VDL-topman Wim van der Leegte: 'Van slechtlopend naar winstgevend bedrijf, dán ben je ondernemer'

De Ondernemer publiceert in samenwerking met LEF Boeken een aantal voorpublicaties uit ‘LEF – Next Level’. Voor dit schitterende koffietafelboek hebben Wessel Berkman, Shanna Bozuwa en Guus J. Baks tal van topondernemers geïnterviewd en deden onderzoek naar wat maakt dat sommige organisaties veel sneller groeien en complete markten verstoren. Zie ook www.nogmeerlef.nl.

,,Het meest trots ben ik op de overname van Philips Machine Fabrieken, tegenwoordig bekend als ETG. Daarmee werden we de beste toeleverancier van Europa, van de wereld. Ik hield het bedrijf al tien jaar in de gaten maar ik wilde wachten op het juiste moment. In 2006 zag ik een kans en in één week had ik het bedrijf gekocht."

,,Goodwill doe ik niet aan. Als je veel goodwill betaalt, dan ben je de toekomstverwachting aan anderen aan het geven. Ik heb altijd gezegd, als je een goedlopend bedrijf overneemt dan moet je goodwill betalen maar dan ben je eigenlijk geen ondernemer, dan ben je belijer. Als je een slechtlopend bedrijf overneemt, en je voegt mooie dingen toe en maakt er weer een winstgevend bedrijf van, dán ben je ondernemer."

Veranderen of vertrekken

,,Ik geloof dat er vaak onbalans is in maakbedrijven. Er zijn te veel indirecte medewerkers ten opzichte van productiemedewerkers. Dat is altijd iets waar ik scherp naar kijk bij overnames. De verhouding moet 1 op 5 zijn. Alle overbodige indirecte krachten gaan er bij mij meteen uit. Verlies draaiende bedrijven coach ik weer om. Ik loop een half jaar mee en binnen een jaar gingen we van 1,5 miljoen verlies naar 1,5 miljoen winst. Veranderen of vertrekken, dat is mijn beleid."

'Alleen eigen medewerkers in de directie, die van onder naar boven zijn geklommen'

In 1979 neemt Wim van der Leegte een belang van 50 procent in het bedrijf van zijn broer. Na het overlijden van broer Piet in 1984, verwerft hij de resterende 50 procent. ,,Ik werd benaderd door de bank, morgen gaat de knip erop want hij staat er slecht voor, zeiden ze. De bank wilde alleen door financieren als ik aan het roer ging staan. Ik mocht er een dag over nadenken. Die dag had ik niet nodig, want ik wist direct dat ik dat wilde doen."

,,Mijn vader had drie zoons en alle drie gingen in de metaalindustrie werken. Da's bijzonder. En nu zitten alle drie mijn kinderen met veel enthousiasme in de hoofddirectie van VDL Groep. Dat is fijn, het geeft een goed gevoel als je kinderen je bedrijf willen overnemen. Mijn drie kinderen zijn januari 2016 toegetreden tot de hoofddirectie. En mijn jongste zoon Willem heeft voorzitterschap eind 2016 van mij overgenomen. Mijn dochter Jennifer houdt zich bezig met P&O en Financiën en leidt daarnaast het VDL Young Potential Program. Mijn oudste zoon Pieter houdt zich bezig met Vastgoed en Inkoop en Verkoop."

,,Willem heeft voordat hij het voorzitterschap overnam veel gesprekken gevoerd met de raad van commissarissen, de ondernemingsraad en directieleden. Dat siert ‘m. Toen ik jong was, een jaar of 30, stuurde ik vijftig tot zestig man aan. Hij is nu 38 en stuurt 17.000 medewerkers aan, verspreid over 19 landen. We hebben 106 bedrijven. Dat vind ik knap."

,,In onze directie zitten alleen mensen van VDL Groep. Geen buitenstaanders, nooit gedaan. Ik wil alleen eigen medewerkers in de directie hebben, die van onder naar boven zijn geklommen. En hoe stuur je 106 bedrijven aan he? Onder de directie hebben we ook nog een adjunct-directie, deze bestaat uit 11 personen. Deze mensen sturen onze 106 bedrijven aan, zij fungeren als supervisor."

'Ik houd niet van coaches'

,,Interimmers en dat soort mensen geloof ik niet in. Die missen het hart voor je bedrijf. Geen commitment. Nee, ik houd ook niet van coaches, dat moet je zelf maar kunnen. Dat zeg ik altijd. Al heb ik ooit wel het beste advies van een coach gehad, namelijk dat ik meer moest praten met mijn medewerkers. Praten over waarom we de dingen doen die we doen. Dat doen we nu werkelijk in al onze bedrijven. Toch wel een goed advies geweest."

,,Mijn beste adviseurs? Dat waren banken, accountants en de Raad van Commissarissen, maar voorál mijn eigen medewerkers. Je kunt het nu eenmaal niet alleen. Hebt niet de wijsheid in pacht. In 1984 heb ik vier directieleden benoemd. Mooie mensen, de meest eigenwijze mensen die ooit heb ontmoet. Veel aangehad, we hebben 40 jaar samengewerkt."

,,Als je boos wordt, moet je ook weer normaal worden. Dan kun je net zo goed normaal blijven zeg ik altijd maar. Ik ben nooit boos.

Hoe het journaal en een sms'je tot de overname van Nedcar leidde

,,In 2012, toen ik 65 was, kocht ik Nedcar. Ik keek op een avond het journaal en hoorde dat Nedcar aan het einde van het jaar zou sluiten. Er werden werknemers geïnterviewd, sommigen waren al 40 jaar in dienst. Die baalden natuurlijk als een stekker. Dat maakt indruk. Ik heb toen middenin de nacht een sms'je gestuurd naar de directeur van Nedcar en daar kwam een gesprek uit. Ik wist dat het een zeer scherp mes waar ik op liep, maar het is toch goed gegaan."

,,De fabriek had toentertijd 1450 mensen in dienst met heel veel kennis van auto´s bouwen en hun grootste klant Mitsubishi Motors stopte ermee. BMW zocht er in eerste instantie een goede aandeelhouder voor. Ze wilden in elk geval geen Aziatische investeerders en geen hedgefonds. Ze wilden een familiebedrijf. In april ging ik in gesprek met BMW en dat verliep heel goed. Toen we naar buiten liepen wisten we eigenlijk al dat de deal rond was."

,,Bijzondere business. Na de overname van NedCar werd ik beschreven als de held van Nederland. Zo stond het in de kranten. Ik houd helemaal niet van publiciteit, zoek het liever niet op. Maar dit was bijzonder. Toen we de overname van ETG deden en de 1650 bestaande medewerkers in dienst hielden hoorde je niemand, en nu werd ik uitgeroepen tot held. Ja, dat vind ik dan overdreven. Maar het voelt wel goed."

'Vakbonden zijn mijn vrienden niet meer'

,,Wij hebben recent met ze te maken gehad tijdens de overnames, vakbonden zijn een hele belangrijke post dus ik ga dan graag met ze om tafel. Maar vervolgens heb je een maand dat bedrijf en dan leggen ze het plat. Ze weten dat als ze mij plat leggen, dat ze de meeste publiciteit krijgen. Dus bij mij komen ze niet meer aan tafel, mijn vrienden zijn het niet meer. Vakbonden gebruiken ons om de zaak op te butsen.´

,,De drang om te winnen is er altijd al geweest ja. Toen ik jong was, zo’n jaar of 10, hadden we niet zo heel veel. Maar we hadden wel de Olympische Spelen; verspringen, hoogspringen, hele competities deden we met de buurt. Als ondernemer ben ik veel bezig geweest met China. Het stoort me enorm dat de markt zo verstoord is, oneerlijk verdeeld. China krijgt 300 miljoen subsidie en betaalt veel lagere invoerrechten dan de EU. Maar geloof me, als het speelveld gelijk is, dan win ik."

,,Ik heb de maakindustrie hier gehouden. Mensen wilden het laten gaan naar Oost-Europa of China, veel goedkoper. Maar hoe kunnen we nu die 1 miljoen mensen die hier bezig zijn met het bedenken, ontwikkelen en produceren zonder werk laten zitten? Ik heb 17.000 mensen in dienst waarvan 85 procent in Nederland. Hoezo geen maakindustrie in ons land? Ik geloof in het bij elkaar houden van de verschillende processen. Als je het uitvinden en maken niet bij elkaar houdt, dan is het eigenlijk geen goede uitvinding. Uitvinden en maken, dat hoort bij elkaar."

'China een halt toeroepen'

,,Als we China z’n gang laten gaan, nemen ze straks de hele bussenwereld over in Europa. We moeten China een halt toeroepen. We moeten nationalistischer zijn. Wij betalen 25 procent invoerrechten naar China, zij betalen 4 procent aan invoerrechten naar Europa. Dat verschil is te groot, we moeten dat rechttrekken.’

,,Stilzitten ga ik niet doen, ik ben nog niet klaar met werken. Ik ben elke dag nog betrokken bij VDL, heb mijn eigen kantoor, ’s avonds lees ik nog directieverslagen en andere stukken. Ik kijk mee bij overnames. Ik kan het wel loslaten hoor, Willem staat aan het roer nu hè. Maar betrokken… Dat blijf ik tot het eind."

Wat zou 20 procent meer LEF jou opleveren? Lees het complete verhaal van Wim van der Leegte en andere marktverstoorders zoals Henk Jan Beltman (Tony Chocolonely), Daan van Renselaar (Stella), Pierre Boels (Boels verhuur), Pieter Schoen (Dragons Den) en nog veel meer in het boek ‘LEF – Next Level’! Verkrijgbaar via www.nogmeerlef.nl.