Marqt-directievoorzitter Joost Leeflang: ,,Ik wil het voedselsysteem veranderen”

Marqt bestaat tien jaar en is in die tijd uitgegroeid naar vijftien winkels in vooral grote steden in de Randstad. De keten van supermarkten met alleen maar duurzame producten begon in 2008 aan de Amsterdamse Overtoom en is inmiddels naast Amsterdam ook aanwezig in Den Haag, Haarlem en Rotterdam. Vorig jaar zou er al winst gemaakt worden, maar dat is nog niet het geval. Het is aan Joost Leeflang om dat te realiseren.

Het is best een opmerkelijke stap: een directeur van Philips die de duurzame retailer Marqt gaat leiden. Maar eigenlijk ook weer niet als je weet wat hij als general manager van Philips Ukraine en CEO van Philips Russia meemaakte. ,,Ik ben in die tijd geschrokken van het medische systeem in Rusland, waar slechts een kleine groep mensen hele goede medische zorg krijgt. Ik wil dat soort systemen veranderen, beïnvloeden. Het past bij mij om een realistische verandering teweeg te brengen, op een bedrijfsmatige manier. Dat kan bij Marqt met het voedselsysteem. Het is een onderwerp wat goed past bij mijn intrinsieke, persoonlijke motivatie.”

Volgens Leeflang wordt de voedingsindustrie beheerst door de laagste prijs en winst. Een systeem waar met name de makers van ons eten onder lijden. Daardoor krijgt de consument steeds minder kwaliteit voor zijn geld, legt hij uit. ,,Nergens in West-Europa is voedsel zo goedkoop als in Nederland. Om de prijzen te verlagen, wordt er gebruik gemaakt van goedkopere bewerkingen, ingrediënten, smaakmakers, verpakkingen en bestrijdingsmiddelen. Het gaat ons niet om een hoge of een lage prijs, maar om de meest reële prijs. Marqt biedt producten die dichtbij hun natuurlijke oorsprong staan en zonder onnodige bewerkingen of toevoegingen gemaakt zijn. Met respect voor mens, natuur, milieu en dier.”
Bij Marqt kun je alleen producten vinden die aan het kwaliteitsbeleid voldoen. Hierin staan strikte criteria vermeld voor bijvoorbeeld e-nummers, diervriendelijkheid, verpakkingen, gezondheid, herkomst van het product en eerlijke handel.

Boer op de Vloer

Het is eigenlijk gek dat het een uitdaging moet zijn om boeren, telers en producenten weer de ruimte te geven om met liefde en aandacht hun producten te maken, zegt de topman. ,,Zo kunnen zij op de goede manier omgaan met wat de natuur ons heeft te bieden en wij kunnen hen daarvoor met een reële en dus eerlijk prijs belonen. We brengen de producent en consument bij elkaar via onze winkels. Daar zit verder niets tussen in die keten. We hebben bijvoorbeeld ook het ‘Boer op de Vloer’ programma, waar onze producenten hun producten letterlijk onder de aandacht brengen in de winkel.”

Wat is dan precies die ‘reële en eerlijke prijs’ waar Leeflang over spreekt? Hij legt uit: ,,We kijken samen met onze producenten naar een eerlijke kostenopbouw en gaan hierover met hen in gesprek. We berekenen een prijs niet alleen op economische waarde, maar op een manier waarin juist ook andere elementen meetellen. De juiste arbeidsvoorwaarden, goede werkomstandigheden en de beloning van een duurzame impact op mens, natuur, milieu en dier bijvoorbeeld. Het is soms lastig te motiveren, omdat we in het huidige systeem deze impact niet gemakkelijk kunnen meten. Maar daar zijn wel mooie initiateven voor die je nu ziet ontstaan. Daar proberen we naar te kijken en van te leren.”

De belangrijkste opdracht voor Leeflang is het bedrijf naar de volgende fase brengen. ,,We moeten nog meer impact maken en de groei die daarbij hoort realiseren.” Ik ben blij als Marqt over vijf of tien jaar een stabiele bedrijfsstructuur kent en als dezelfde opgewekte, betrokken cultuur nog steeds bestaat.”

Op de vraag of er in die groeistrategie dan snel veel winkels bijkomen, zegt Leeflang: ,,Onze ambitie is groot, maar dit is van veel factoren afhankelijk en dat is op dit moment niet precies te zeggen. We leven in een hoogconjunctuur en het aanbod van goede locaties is bepalend. Daar zijn we selectief in. Alle bedrijfsprocessen staan wel klaar zodat we met een gezonde bedrijfsvoering kunnen opschalen naar de volgende fase.”

Nog geen winst

Leeflang staat best voor een opdracht bij Marqt, want de keten van nu met vijftien winkels in grote steden maakt nog steeds geen winst, terwijl dat vorig jaar al had moeten gebeuren. De directievoorzitter spreekt van een transitiefase waarin Marqt nu zit.
,,Marqt is met de vorig jaar toegetreden aandeelhouders Triodos en Social Impact Ventures gekomen tot een nieuw strategisch plan. Zowel de uitvoering als onderbouwing van deze koerswijziging hebben hun impact gehad op het financiële resultaat van 2017. Er is fors geïnvesteerd in de toekomst van Marqt en dat gebeurt ook dit jaar. Zonder deze investeringen was het resultaat in 2017 rond break-even uitgekomen."

De eerste doelstelling van Marqt is nu de eerder genoemde impact maken om het voedselsysteem te veranderen. Leeflang: ,,Om dat te realiseren moeten we groeien en de omzet vergroten.”
Leeflang volgt daarmee het gestage groeipad dat oprichter Quirijn Bolle heeft uitgestippeld. Hij wil stap voor stap groeien van nu vijftien naar uiteindelijk zestig winkels door het hele land. Leeflang: ,,Ik sta volledig achter de groeistrategie. We zijn er om het voedselsysteem te veranderen. En als we daarin echt impact willen maken dan moeten we meer mensen bereiken. Dit doen we door meer winkels te openen. En dat doen we inderdaad stap voor stap.”

Hoeveel nieuwe winkels er op korte termijn open gaan, geeft Leeflang nog niet prijs. ,,Als we het goed doen, dan volgt de winst vanzelf. Maar dan nog zullen we die winst bewust laag houden. We delen die liever met al onze stakeholders; partners, werknemers, aandeelhouders en klanten. Met zo’n filosofie is het heerlijk werken als topman, want dan weet je dat je goed bezig bent.”

Te duur

Critici vinden Marqt te duur, maar Leeflang redeneert dat groei het bedrijf in staat stelt de overheadkosten uit te smeren over meer omzet. ,,Dit zou zich uiteindelijk wel doorvertalen naar lagere prijzen, waardoor we een grotere doelgroep kunnen bereiken en betrekken bij onze impactmissie.”

Leeflang vindt daarom ook dat Marqt meer aan marketing moet doen, door bijvoorbeeld meer digitaal te adverteren. Dat zal altijd op een lokale manier gebeuren, dichtbij de winkel. Getarget dus, op bijvoorbeeld locatie en profiel. ,,Je ziet ons dus niet terug in massamedia als tv of in de krant. De boodschap die we hebben, moet persoonlijk verteld worden en daar is dat soort media niet altijd effectief voor. Essentieel is ook de employer branding strategie van Marqt: onze eigen medewerkers weten veel over de verhalen achter de producten om de klant te informeren. Het draait bij ons om het persoonlijke contact. Onze medewerkers zijn onze beste ‘storytellers’. Ook goede reclame zijn het Marqt fietskrat en het recycle tasje, dat je overal in de buurt voorbij ziet komen.”
Marqt is momenteel behalve op sociale media, nog niet elders digitaal zichtbaar. Daar komt snel verandering in als het aan hem ligt. ,,Marketing is op dit moment een grotere focus voor ons. Het is onderdeel van onze professionaliseringsslag. We kunnen niet alles tegelijk, maar ik zou zeggen, je mag me altijd volgen op Facebook, want daar zal ik je persoonlijk op de hoogte houden van de nieuwe stappen die we maken.”

Winkelbeleving

Marqt wil meer gaan inspelen op het eetmoment van de dag en daarnaast op de tijd die de klant heeft om een goede maaltijd te bereiden. ,,Onze categorie- en sourcing managers, die we foodies noemen, zorgen ervoor dat alles wat in onze winkels lekker is. Klanten mogen altijd voelen, ruiken en proeven. De winkelbeleving is daarin anders dan bijvoorbeeld de supermarkt. En omdat je het voorafgaand aan je aankoop altijd zelf getest hebt, weet je bij thuiskomst dat je een goede keuze hebt gemaakt. Je weet altijd wat je koopt.”