Tik van KPN dreunt na in de hofstad

Achteraf praten is altijd makkelijk, maar misschien had Den Haag al in juni vorig jaar nattigheid moeten voelen. Toen zette KPN een nieuw reclamefilmpje online, van een jonge kerel die al turend op het scherm van zijn smartphone over straat loopt.

We zien hem het Stationsplein oversteken, over de Binnenrotte sjokken. Hij puzzelt over een eerste whatsappje aan een meisje waar hij een crush op heeft. Uiteindelijk loopt hij de Urban Espresso Bar aan de Botersloot binnen en bestelt een cappuccino. En dan heeft hij het! Hij appt haar of ze een keer koffie wil drinken met hem.

Moderne industriële ICT-stadNa deze reeks straatnamen en locaties weet je het als Hagenaar wel: die video is niet in de hofstad opgenomen. Sterker, het zijn allemaal plekken in het centrum van Rotterdam. De stad waar de KPN volgend jaar met het hoofdkantoor neerstrijkt. Want de Maasstad heeft als 'moderne, industriële ICT-stad' volgens financieel directeur Jan Kees de Jager een imago dat 'perfect' bij KPN past. In Rotterdam komen er zes- tot achthonderd werkplekken bij.

ImagoIn Den Haag doet elk van die woorden pijn, KPN is van 'kinds af aan' van Den Haag. ,,KPN wil zich richten op jongeren. Daar past het bruisende en borrelende bij dat Rotterdam de laatste paar jaar over weet te brengen,'' zegt imagodeskundige Rudy van Belkom. ,,In die zin snap ik het verhaal van De Jager. Rotterdam is nu opkomend. Al moet ik zeggen dat die stad ook van ver is gekomen. Ze lijken heel doelbewust te hebben ingezet op dit imago en daarbij zijn grote stappen gemaakt. Den Haag ligt wat meer stil denk ik.''

Stil? Den Haag? Wie haalde net nog de finishplaats binnen van de Volvo Ocean Race? Wie verwelkomde de afgelopen jaren tientallen - soms vermaarde - buitenlandse instellingen en bedrijven? Juist. Den Haag. Misschien wel daarom komt het verhuisbericht van KPN hard aan binnen het stadhuis. ,,Rotterdam wordt neergezet als modern, Den Haag eerder als oubollig,'' zegt oppositieraadslid Richard de Mos. ,,Dat doet zeer. Als KPN, geen kleine jongen, zo'n tikkie geeft, moeten we ons goed achter de oren krabben wat we dan niet goed doen.''

FeitenDie wens leeft breed. Partijen willen alle feiten op tafel, inclusief precieze beschrijvingen van pogingen van het college om het tij te keren. Vandaag sturen de wethouders een brief met uitleg naar de raad.

Maandag kwam er vanuit het stadhuis nog slechts een summier schriftelijk bericht. De strekking: het verhuizen van de helft van al het Haagse personeel - 2000 van de 4000 - naar andere kantoren in de Randstad is 'vanuit hun optiek begrijpelijk'. De commentaren in de politiek zijn alarmerender: ,,Dat is een ongelooflijke labbekakkerige laat maar waaien-reactie,'' vindt Pieter Grinwis (CU/SGP). ,,Je verwacht op z'n minst dat het college gevochten heeft als een leeuw om de 2000 arbeidsplaatsen te behouden.''

Grote vraag: hoe werkt zoiets binnen de Metropoolregio, het samenwerkingsverband van Den Haag, Rotterdam en omringende gemeenten. Grinwis: ,,Ik vroeg eerder al: voor wie lobbyen we, voor onze stad, of voor de hele regio? Toen zei de wethouder al dat we groter moeten denken dan de stadsgrenzen.''

Schok,,Dit is echt schrikken,'' reageert coalitiecollega Joeri Oudshoorn. ,,KPN is een van de grote bedrijven van de stad, dan is het wel een ding als zo'n firma wegloopt. Dit moeten we goed uitzoeken.'' De VVD hint op een stevige discussie over de economische koers, 'als de conclusie is dat Den Haag niet meer aantrekkelijk genoeg is voor zo'n grote werkgever.'

En het imago van Den Haag als kloppend hart van de ICT/data-sector staat op de tocht, vreest bijvoorbeeld het CDA. ,,Dat wordt een lastig verhaal: we zijn cybersecuritystad nummer één, terwijl de grootste internetaanbieder van het land onze stad verlaat,'' zegt raadslid Desh Ramnath.

Geen logisch verhaalVerder zet de politiek flinke vraagtekens (zie ook kader) bij de motieven voor de verhuizing die KPN-topman Jan Kees de Jager maandag noemde. De oud-minister kwam met een mix van redenen: spreiding van KPN over de Randstad, bereikbaarheid, goede huurprijs en het imago van 'modern-industriële ICT-stad' dat Rotterdam heeft.

De Haagse politiek vindt het 'geen logisch verhaal'. Daarom wil D66-leider Robert van Asten graag met KPN'ers om tafel. ,,En dan vragen: waarom willen jullie nu echt weg?'' Grinwis (CU/SGP) noemt het imago-argument 'ook maar een verhaaltje'. ,,Als oud-politicus weet hij hoe hij iets moet verkopen.''

BezuinigingCitymarketingexpert Erik Braun (verbonden aan de Erasmus Universiteit Rotterdam) vindt niet dat Den Haag zich de put in moet laten praten. ,,Dit is op de allereerste plaats een vastgoedbeslissing. KPN heeft op meerdere locaties leegstand en er lopen wat huurcontracten af. Door slim te herschikken besparen ze flink op huisvestingskosten.''

Hij hoopt dat Den Haag de eigen kracht voor ogen houdt. ,,De leegstand in Den Haag is lager dan in Rotterdam. Terwijl Den Haag meer vierkante meters kantoor heeft.''

Centrale liggingMaar waarom dan dat hoofdkantoor naar Rotterdam? Volgens Braun is het grote voordeel van de KPN-toren op de Kop van Zuid ten opzichte van het KPN-pand aan de Maanplein de centrale ligging. ,,Zo naast de Erasmusbrug; dat is een absolute zichtlocatie. Dat geldt voor het kantoor in Den Haag, bijna op de grens met Voorburg, niet.''

Die binnenstadslocatie is extra belangrijk omdat het telecombedrijf er meer klanten wil gaan ontvangen. Na een grondige renovatie van de toren aan de Nieuwe Maas opent daar 's lands grootste KPN-winkel plus wat horeca. En de KPN-kunstcollectie krijgt er een plek, ook een museumpje behoort tot de opties.

BeeldvormingDe citymarketingdeskundige: ,,Rotterdam doet het de laatste tijd goed. De stad is hipper en cooler. Dat zal zeker een rol hebben gespeeld, maar ik denk niet dat het doorslaggevend is geweest. Ik zie geen structurele problemen in de beeldvorming van Den Haag bij het bedrijfsleven.''

Politicus Grinwis heeft niettemin nog een lobbytip voor het college: ,,We gaan naar China om met veel tromgeroffel een nieuw bedrijf aan te kondigen, maar les één is: zet in op behoud van wat je hebt. Dat kost veel minder energie dan het binnenhalen van nieuwe bedrijven.''