Startup van de Week: OneThird gooit hoge ogen met scanner tegen voedselverspilling

De uitvinding van het Enschedese OneThird is gebaseerd op kunstmatige intelligentie dat gebruikmaakt van algoritmes. Met de scanner kan op dit moment de houdbaarheid van vier soorten groenten en fruit worden gemeten: avocado’s, tomaten, aardbeien en blauwe bessen.

Verschillende partijen in de voedselketen – van teler, distributiecentrum, retailer en zelfs de consument – kunnen hierdoor betere beslissingen maken omtrent oogstmomenten, logistieke routes of wanneer een doosje aardbeien of avocado uit de schappen verwijderd moet worden. Komt een doosje net geoogste, maar heel rijpe aardbeien in de winkel te liggen? Of kun je er beter smoothies of jam van maken?

Aan aandacht geen gebrek: The Washington Post, Frankfurter Allgemeine Zeitung en media uit Japan, Zuid-Korea en Australië hebben afgelopen maand over OneThird geschreven.

,,Ja, mooi hè? Ik ben net terug van CES 2023, een techbeurs in Las Vegas. Ik draai er niet omheen: wij hebben internationale ambities en willen impact maken. We proberen in Amerika voet aan de grond te krijgen. Dat lijkt te lukken: ik ben al in gesprek met enkele grote retailers.’’

Kan ik straks met mijn eigen smartphone de houdbaarheidsdatum van een perzik of avocado in de supermarkt meten?

,,Wellicht in de toekomst. De sensoren die wij gebruiken, wordt steeds kleiner en goedkoper. Producenten van smartphones kijken continue naar mogelijkheden om nieuwe features toe te voegen. Dus ja, ik denk dat het in de toekomst mogelijk is om met je smartphone een perzik of avocado te scannen. Dan ontwikkelen wij voor jou een app die gekoppeld is aan onze database.’’

Wat is je achtergrond? Hoe is het idee voor OneThird ontstaan?

,,Ik ben een natuurkundige en was als kind al met techniek bezig. Ik vond het leuk om radio’s uit elkaar te halen en weer in elkaar te zetten. Na mijn afstuderen ben ik bij Philips terecht gekomen, ik was onder meer gespecialiseerd in het meten van licht. Ook heb ik me bezig gehouden met de ontwikkeling van lasers en ontvangers van telecommunicatiesystemen. Ik heb voor meerdere grote bedrijven en startups gewerkt. De laatste vijftien voordat ik OneThird begon, werkte ik bij een Amerikaans bedrijf dat apparaten maakte om licht te meten. Spectroscopie, zo heet die techniek. Het bedrijf wilde voet aan de grond krijgen in Europa: daar heb ik me mee bezig gehouden. Daardoor ben ik commerciëler gaan denken."

,,Het bedrijf is onderdeel van Halma, een Engelse holding. Halma is een beursgenoteerd bedrijf en wilde entrepreneurship stimuleren. Waarom? Mogelijk zou er op deze manier een nieuw bedrijf of nieuwe divisie binnen de holding kunnen ontstaan. Mensen met unieke ideeën mochten een idee pitchen. Dat wilde ik heel graag. Ik wist dat het mogelijk was om biologische materialen te meten, maar dan in de medische wereld. Denk aan het meten van zuurstof in je bloed. Ik was simpelweg benieuwd of je zoiets ook met voedsel kon doen. En dan met name of je de houdbaarheid zou kunnen voorspellen. Nederland is immers een voedselland. Daarom ben ik eerst gaan uitzoeken er überhaupt behoefte aan was. Dat bleek zo te zijn. Halma zag er brood in en zei: ga er maar mee aan de slag.’’

Je had dus een briljant idee en je werkgever gaf je – met behoud van salaris - alle ruimte om dat idee handen en voeten te geven?

,,Ja, daar komt het wel op neer. Binnen de holding was een incubatorproject opgestart en daar mocht ik deel van uit maken. Ik kreeg een budget en ben vervolgens met een data scientist en een bioloog aan de slag gegaan. We hebben eindeloos geëxperimenteerd met tomaten, onder meer door te kijken naar het verouderingsproces. Het was vooral heel veel data verzamelen. Met een 3D-printer hebben we de eerste scanner gemaakt. Ik houd van het lean startup-principe: snel iets bouwen en gelijk testen, verbeteren en weer testen."

,,We zijn op 1 januari 2019 officieel begonnen, een half jaar later werd de scanner als pilot gebruikt in een distributiecentrum. Het kwam er in elk geval op neer dat we in een beschermde omgeving aan een uniek product konden werken. Op een gegeven moment zei Halma: als je dit echt succesvol wil laten worden, moet je verzelfstandigen. In de buitenwereld is de kans groter om meer investeerders aan je te binden. Dat hebben we in 2020 gedaan. Halma heeft een deel van de aandelen, de rest is voor ons, de founders. OneThird is dus een spin-off van Halma, maar nu een volledig zelfstandig bedrijf. We hebben ons hoofdkantoor in Enschede en een satellietkantoor in Amsterdam. De startupwereld heeft me altijd al geïntrigeerd. Je zit in een markt waar vraag naar is, je bent verantwoordelijk voor de dingen die goed én fout gaan. En ik vind het mooi om met een team ergens volledig voor te gaan. Als het moet, tot het gaatje.’’

Waar komt de naam OneThird eigenlijk vandaan?

,,Heel simpel: een derde van alle voedsel wordt weggegooid. Om je een voorstelling te geven hoeveel dat is: neem een gebied zo groot als China en gebruik alle ruimte om voedsel te verbouwen. Graan, groente en fruit, maar ook dieren. Nou, zoveel gooien we jaarlijks weg met z’n allen. Dat is een schrikbarende hoeveelheid. Denk ook aan de enorme CO2-emmissie, het watergebruik en een verkeerde verdeling. En 40 procent van de totale verspilling bestaat uit groente en fruit. Op zich niet gek, want die zijn bederfelijk. Na het oogsten is het altijd een race tegen de klok om groente en fruit bij de consument te krijgen. Met OneThird hebben we een duidelijke missie: een halt toeroepen aan voedselverspilling. Ik denk dat we echt impact kunnen maken.’’

Hoe ziet het verdienmodel er uit?

,,De waarde die wij leveren, zit met name in data en algoritmes. Klanten nemen een abonnement en krijgen de scanner erbij. OneThird is een SaaS-product: Software as a Service, maar ik noem het liever Quality as a Service. Het is een model waarbij softwaretoepassingen via de cloud worden aangeleverd. Het is een hels karwei om data te verzamelen. Het kost één tot twee jaar om een algoritme te ontwikkelen, maar dat proces willen we versnellen. We hebben net een grote investeringsronde afgerond om dat te bewerkstelligen.’’

Heb je tips voor mensen met een innovatief idee die een bedrijf willen starten?

,,Ik ken de startupwereld intussen aardig goed en het is me opgevallen dat er in Nederland veel instellingen zijn die je op weg kunnen helpen, denk aan regionale ontwikkelmaatschappijen. Ook zijn er verschillende subsidiemogelijkheden voor startups. Wij zijn één van de winnaars van het Oranje Handelsmissiefonds, een fonds dat ondernemers helpt om internationaal te ondernemen. We worden ondersteund door RVO en ministeries, heel fijn. Probeer die routes te vinden, er is veel hulp in Nederland beschikbaar. En praat met andere ondernemers. Ik heb niet alle wijsheid in pacht natuurlijk, daarom reflecteer ik regelmatig met Olaf van der Veen, ceo van Orbisk, een startup die zich ook bezighoudt met het tegengaan van voedselverspilling. We zijn geen concurrenten van elkaar, maar het is wel fijn om met hem te sparren. Orbisk is iets verder dan wij. Waar je ook op moet letten: ga niet zomaar met iedereen in zee, neem niet alle hulp klakkeloos aan, maar denk even goed na voor je ja zegt. Iedereen wil aan je verkopen.’

Door wie of wat laat jij je als ondernemer inspireren?

,,Iedereen die een lans wil breken om voedselverspilling tegen te gaan. Dat kan een beweging zijn, maar ook een persoon. Ik heb ook het idee dat de bewustwording groter wordt, dat is mooi. Als ik een specifiek persoon moet noemen, dan kom ik uit op mijn opa. Hij stond op de markt en verkocht ondergoed en nachtkleding. Iedere ochtend stond hij om zes uur op om achter zijn kraam te kruipen. Hard werken, geen vetpot. Tijdens schoolvakanties ging ik als kind vaak mee. Mijn ouders hebben de zaak overgenomen en hebben tot hun pensioen op de markt gestaan. Ondernemen zit dus wel in de familie. Ik heb geleerd dat het belangrijk is om je eigen boontjes te kunnen doppen.’’

Stel, dit avontuur mislukt. Ga je dan als natuurkundedocent aan de slag? Of ben je daar helemaal niet mee bezig?

,,Ik focus volledig op OneThird, heb er alle vertrouwen in dat het een succes wordt, dat we impact gaan maken. Ik realiseer met goed dat we een product hebben ontwikkeld dat uniek is: het heel nauwkeurig meten van houdbaarheid van groente en fruit. Het is bovendien een product dat vanuit een vraag uit de markt is ontstaan: er is behoefte aan. Dat verhoogt de kans van slagen. Maar goed, aan de andere kant probeer ik ook realistisch te zijn: er zijn geen zekerheden. Dat vertel ik tegen mijn team en tegen mijn vrouw. Mocht het onverhoopt mislukken, dan komt er wel iets anders op mijn pad. Als ondernemer of in loondienst. Ik heb intussen zoveel kennis en ervaring opgedaan, dat komt wel goed.’’