Nieuws Technologie
De bitcoin doorloopt deze 5 stadia van een financiële bubbel
Aan het eind van een doldwaze week is één bitcoin 15 duizend dollar waard. De cryptomunt doorloopt dezelfde vijf stadia als alle financiële bubbels, schrijft de Volkskrant. Wanneer volgt de crash?
FASE 1 INNOVATIE
Aan de wieg van elke financiële zeepbel staat een nieuwigheid. Een innovatie die niemand wil missen. Dat kan het internet zijn, zoals tijdens de aandelenhausse in de jaren negentig. Of een exotische bloembol afkomstig uit het Ottomaanse Rijk. In de Gouden Eeuw werden de Hollandse steden het epicentrum van een heuse tulpenmanie. 'Iedereen verbeeldde zich dat de passie voor tulpen voor eeuwig zou duren', schreef ene Charles Mackay twee eeuwen later.
De tulpenbol van onze tijd heet Bitcoin. Zo'n 'cryptomunt', waarover geen overheid of centrale bank iets te zeggen heeft, is misschien wel de toekomst. Wie wil die nou aan zich voorbij laten gaan? Het kan verklaren waarom het stokpaardje van computernerds, criminelen en politieke buitenbeentjes - van rechtse libertariërs tot linkse anarchisten - is omarmd door de mainstream. Zondag volgt het voorlopige hoogtepunt. Dan kan op de optiebeurs in Chicago gehandeld worden in Bitcoin-derivaten. Saillant detail: daarmee is het ook mogelijk te gokken op een koersdaling.
Lees ook: Zo word je cryptomiljonair
FASE 2 OPTIMISME
De bestuursvoorzitters van zakenbanken JPMorgan en Goldman Sachs hebben de Bitcoin weggezet als een frauduleuze bedoening, net als talloze toezichthouders. Anders dan vastgoed of aandelen vertegenwoordigt zij geen enkele reële waarde. Met andere woorden: de keizer heeft geen kleren aan.
Van de waarschuwingen van de gevestigde orde trekken alle belangstellenden zich weinig aan. Dat komt mede doordat de Bitcoin nu al jarenlang in waarde stijgt. Tel daarbij op de lage rente, plus het zonnige humeur van een wereldeconomie die de crisis achter zich heeft gelaten, en je hebt het ideale klimaat voor een financiële zeepbel. De crisiseconoom Hyman Minsky had slechts twee woorden nodig om die eeuwenoude bubbelwet samen te vatten: 'Stabiliteit destabiliseert.' Hét voorbeeld hiervan zijn de Amerikaanse subprime-hypotheken. Tussen 1997 en 2006 stegen de huizenprijzen onophoudelijk. Zo rotsvast werd het optimisme, dat zelfs klanten zonder baan of spaargeld een hypotheek konden afsluiten, puur op grond van de te verwachten overwaarde.
FASE 3 SPECULATIE
Wat is het verschil tussen een bloemkool en een Bitcoin? Wordt die eerste te duur, dan stappen consumenten over op broccoli, of zo'n fraaie romanesco. Met Bitcoins gebeurt het omgekeerde. Hoe hoger de koers, hoe meer beleggers ervan willen. In plaats van dat ze op zoek gaan naar betaalbaardere cryptovaluta, loopt de Bitcoinkoorts verder op.
Dat zichzelf versterkende mechanisme is kenmerkend voor speculatie. Robert Shiller, die met zijn gedragseconomisch onderzoek de officieuze Nobelprijs voor economie won, heeft dit uitvoerig beschreven. Hoe hoger in de jaren negentig de aandelenkoersen klommen, hoe optimistischer beleggers werden over verdere prijsstijgingen. Dat het leeuwendeel van die nieuwe, hippe internetondernemingen geen cent winst maakte, mocht de pret niet drukken. Op soortgelijke wijze is in 2017 de waarde van één bitcoin van rond de 1.000 naar een slordige 15 duizend dollar opgelopen.
FASE 4 EUFORIE
Ooit gehoord van de prins van Poyais? Begin 19de eeuw kochten beleggers voor 160 duizend pond aan staatsobligaties van hem. Het toont hoe een financiële roes mensen blind kan maken voor de realiteit: het land Poyais bestond net zo min als de zelfbenoemde prins. Allemaal verzinsels van de Britse avonturier Gregor MacGregor.
Het euforische hoogtepunt van elke zeepbel is hét moment van de bedriegers, de goeroe's en de zogenaamde deskundigen die een nieuw tijdperk zonder crises aankondigen. In 1929 meende de gerenommeerde econoom Irving Fisher dat de aandelenkoersen 'een permanent hoog niveau' hadden bereikt. Businessweek riep in 1996 de 'triomf van de nieuwe economie' uit. Dit is ook het stadium waarin de financiële hype overslaat op het grote publiek, zoals de afgelopen weken met de Bitcoin gebeurde. Inclusief verhalen in de media over doodgewone jongens die plotseling steenrijk zijn.
FASE 5 PANIEK
Volgens de fanatiekste aanhangers van de Bitcoin kan de koers van deze toekomstmunt op de lange termijn slechts één kant op: omhoog. 'Deskundigen noemen koersdoelen van 10.000 tot zelfs 500.000 dollar per Bitcoin', zo wordt bijvoorbeeld beweerd op website bitcoinkoers.org. Het ligt meer voor de hand dat de cryptomunt hetzelfde lot tegemoetgaat als al die eerdere speculatieve bubbels in de geschiedenis. Vroeg of laat volgt de onvermijdelijke crash.
Voor de berooide Bitcoin-miljonairs rest dan een schrale troost. Op de langere termijn hebben financiële zeepbellen namelijk ook een economisch nut. Doordat er zo veel geld naar één veelbelovende ontwikkeling stroomt, raakt die in een stroomversneling. De Bitcoin kan weliswaar imploderen, maar van cryptovaluta en hun achterliggende infrastructuur, de blockchain, gaan we nog veel horen. Tenslotte is ook dat internet achteraf bezien best groot geworden.
Op de langere termijn hebben financiële zeepbellen ook een economisch nut
