Pluk de vruchten van de beter wordende economie!

Het bruto binnenlands product kwam in 2016 voor het eerst weer uit boven dat in 2008. Dit geldt voor veel EU-landen, behalve de zuidelijke. Het Nederlandse bbp behoort tot de hoogste van de Europese Unie. Het CBS komt met de laatste cijfers.

Werkloosheid
Het diepe dal zien we nog terug aan ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. De werkloosheid was in 2016 met zes procent van de beroepsbevolking nog altijd historisch hoog. Wel waren er positieve trends: er kwamen zo’n honderdduizend banen bij en de procentuele werkloosheid kende de sterkste daling in tien jaar tijd. Ook het aantal werkenden met een vaste baan nam toe.

Veelzijdige groei
Het herstel van de economie wordt breed gedragen. De exportmotor draait goed door en ook de consumpties en investeringen zitten in de lift. De cijfers per sector:

• Bedrijven

Nederlanders blijven actief ondernemen. Het aantal bedrijven groeit sinds 2007 gestaag: op dit moment telt Nederland ruim 1,6 miljoen ondernemingen. De eenmanszaak is duidelijk een populaire rechtsvorm. Het aantal eenmanszaken groeide sterker dan bedrijven met andere rechtsvormen. Dat komt met name door de opmars van de zzp’er. Ruim een op de vijf heeft een BV, een op de tien bezit een VOF.

De meeste bedrijven zijn actief in de zakelijke dienstverlening: zo’n 380.000. Vaak zijn het eenmanszaken, daarna volgt de bedrijfstak handel, vervoer en horeca met bijna 320.000 bedrijven. Verhuur en handel in onroerend goed telt met 25 duizend de minste bedrijven.

Het aantal faillissementen lag 17 procent lager dan in 2015. In totaal gingen vijfduizend bedrijven failliet, dat is het laagste aantal sinds 2009. In de handel gingen de meeste bedrijven failliet.

• Bouwen en wonen

Met kleine bouwbedrijven (tot 10 medewerkers) ging het in 2016 het best: zij behaalden de hoogste resultaten. Hun omzet steeg gemiddeld met 8,6 procent. De omzet bij grote bedrijven (met meer dan 100 werkzame personen) groeide het minst (4,0 procent). Gemiddeld nam de omzet van de bouw toe met 6,5 procent.
Voor het derde jaar op rij waren er minder faillissementen in de bouwsector. In 2016 waren het er 539, het laagste aantal in jaren.

• Handel en horeca

2016 is ook het derde jaar op rij dat de omzet weer toeneemt voor de handel en de horeca. Sterker nog: nog nooit was deze groei zo sterk. Het omzetniveau ligt echter nog wel 4 procent lager dan het hoogste niveau vóór de crisis (2008). Over 2016 noteerde de detailhandel een omzetgroei van 1,9 procent en een groei van de verkopen (volume) van 1,4 procent. De sterke groei in 2016 dankt de branche aan het uitstekende vierde kwartaal van dat jaar, waarin de omzet met 4,3 procent groeide. Vrijwel alle sectoren sloten het jaar af met meer omzet. Vooral de grondstoffensector, de handel in non-food consumentenartikelen – met name sportartikelen – en de handel in metaalwaren en verwarmingsapparatuur piekten.

Minder fysiek, explosie online
Het aantal winkelvestigingen is in de afgelopen tien jaar met 4,4 procent gedaald. Het aantal webwinkels is daarentegen vervijfvoudigd. Waren er in 2007 nog 100.000 fysieke winkelvestigingen, in 2016 waren dat er nog 95.000. Nederlandse consumenten kochten vorig jaar voor ruim 1 miljard euro aan producten bij webwinkels in de Europese Unie. Dit is een groei van 25 procent ten opzichte van 2015. Consumenten kochten vooral kleding en schoenen.

Friet en frikandellen
In 2016 boekte de horeca met 6,5 procent de grootste omzetstijging in tien jaar tijd. De omzet lag daarmee 18,7 procent hoger dan in 2007. Snackbars boekten de grootste omzetstijging met 36,6 procent, gevolgd door restaurants met 21,9 procent en hotels met 20,1 procent. Het omzetniveau van cafés lag in 2016 daarentegen 2 procent lager dan tien jaar eerder. Bij een forse stijging van de prijzen (bijna 30 procent) namen de verkopen (volume) met bijna 25 procent af.

De snackbars, waaronder fastfoodketens, thuisbezorgers, lunchrooms en ijssalons, boekten in 2016 bijna 10 procent meer omzetgroei, de hoogste jaargroei sinds 2006. Het aantal overnachtingen in hotels steeg in 2016 met 3 miljoen, van 41,6 miljoen (2015) tot 44,6 miljoen (2016). De groei van het aantal hotelovernachtingen was ongeveer gelijk verdeeld tussen Nederlandse gasten en buitenlandse gasten.

• Industrie

De omzet in de industrie steeg in het vierde kwartaal van 2016 met 1,1 procent op jaarbasis. Ondanks deze stijging daalde de omzet in de industrie in 2016 met 2,9 procent. In 2013 gingen 839 bedrijven in de industrie failliet, in 2016 waren dat er nog 365. Dit is een daling van 56,5 procent. Van elke euro die de Nederlandse industrie verdient, wordt 70 cent door de export opgebracht.

• Internationale handel

Door de economische crisis die intrad in 2008 daalden de in- en uitvoerwaarde van goederen flink in 2009. Daarna kwam de internationale handel weer op gang en namen de in- en uitvoerwaarde van goederen weer sterk toe. Vanaf 2012 schommelt de invoerwaarde rond 375 miljard euro, en de uitvoerwaarde rond 425 miljard euro.

Nederland heeft in 2016 voor 381 miljard euro aan goederen ingevoerd. De Nederlandse uitvoerwaarde van goederen bedroeg 432 miljard euro in 2016. Nederland importeerde in 2016 voor het meeste aan goederen uit de Europese Unie (54 procent). Veruit de hoogste waarde aan goederen komt ons land binnen vanuit Duitsland. Daarna volgen België, China en de Verenigde Staten. De invoerwaarde vanuit die landen blijft echter met 30 tot 35 miljard euro achter bij die vanuit Duitsland.

Vanuit Nederland gaat de grootste waarde aan goederen naar de Europese Unie, bijna drie kwart in 2016. Veruit het meeste heeft Duitsland als bestemming (bijna 100 miljard euro). Ook op de plekken twee tot en met vijf van de top 10 staan EU-landen. De afzonderlijke uitvoerwaarden naar deze landen liggen echter wel aanzienlijk lager dan die naar Duitsland. De Verenigde Staten, de eerste bestemming buiten de EU, staat op plek zes.

Nederland voerde in 2016 bijna 150 miljard euro aan diensten in en 160 miljard euro uit. Dat is 15 procent meer invoer en 7 procent meer uitvoer dan in 2014. Die toename vond vooral plaats in 2015. De internationale handel in diensten is voor beide stromen in de afgelopen drie jaar meer op de Europese Unie gericht. In 2016 ging het om 66 procent van de dienstenexport en om 56 procent van de dienstenimport.

De internationale handel in diensten is divers. Zowel bij de invoer als bij de uitvoer bestaat in 2016 ongeveer de helft van de waarde uit telecommunicatie-, computer- en informatiediensten en andere zakelijke diensten. Bij de invoer gaat het daarnaast vaak om royalty’s (19 procent), een vergoeding voor het gebruik van intellectueel eigendom. Bij de uitvoer staan vervoersdiensten met een aandeel van 19 procent op de derde plek. Het aandeel royalty's in de exportwaarde is 13 procent.

• Landbouw

Innovaties speelden een belangrijke rol: ten opzichte van 70 jaar geleden brengt de landbouw soms tot wel 7 keer meer rendement per vierkante meter op. Een probleem is wel dat op veel boerderijen geen opvolger klaarstaat. Van de 25 duizend landbouwbedrijven met een bedrijfshoofd van 55 jaar of ouder hebben ruim 15 duizend bedrijven geen bedrijfsopvolger. Op de grote bedrijven heeft 70 procent een opvolger klaar staan, op de middelgrote bedrijven 50 procent. Vooral voor kleine bedrijven is het moeilijk om een bedrijfsopvolger te vinden: een kwart van de kleine boeren had dit in 2016 geregeld.

• Vervoer en zakelijke diensten

Bedrijven in de transportsector hebben in 2016 minder omgezet dan het jaar ervoor. Dat was sinds 2009 niet meer voorgekomen. De omzet daalde met 0,3 procent. Vervoerders over water en door de lucht zetten in 2016 minder om, terwijl spoor- en wegtransporteurs een omzetstijging boekten. De grootste stijgers van 2016 waren de verhuisbedrijven en de koeriers.

In 2016 vervoerden Nederlandse vrachtauto’s 657 miljoen ton goederen. Dat is 2,5 procent meer dan een jaar eerder. De stijging werd geheel behaald in het binnenlands vervoer (+4%), het internationale wegvervoer daalde in 2016 met 3,3 procent. Van alle over de weg vervoerde goederen door Nederlandse vrachtauto’s bestaat de helft uit landbouwproducten, voedingsmiddelen en bouwgoederen.

In 2016 nam de omzet van zakelijke dienstverlening in Nederland met 5,6 procent toe. Dit was het derde jaar op rij dat de omzet hoger was dan een jaar eerder. Reisbureaus en reisorganisaties boekten ruim 90 procent meer omzet in Nederland in 2016 dan tien jaar eerder. De omzet van uitzendbureaus en bureaus voor arbeidsbemiddeling steeg in 2016 met 7,6 procent. De omzet en uren van uitzendbureaus en arbeidsbemiddeling daalden sterk na de crisis van 2008 en was ook negatief in 2012, een jaar voor de economische dip van 2013. Sinds 2014 laten de uitzenduren en omzet een stijgende trend zien.

Alle cijfers en tabellen

Alle volledige informatie is terug te lezen op deze pagina van het CBS.