De reistijd naar je werk: nuttig of nutteloos?

Mede door de coronapandemie is het hybride werken voor veel werkenden de norm geworden. Voor de een is het heel prettig, voor de ander wat minder. In ieder geval scheelt het reistijd en kan je direct vanuit je bed de laptop openklappen.

,,We weten dat werknemers zeggen productiever te zijn door het wegvallen van reistijd. Ze gebruiken die extra tijd voor werk, sport of gewoonweg om meer rust te nemen", vertelt KVK-adviseur Jenneke van Weert tegen NU.nl.

'De ideale werksituatie is een persoonlijke aangelegenheid'

Maar hiermee verdwijnt ook een structuur, vertelt Redmer van Wijngaarden, bedrijfsarts en directeur medische zaken bij ArboNed. ,,woon-werkverkeer geeft je een bepaald ritme. Je wekker gaat, je ontbijt, trekt de deur achter je dicht en reist naar werk. En voor de terugweg geldt hetzelfde. Dat vervalt als je thuis gaat werken."

Kan het kwaad wanneer reistijd vervalt? ,,Dat verschilt per persoon. De ideale werksituatie is een persoonlijke aangelegenheid", legt Van Wijngaarden uit. ,,Onbewust heeft reistijd zeker een functie. Het bereidt je voor op werk en maakt je - aan het eind van je werkdag - los van je werk. Je sluit het af en richt je bijvoorbeeld op je gezin."

Waar beweging eerst vanzelfsprekend was, is dit nu niet meer zo

Wanneer je huis je kantoor is, lopen werk en privé vaak door elkaar heen. Van Wijngaarden: ,,Hierdoor kan je geen psychologische afstand van je werk nemen en verliest privé de functie van rust en herstel. Je hoofd kan dan vol gaan zitten. Het is belangrijk om scherp de grens te trekken. Niet alleen wanneer je werkt, maar ook wáár in huis je werkt. Of creëer zelf 'reistijd'. Begin en eindig de werkdag bijvoorbeeld met een wandeling of fietstocht."

Reistijd heeft meestal ook als fijne bijkomstigheid dat het een verplicht moment van beweging is. Tenminste, als je fietst, wandelt, skeelert of stept. Als je eerst dagelijks een half uur heen en weer fietste, mis je bij thuiswerken een behoorlijke fysieke beweging. ,,Waar beweging eerst vanzelfsprekend was, is dit nu niet meer zo. Je zult die bewegingstijd moeten vervangen", benadrukt Van Wijngaarden.

File of vertraging kunnen stress opleveren

De duur van je reistijd en het vervoersmiddel hebben invloed op hoe je reistijd ervaart. File of vertraging kunnen stress opleveren. Maar als je op gezette tijden reist, weet je meestal wel hoelang je reistijd is. Dan kan je tijdens de file prima ontspannen met een podcast. Van Wijngaarden: ,,Reistijd kan best zorgen voor ontspanning, maar het ligt er wel aan wat je tijdens de reis doet. Een heftig gesprek voeren in druk verkeer is bijvoorbeeld niet echt ontspannen."

Je hebt mensen die tijdens de zwemles van hun kind zonder moeite een belletje voor het werk plegen en daarna weer de volledige aandacht voor hun kind hebben. Maar er zijn ook mensen die echt even de tijd nodig hebben om na werk in een andere situatie te landen.

Het advies van Van Wijngaarden is dan ook: ,,Onderzoek wat jouw ideale situatie is. Wees je bewust wat reistijd voor jou betekent. Hoe kom jij tot rust van werk? Denk daar goed over na. En werknemer en werkgever moeten goed afspreken hoe werktijd wordt ingedeeld."

Ga als werkgever het gesprek aan over reistijd personeel

De meeste bedrijven hebben - als het mogelijk is - inmiddels een modus gevonden voor het hybride werken. Praktisch gezien geldt voor werkgevers dat er minder reiskosten zijn en dat kantoren minder gevuld zijn. KVK-adviseur Van Weert: ,,Personeel kan door hybride werken tijd anders indelen. Je neemt als werkgever een stuk reistijd weg, waardoor er meer tijd is voor de kinderen en sporten. Als die overgebleven tijd goed benut wordt, zien bedrijven zeker een positief effect in de productiviteit."

Het is voor werkgevers van belang dat zij het welzijn van medewerkers in het oog houden. ,,Ga het gesprek aan als werkgever", adviseert Van Weert. Zeker in deze tijd waarin werkgevers de grootste moeite hebben om personeel te vinden én te behouden, ontkomen werkgevers niet aan een goed gesprek. ,,De werknemer heeft steeds meer te zeggen over secundaire arbeidsvoorwaarden, waar plaatsonafhankelijk werken er eentje van is."

En laten we tot slot het sociale gedeelte niet vergeten. Minder of geen reistijd betekent minder aanwezigheid op kantoor. Voor de een is dat prettig, want er is minder sociaal geneuzel. Voor de ander is het juist een straf, omdat er minder sociaal contact en gezelligheid is. Werkgevers stellen zich steeds meer de vraag wat voor functie het kantoor heeft. Van Weert: ,,Om personeel te blijven binden, zie je steeds meer dat kantoren sociale ontmoetingsplekken worden."