Hoe de poepluier energie opwekt... en een bloempot wordt

Wie proefdraait met het onder hoge (40 bar) en hoge temperaturen (dik 200 graden) 'koken' van poepluiers, mag een luchtje verwachten. ,,Waren we wel benieuwd naar", zegt Gerard van Gorkum, directeur van de ARN in Weurt, bekend als afvalverbrander, maar al jaren ook bezig met recycling en biogas. ,,Niks hoor. Het proces is vrijwel reukloos."

Na zo'n twintig minuten stomen en borrelen in het reactorvat - in Weurt staat nu een tussenmodel, het eerste echte vat komt rond de jaarwisseling - resteert een dampend luiersoepje. Bovenop drijven de kunststoffen. ,,Die gaan, buitenshuis, naar een kunststofverwerkingsinstallatie. Dat levert geurloos granulaat op. Kun je allerlei producten van maken. Bloempotten, bankjes. Een bedrijf zal ons granulaat tien jaar gaan afnemen."

Uit de poep- en de piesrestanten, feces genoemd, zijn dankzij het stoom- en kookproces in de snelkookpan alle bacteriën verdwenen, net als 96 procent van de medicijnresten. ,,Dat is een heel mooie score", stelt Van Gorkum. Met name incontinentieluiers die straks door luierleveranciers worden ingezameld in verpleeg- en ziekenhuizen, bevatten hoge concentraties medicijnen.

De feces gaan straks via een buis naar de biogas opwekkende slibgistingsinstallatie van de buren: de rioolwaterzuiveringsinstallatie van Waterschap Rivierenland. Daar wordt de feces vermengd met rioolslib (óók poep- en piesresten) dat al een keer is vergist. ,,De mop is: als we dat doen in een verhouding 70 procent feces en 30 procent verwerkt rioolslib, levert dat uit het rioolslib vervolgens nog een keer dezelfde hoeveelheid biogas op."

Het restproduct: compost.

Met de volledig geautomatiseerde Weurtse luierrecyclinginstallatie is een totale investering van vijf miljoen euro gemoeid. Er komen uiteindelijk drie reactorvaten die elk een capaciteit hebben van ruim negen miljoen kilo vieze luiers (samen goed voor ongeveer 8 procent van alle luiers in Nederland). De vergunningen zijn rond. Hoewel het recyclen van luiers zeker niet nieuw is - het Arnhemse bedrijf KnoWaste deed het tussen 2000 en 2007 bijvoorbeeld ook al - is de bij ARN gebruikte techniek nieuw, aldus Van Gorkum. Omdat 'gratis' stoom wordt gebruikt van de ARN-afvalverbrandingsovens, en een beroep wordt gedaan op de bestaande slibvergisters van het waterschap, is de Weurtse methode financieel haalbaar, aldus Van Gorkum. Uiteraard wordt er door zowel deelnemende gemeenten (die babyluiers inzamelen, zoals bij kinderdagverblijven) als luierproducenten (die de inzameling van vieze incontinentieluiers bij verpleeghuizen regelen) flink betaald. Het aanbod om gescheiden ingezamelde babyluiers aan te mogen aanbieden, zal ARN voorleggen aan dertien aan ARN verbonden gemeenten in de regio's Nijmegen en De Vallei (Ede-Wageningen). ,,Maar er is ook al veel belangstelling getoond door andere gemeenten. En door afvalinzamelaars die willen bijdragen aan een circulaire economie."

Overheid werkte eerder niet echt mee...

In 2000 begon Knowaste als eerste fabriek in Nederland met het recyclen van luiers. Het proces was geen lang leven beschoren: in 2008 ging het bedrijf in Arnhem failliet. Niels Willems was directeur van de fabriek waarin 100.000 ton luiers per jaar konden worden verwerkt. ,,Dat aantal haalden we nooit. Bij het verwerken van afval ben je afhankelijk van de wetgeving en overheidsmaatregelen. Tegenwoordig werken gemeenten mee met de luierverwerking, dat was toen wel anders.” Ook de opbrengst van het uit luiers gewonnen papier en plastic kon de kosten niet dekken. ,,Zonde”, zegt Willems. ,,Het was een prachtige fabriek.’’