afwijken van die strategie erg gemakkelijk en soms aanlokkelijk is. Investeerders zijn nu eenmaal vaak mensen die overal kansen zien, en waarom kansen laten liggen ook al passen ze “even” niet in je aanpak?

Toch is dat uitermate onverstandig. Wat je strategie ook is, probeer er zoveel mogelijk aan vast te houden. Het succes van je strategie wordt bepaald door de discipline die je hebt om eraan vast te houden.

4. Referenties niet gecontroleerd

Durf om referenties te vragen. En bel die referenties na. Te vaak nemen investeerders hiervoor geen of te weinig tijd. Terwijl referenties juist een uitstekend beeld geven van het bedrijf. Vraag om minimaal vijf referenties van klanten, partners en bijvoorbeeld ex-medewerkers of ex-collega’s van de oprichters. Als startups referenties niet willen geven, haak dan meteen af.

5.Technologie door derden ontwikkeld

Zeker voor startups die software verkopen is het cruciaal dat de technologie door het bedrijf zelf wordt ontwikkeld. En toch zie ik geregeld bedrijven die hun mooie plannen door derden hebben laten ontwikkeld. Dat brengt niet alleen relatief veel kosten met zich mee, het creëert ook een ongewenste afhankelijkheid van een derde partij.

Als (beginnend) angel is het uiterst gemakkelijk om snel de fout in te gaan. Als ik nu terugkijk op de eerste paar deals die ik deed, begrijp ik niet wat ik destijds aan het doen was. Bedrijven die nauwelijks schaalden, die technologie lieten bouwen door derden, die een interimmer in het oprichtersteam hadden, die een veel te zware managementlaag hadden, en meer van dat soort rode vlaggen.

Ik negeerde ze allemaal. Belangrijkste leerpunt: beoordeel bedrijven op zoveel mogelijk objectieve criteria. Dit kan bijvoorbeeld met de 'deal scorecard' die in mijn boek staat en uiteraard zijn er meer mogelijkheden.

Laat je niet gek maken. Er komen altijd weer nieuwe deals voorbij.