Werk en leef jij straks in de metaverse?

Mark Zuckerberg, CEO van onder meer Facebook, kondigde op 28 oktober 2021 groots aan dat het moederbedrijf van het sociale netwerk anders gaat heten, namelijk: Meta. Met die naamsverandering neemt Zuckerberg een voorschot op de nieuwste ontwikkelingen binnen het bedrijf. Meta gaat namelijk investeren in de metaverse. Het bedrijf wil daarmee de focus verleggen van sociaal mediaplatforms naar virtuele werelden waar mensen elkaar ontmoeten en met elkaar werken en spelen. Zuckerberg speelde de afgelopen decennia met zijn platforms een belangrijke rol bij de marketing voor veel bedrijven en ondernemers. Het lijkt erop dat hij die rol ook binnen de metaverse wil vervullen.

Wat is de metaverse?

De metaverse is een online netwerk van virtuele driedimensionale werelden die je via het internet betreedt. Het laat zich tot nu toe goed vergelijken met de virtuele omgevingen van computerspellen als Fortnite, Minecraft en Roblox. Of het al wat oudere Second Life uit 2003, waarin mensen een digitaal leven vanachter hun computer vormgeven. In de metaverse worden allerlei verschillende virtuele ruimtes aan elkaar gekoppeld. Je kunt jezelf met 1 identiteit, jouw avatar, tussen die werelden verplaatsen. Via je computer, laptop, smartphone of AR/VR-bril heb je toegang tot de metaverse. Zuckerberg wil met zijn bedrijf flink bijdragen aan het web 3.0. De baas van Meta is daarmee niet dé ontwikkelaar van de metaverse, maar wel 1 van de grotere partijen die in het idee investeren.

Internet van de toekomst

Jarno Duursma, tech expert en auteur van boeken over digitale technologie, legt uit dat je de metaverse nu nog moet zien als een idee. “Het is een concept, een toekomstbeeld. Veel van wat men erover schrijft, is speculatief: het kan nog alle kanten op. Maar dat betekent niet dat het niet al is begonnen. Sterker nog: de eerste initiatieven waarbij mensen elkaar virtueel kunnen ontmoeten zijn er al. Denk bijvoorbeeld aan Facebook Horizon, Sandbox of OpenSea. De technische en culturele fundamenten worden op dit moment gelegd. Wel zal het nog minstens 10 jaar duren voordat de metaverse er echt staat. Tot die tijd zullen experimenten voorbijkomen. Een Nederlands voorbeeld van 2 jaar geleden is Mibo. In die virtuele omgeving waar je samen met je collega’s instapt, kun je net even op een andere manier overleggen.”

Web 3.0

Duursma licht toe dat de metaverse een volgende fase is van het internet. “Het platte tweedimensionale internet verandert naar een ruimtelijke 3D-vorm. Zo divers en breed als het huidige internet is, zo wordt ook de metaverse, maar in nog sterkere mate. We gaan van het web van documenten naar het web van coördinaten. Zoals social media het statische internet hebben veranderd, zo veranderen belangrijke onderdelen van het huidige internet naar de metaverse. Het internet anno 2021, dat veelal dienst doet als informatiekanaal, wordt een metaverse van activiteiten, belevingen en ervaringen.”

Kansen voor bedrijven

Het huidige internet biedt kansen voor bedrijven en ondernemers om hun producten en diensten beter zichtbaar te maken. Daardoor trekken ze meer klanten. De metaverse biedt mogelijk soortgelijke kansen, ziet Martijn Wijsmuller, commercial director van e-commercebedrijf Ask Phill. “In de metaverse is het straks mogelijk een digitale winkel te beginnen en daar je producten te verkopen. Wij kijken en experimenteren nu nog vooral met een VR-bril en werken met wat er al is aan virtuele omgevingen. Voorzichtig denken we al na over de mogelijkheid om een digitale flagship store te bouwen voor een merk. Allerlei nieuwe vragen komen dan op, want wat zou je dan willen doen in zo’n digitale winkel? We zullen daar goed over na moeten denken en kijken naar wat er mogelijk is in de metaverse.”

Grote investering

Een digitale winkel klinkt voor veel ondernemers wellicht veelbelovend, maar Duursma geeft aan dat die mogelijkheid er voor nu vooral voor grote bedrijven is. “Voor kleine ondernemers wordt de metaverse pas interessant als grote bedrijven erin hebben geïnvesteerd. Je ziet dat grote merken het geld hebben en bijvoorbeeld virtuele mode ontwerpen. Gek om je voor te stellen misschien, maar bij zo’n kledinglijn gaat het om digitale kleding voor je avatar. Er komt geen lap stof bij kijken. Als zelfstandig modeontwerper zou je je in de toekomst helemaal kunnen richten op digitale kleding. Daar liggen kansen voor ondernemers uit de creatieve sector.”

Virtuele wachtrij

Ook Wijsmuller verwacht dat vooral grote investeerders geld stoppen in dit web 3.0. “Onlangs hebben we een lancering gedaan voor de schoenmerken Patta en Nike. Samen ontwikkelden zij een product waar veel mensen digitaal voor in de wachtrij staan. Die rij is er nu nog in een 2D-omgeving op internet en voor de deur van de fysieke winkel. In de toekomst staat zo’n wachtrij in een virtuele winkel in de metaverse. Wij kunnen voor zulke merken dan een digitale winkel bouwen, omdat zij het budget hebben. Kleine ondernemers die snel profijt kunnen hebben van de metaverse zijn bijvoorbeeld de zelfstandige 3D-artiesten die virtuele omgevingen bouwen.”

Schaduwkanten

Behalve de veelbelovende mogelijkheden worden er bij de metaverse ook kanttekeningen geplaatst. Je kunt er, net zoals games, verslaafd aan raken en je sociale contacten kunnen eronder lijden, licht Wijsmuller toe. “Toen ik voor het eerst hoorde over de metaverse was mijn eerste reactie: ‘Dit wil je toch niet? Dat je ’s ochtends je bed uitstapt, die bril opzet en 8 uur later die bril weer afzet. Dat je niet meer buiten komt en nauwelijks nog contact hebt met mensen in de echte wereld.’ Maar ik hoor ook van mensen dat ze het heerlijk zouden vinden, op die manier leven en werken. Ik denk dat de metaverse daardoor ook niet te stoppen is. Er zijn genoeg mensen en bedrijven die het een mooie ontwikkeling vinden.”

Zelfacceptatie en eenzaamheid

Duursma kent de kritiek en is niet per definitie een voorstander van de metaverse. “Het ligt er helemaal aan hoe het zich ontwikkelt en welke maatschappelijke gevolgen zo’n virtuele omgeving heeft voor de samenleving. Nu al zie je dat games een enorme aantrekkingskracht hebben en dat mensen veel tijd achter de computer doorbrengen. Met je eigen ontworpen avatar is zelfacceptatie en eenzaamheid in de echte wereld bijvoorbeeld een flinke uitdaging. Daar zouden we echt het gesprek over aan moeten gaan met elkaar. Ik ben 300% voorstander van zulke discussies over ons leven binnen én buiten de metaverse.”