AFAS-directeur: ondernemers laten technologische kansen liggen

“IT is tot in de haarvaten van bedrijven doorgedrongen, ook in die van mkb-bedrijven”, antwoordt Bas van der Veldt op de vraag wat volgens hem de grootste verandering in het bedrijfsleven is. Hij wijst op de mobiele telefoon die voor hem op de tafel ligt, en de tablet op zijn verder lege bureau. “Iedereen gebruikt deze apparaten. Alleen begrijpen de meeste ondernemers niet wat dat allemaal voor mogelijkheden biedt.”

Buy-out

Van der Veldt (40) is algemeen directeur van AFAS Software, een opmerkelijk automatiseringsbedrijf dat naast multinationals, zorginstellingen en overheden, veel mkb-bedrijven tot zijn klanten mag rekenen. AFAS werd in 1996 door Van der Veldts vader Ton en diens zakenpartner Piet Mars via een management buy-out uit automatiseringsbedrijf Raet getild. De aandelen zijn in handen van deze drie en van Mars” zoon Arnold, die financieel directeur is. De specialiteit van AFAS zit hem in het leveren van één product voor financiële, hrm-, project-, crm-, ordermanagement- en andere administratieve software. Dat heeft goed uitgepakt. Vorig jaar steeg de omzet van AFAS van 92 naar 107 miljoen euro. De winst ging van 36 naar 44 miljoen euro.

Hier kun je je aanmeldenvoor de Week van de Ondernemer op 27 september 2017 in Rotterdam, waar Van der Veldt één van de sprekers zal zijn.

Transport

Een sector waar al veel digitale informatie in om gaat, is transport. Daar zullen op den duur grote veranderingen komen, verwacht Van der Veldt. “In het weekend komen bij mij best wat vrachtwagentjes aan de deur. De ene keer is dat FedEx, die een pakje aflevert, en vijf minuten later iemand van UPS. Als we over niet al te lange tijd allemaal massaal via internet boodschappen gaan doen, en dat gaat gebeuren, worden de problemen alleen maar groter. Natuurlijk hebben bedrijven als UPS en FedEx er geen baat bij als dat wordt opgelost. Die willen rijden. Maar het gaat wel gebeuren.”

Bij AFAS is onlangs een zogeheten Bringme-kluizenwand geplaatst, waar werknemers de eerder bestelde boodschappen kunnen laten bezorgen. Koeriers scannen de code van hun pakketjes in, er gaan precies passende kluisjes open waarin ze kunnen worden opgeborgen, en aan het einde van de dag nemen de medewerkers hun spullen mee. Het scheelt de koeriers een hele hoop ritjes.

Airbnb

Dat IT bestaande markten overhoop kan gooien, is volgens Van der Veldt wel gebleken in de hotelbranche. “Zo'n bedrijf als Airbnb, dat natuurlijk niets anders is dan knappe IT, zet een hele sector op z'n kop. Dat vind ik prachtig. De branche kan daar misschien een antwoord op verzinnen, zoals de bioscoopbranche ook heeft gedaan toen de televisie doorbrak. Maar zeker is het niet. Winkels als Free Record Shop zijn ook helemaal uit het straatbeeld verdwenen. Mensen zullen wel naar de binnenstad blijven gaan. Om de kapper te bezoeken bijvoorbeeld, maar niet om een boek te kopen. En laatst zag ik bij de kapper dat er een schermpje in die cape zit zodat je tijdens het knippen op je mobiel kunt kijken.”

Google

Van der Veldt heeft zijn hoop gevestigd op de jongere generatie, die is opgevoed met computers, mobiele telefoons en internet. Op het moment dat hij het zegt, schiet hem een cito-test te binnen uit 2015. “Eén vraag ging erover waar je het best informatie over de Maya's kon vinden. Er waren vier antwoorden mogelijk, waaronder encyclopedie en reisfolder, maar het antwoord “Google” ontbrak. Onbegrijpelijk. Want dat is tegenwoordig het enig denkbare antwoord. Kinderen zijn misschien wel klaar voor de toekomst, maar het onderwijs nog niet.”

Hoge winstmarge

“De gigantische veranderingen bieden AFAS grote kansen”, zegt Van der Veldt. Dat verklaart de onwaarschijnlijk hoge winstmarge van het bedrijf. Maar het gaat Van der Veldt allemaal niet snel genoeg. Als voorbeeld wijst hij op de door AFAS ontwikkelde technologie die bezoekers van zijn bedrijf bij binnenkomst wacht. De traditionele ontvangstbalie met de medewerkers erachter heeft plaatsgemaakt voor een aanmeldwand waarop tevoren aangekondigde gasten alleen de eerste letters van hun naam hoeven in te tikken om hun naam te laten verschijnen, waarna ze worden uitgenodigd een stapje dichterbij te komen, in de camera te kijken, en te wachten tot een elektronisch toegangskaartje uit het apparaat schuift. “Dan ben je geregistreerd”, zegt Van der Veldt. “Elke keer als je komt, kun je dat pasje gebruiken, elke keer dat je belt zien we je foto op ons scherm en weten we wie je bent.”

Mitsen en maren

“Een geweldig systeem. Het probleem voor het Nederlandse bedrijfsleven zit hem niet in een gebrek aan goede ideeën, maar in de wil om ze om te vormen tot werkelijkheid”, vervolgt Van der Veldt. “De honderdduizend bezoekers die het inmiddels gezien hebben, vinden het fantastisch. “Dat moeten wij ook hebben”, zeggen ze. Maar raad eens hoeveel van deze systemen we al verkocht hebben?”

Hij leunt achterover en kijkt zijn bezoeker glimlachend aan. “Nul! Als puntje bij paaltje komt, zijn er altijd mitsen en maren. “Mijn baas zal het wel niet willen”, “we moeten eerst andere dingen aanpakken”, “dan raak ik misschien mijn baan kwijt” of “not invented here”. Maar de kosten zijn het zeker niet. Met onze software en een paar iPads is het al te regelen.”

Klantbeleving

De tegenwerping dat bedrijven zo'n geautomatiseerd systeem misschien onpersoonlijk vinden, wuift Van der Veldt weg. “Er zijn bij de ingang gastvrouwen die bezoekers verwelkomen, vragen of ze koffie of thee willen, of ze al geluncht hebben. In plaats van dat ze domweg namen zitten in te tikken, zorgen ze voor een veel persoonlijkere klantbeleving. Dat wordt bijzonder gewaardeerd. Wij hebben de baliemedewerksters van de kosten- naar de opbrengstenkant gebracht.”

Het gaat volgens Van der Veldt dan ook niet om het schrappen van medewerkers, maar om het koppelen en slim gebruiken van informatie.

Niks gedigitaliseerd

Laatst zag Van der Veldt folders van een uitvaartverzekeraar, die een snelle reactie op vragen en volledig digitale afhandeling beloofde. “Maar ze bleken niet eens een portal op hun site te hebben waarop je iets kon regelen. Met “volledig digitaal” bedoelden ze dat je ze een mail kon sturen”, zegt hij, zijn handen verbaasd ten hemel heffend. “Er is niks veranderd. Er is niks gedigitaliseerd. Net als bij bedrijven die denken dat ze de administratie geautomatiseerd hebben omdat ze Excel gebruiken.”

Het verbaast Van der Veldt voortdurend dat zo weinig ondernemers de koppeling tussen IT en economie weten te maken. “Ik heb zelf de studie bedrijfsinformatiesystemen gedaan, die daarop betrekking heeft. Ik studeerde in 2000 af met dertig anderen. Vandaag de dag zijn het er nog steeds dertig. Je bent kennelijk óf nerd, en je zit de hele dag dingen te verzinnen zonder dat je weet of er behoefte aan is, óf je bent econoom en kunt niets anders zeggen dan dat dingen maar gekoppeld moeten worden, zonder te weten of dat ook kan. Bij AFAS doen we alleen dingen als we ze ook kunnen automatiseren.”

Opleidingsbudget

“Dankzij onze software hebben we hier bijvoorbeeld ook geen secretaresses”, zegt Van der Veldt. “In veel organisaties zijn mensen met dingen bezig waarvan de toegevoegde waarde onduidelijk is. Daar hebben wij software voor ontwikkeld. Wij zijn daardoor zelf een uiterst platte organisatie. De directie, management en medewerkers, dat is alles. De meeste bedrijven zijn sterk hiërarchisch georganiseerd. Dat betekent dat er alleen iets gebeurt als de poppetjes bovenin dat beslissen. Bij ons niet. Iedereen heeft heel veel vrijheid, er zijn geen commissies of werkgroepen nodig. Voor iedereen is een persoonlijk opleidingsbudget beschikbaar, maar mensen beslissen zelf welke opleiding ze willen volgen. Verlof regelen medewerkers ook onderling. Of dat weleens fout gaat? Zelden! Maar we willen de maatstaven niet laten bepalen door degenen die er misbruik van maken.”

Robotisering

Van der Veldt is er wel van overtuigd dat de maatschappij ingrijpende veranderingen te wachten staat. “Sinds Henry Ford is er organisatorisch weinig gebeurd, maar het is ongelooflijk wat er nu gaat veranderen. Een sector als de accountancy bijvoorbeeld moet gaan nadenken over zijn bestaansrecht. Wij maken nu al heel veel accountancy-software en we kijken hoe we met robotisering nog verder kunnen komen. Alles wat de computer beter kan dan de mens, zal worden overgenomen. Van het schrijven van facturen tot de hele financiële administratie, dat kan al door software worden gedaan. Veel ondernemers willen nog dat hun accountant hen adviseert. Kijk, dát is nog moeilijk om door software te laten doen”, zegt hij. “Maar ook daarvoor ontwikkelen we al software.”

Slimme software

Van der Veldt noemt een onverwachte sector waar IT ook veel kan betekenen: huisartsen. “Ik verbaas me er altijd over dat een huisarts in een consult van pakweg zes minuten moet bedenken wat je hebt. Stel dat je met hoofdpijn bij de dokter komt. De meest gangbare dingen weet hij natuurlijk wel. Ligt het aan je nek, heb je last van stress, gebruik je bepaalde medicijnen? Maar als het om een minder voorkomende vorm van hoofdpijn gaat, tast hij ook in het duister. Dan kan IT helpen”, zegt hij stellig.

Het voorbeeld blijkt Van der Veldt persoonlijk te raken. “Ik heb jaren geleden een vriendin verloren die aan de zeldzame ziekte van Creutzfeldt-Jakob leed. De arts was er te laat bij. Volgens mij is de kans groot dat hij het veel eerder had gezien als hij gebruik had gemaakt van slimme software.”