De superslimme batterij van Jan Willem en Vincent gaat Europa veroveren

Nee, het is niet dat ze van jongs af aan al affiniteit met techniek hadden. ,,We zijn hier inmiddels de enige niet-techneuten”, zegt Jan Willem op AD.nl. Ze studeerden ze heel iets anders: bestuurs- en organisatiewetenschappen.

Al was het vooral het wielrennen waardoor ze elkaar écht leerden kennen, vrienden werden én bleven. Ook toen Jan Willem een eerste bedrijf startte en Vincent zich met duurzaamheid bij een drinkwaterbedrijf ging bemoeien. Maar tijdens de fietsrondjes in het landelijk gebied rond de stad werd nog steeds geregeld wat gepraat, gediscussieerd, kansen verkend en plannen gemaakt.

,,Het was op een dag bij mij op het dakterras, na het wielrennen. Ik denk ergens in 2016. We hadden het over businesskansen en impact maken vanuit de gedachte aan verduurzaming. Harm Welleweerd, die er ook bij was, zag met zijn technische blik hoe groot de vraag zou worden naar duurzame elektriciteit. Hij voorzag al dat de netbeheerders de energietransitie helemaal niet zouden kunnen bijhouden.”

Stroomnet overvol

Inmiddels is het de actuele praktijk. Het stroomnet zit overvol, bedrijven kunnen geen grote aansluiting meer krijgen om hun dak vol zonnepanelen te leggen, over te gaan op een elektrisch wagenpark of over te stappen van gas naar stroom voor hun productie. Maar toentertijd was het bewustzijn van wat zou komen er nog lang niet bij iedereen.

Jan Willem: ,,We gingen nadenken: Oké, als je veel schone stroom wilt gebruiken, is het heel logisch dat dit erg onvoorspelbaar is omdat je afhankelijk bent van het weer, van wind en zon. Maar je wilt óók dat je stroom hebt als de zon even niet schijnt. Dus moet je het opslaan. Dan denk je aan een batterij. Zo zaten we te brainstormen.”

Het is Vincent - werkzaam bij het waterbedrijf - die op dat dakterras met de metafoor van de stortbak komt: de bak water achter elke wc die bij het doortrekken in een paar seconden een plons water van 12 liter kan geven. ,,In het stroomnet denken we: we moeten de kabel zo dik maken dat als iedereen op tweede kerstdag zijn gourmetstel aanzet en we de allergrootste piek van het jaar hebben, die kabel het aan moet kunnen, want dan hebben we een goed net. Maar dat betekent dus eigenlijk dat het 99 procent van de tijd weinig benut wordt en dat is heel kostbaar. Zo kwamen we eruit. Stortbakken vol schone stroom achter de meter, dat moest het worden.”

De theorie werd in een appartementencomplexen met een lift omgezet in de praktijk. ,,Want zo’n lift heeft een hele korte piek van stroom nodig als je hem aanzet. Met zo’n batterij is die piek te verlagen en kun je de netaansluiting enorm verkleinen. Daaraan is zo 2000 euro per jaar te verdienen.”

Achteraf was het een eureka-momentje: ,,Jan Willem dacht: ‘Dat is een business opportunity’. En ik dacht: ‘Dat is dus ook iets waar je veel verduurzamingsimpact mee maakt”, zegt Vincent.

Het bedrijf Iwell - met drie werknemers - was geboren en een eerste kantoortje werd geopend, boven poppodium Ekko in hartje Utrecht. ,,Een zolder met een paar tafels, meer was het niet. Als er op donderdagavond een feest was geweest, was het de volgende ochtend heel leuk als je klanten ontving”, herinnert Vincent zich. ,,Als je aan de koffie zat, rook je de lucht van verschaald bier erdoorheen.”

Het was daar dat de vlag uitging toen de provincie Utrecht een subsidie verstrekte om de batterij verder te ontwikkelen én een eerste klant over de streep werd getrokken om de batterij in gebruik te nemen: een woningcorporatie in Eindhoven. ,,In het begin was het vooral een kwestie van heel veel fouten en vliegenuren maken, toetsen, verbeteren. Allemaal in de praktijk. Onze klant heeft soms wel last gehad van de hindernissen die we moesten overwinnen, maar geloofde ook in waar we naartoe gingen en was bereid om daarin te investeren.”

Niet dat het de eerste jaren een salaris opleverde, trouwens. ,,We hadden die believers nodig, the first movers die zeiden: ‘Ja, daar geloof ik in en ik ben bereid te investeren, ook al is er nog niet een hele dikke financiële businesscase. Maar in het begin ging er alleen maar geld uit, wat we verdienden stopten we meteen weer in het bedrijf, al ons spaargeld ging erin”, zegt Jan Willem. ,,Je gaat een paar keer bijna dood, het was echt intens, een gevecht. We hebben allebei op het randje van burn-out gezeten. Meer dan eens in zeven jaar tijd. Onze redding is geweest dat we dat nooit tegelijkertijd hadden.”

Vincent: ,,Je moet denk ik ook een beetje naïef zijn en een bord voor je kop hebben om zoiets nieuws te gaan doen. Anders begint niemand ooit meer ergens aan.”

Denken over groene stroom in korte tijd fundamenteel veranderd

De energiecrisis van 2022 gaf de noodzakelijke zet. ,,Energie is van levensbelang en de urgentie om dit in eigen hand te nemen is met een factor tien toegenomen. Voor iedere vorm van welvaart geldt: zonder stroom valt alles stil. Het is zo fundamenteel”, zegt Jan Willem. ,,We plaatsen inmiddels ook batterijen op industrieterreinen, bij grote mkb-ondernemers, in de logistiek, de industrie. Het is het hart van onze economie waar stroom beschikbaar moet zijn en de prijs enigszins voorspelbaar.”

Daarbij is het denken over groene stroom in korte tijd fundamenteel veranderd. ,,Bedrijven willen schoner worden, voor henzelf en voor hun kinderen, maar ook omdat klanten erom vragen. Ikea eist bijvoorbeeld van iedereen die ze inhuurt dat ze zero-emissie rijden. ‘Maakt niet uit hoe je het doet, als je het maar doet, anders ben je mij kwijt.’”

De groeiende bekendheid van de batterij van Iwell, de Cube, die ook de nodige software voor slim gebruik meebrengt, leidt inmiddels tot de meest extreme verzoeken. ,,Dat ik echt denk van ‘wauw, hoe zijn we zo ver gekomen?’ Bedrijven kunnen niet meer dan een huisaansluiting krijgen, omdat het net vol zit. En die vragen: ‘We willen hier een distributiecentrum van 80.000 vierkante meter op ontwikkelen. Kun jij dat voor ons oplossen?’”

Superbatterij: goed voor driehonderd Tesla's

Na de zolder boven Ekko verhuisde het groeiende Iwell tweemaal. In Rijnsweerd begint de huidige verdieping van een statig bedrijfspand inmiddels alweer te knellen. Er werken vijftig mensen en dat aantal groeit. Jan Willem: ,,Eind dit jaar hebben we ruim 50.000 kilowattuur batterijen achter de meter geïnstalleerd, bij bedrijven en gebouwen.” Vincent: ,,Dat is vergelijkbaar met het vermogen van duizend elektrische auto’s.” Onderdeel daarvan is de joekel van een batterijensysteem die energiereus Eneco onlangs in Utrecht in gebruik nam: goed voor het vermogen van driehonderd Tesla’s.

Iwell blijft gaan voor groot en kiest daarmee niet voor batterijen voor particulieren. ,,Ga je dan thuisbatterijen installeren terwijl het in een keer ook 14.000 keer zo groot kan? Hiermee maak je veel meer impact”, zegt Vincent.

Groot zijn ook de ambities. ‘Echt geen bluf’, noemt Jan Willem het punt waarop Iwell nu staat. ,,Europa is gewoon echt binnen handbereik. We zijn het Europese energiesysteem aan het herbouwen. Met internationale partners, gebouw voor gebouw, bedrijf voor bedrijf. Wij kunnen de leidende partij in Europa worden. En als het over CO₂-reductie hebt, dan doet size er echt wel toe.”