Net als Ajax het perfecte team bouwen? Met deze tips gaat het je lukken

Voor je gevoel deden Overmars en hoofdtrainer Erik ten Hag vorig voetbalseizoen alles goed op de manier waarop ze aan het Ajax-team bouwden. Het team dat zo succesvol was in Nederland en Europa. Ze bedachten een plan en er ontstond een echt team dat presteerde én plezier had. Welke factoren stopten Ten Hag en Overmars bij elkaar waardoor de Amsterdammers kampioen werden, de halve finale van de Champions League haalden, de beker en de Johan Cruijff Schaal wonnen?

Kenmerken van een succesvol team

Een klassieker in het managementboekengenre over teams is ‘The secret of Teams’ van Mark Miller. Miller is de eigenaar van Chick-fil-A, een keten van kiprestaurants. Hij onderzocht in de praktijk (via zijn eigen bedrijf en twee andere cases) wat succesvolle teams kenmerkt:

1. Ze focussen op resultaat
2. Ze hebben veel aandacht op de ideale samenstelling van het team op basis van kwaliteiten
3. Ze focussen op het bouwen aan een community waar mensen echt oog voor elkaar hebben

Met deze teambuildinggoeroe in het achterhoofd hebben we geprobeerd wat elementen te formuleren die ervoor zorgden dat Ajax zo kon excelleren. We kregen daarbij hulp van Mike Verweij, journalist en Ajax-kenner.

Stap 1: Kies voor een strak plan met een missie

Miller heeft het over de focus op een duidelijk resultaat en wat kan je dan beter doen dan even terugkijken op begin vorig jaar, toen de doelstelling naar buiten kwam? Het is belangrijk dat die doelstelling duidelijk en realistisch is, maar dat er wel iets te dromen overblijft.

Vorig seizoen wilde Ten Hag met Ajax overwinteren in Europa, kampioen worden en de beker winnen. Voor dit seizoen zijn die doelstellingen hetzelfde en daar voegde hij er nog eentje aan toe in een recent interview: 'We willen aantrekkelijk voetbal spelen.'

Door de ambities in Europa werd het ook een beetje 'wij tegen de rest', want er heerste een negatieve teneur over het Nederlands voetbal. Dat werkt natuurlijk altijd goed bij ondernemers; geef het team een duidelijk gezamenlijk doel waar iedereen graag voor de aan de slag gaat. De beste omzet aller tijden, een bepaalde prijs in de sector of een heleboel nieuwe klanten, heeft geeft een enorm 'wij-gevoel' als je dat goed aanpakt.

Stap 2: Zorg voor goede leiders

In een goed functionerend team spelen leiders een bepalende rol. Het is eigenlijk de verborgen vierde factor van Miller. In zijn ogen worden de best presterende teams geleid door leiders die het net even anders aanpakken dan de concurrentie. Zij nemen het voortouw als het even tegenzit en hebben een voorbeeldfunctie qua discipline. ,,Bij Ajax is die rol weggelegd voor Dušan Tadić,’’ legt Verweij uit. ,,Hij nam een bepaald niveau van professionaliteit mee uit het buitenland waar de jonge spelers echt van onder de indruk waren. Hij heeft die uitstraling en internationale ervaring en als je dan ook nog eens presteert, dan win je aan geloofwaardigheid.’’

Niet te dominant en dienstbaar opstellen tegenover team

Net als de aankoop van Tadić is Overmars ook verantwoordelijk voor het aanstellen van trainer Ten Hag. Verweij: ,,Hij was de juiste man op de juiste plaats.’’ Blijkbaar is het de kracht van Ten Hag dat hij niet te dominant is en zich een beetje dienstbaar kan opstellen. Je hebt shiners nodig en mensen die andere laten shinen. De goede leider van een bedrijf combineert de relatieve nederigheid van Ten Hag en het natuurlijke leiderschap van Tadić. Soms doet hij even een stapje terug als anderen excelleren, maar als het nodig is, neemt hij het voortouw om de minder prettige klusjes op te knappen.

Stap 3: Beloon de uitblinkers

Het is misschien een beetje een kapitalistische gedachte, maar Overmars beseft goed dat je het - zeker in de voetbalbusiness - niet redt met een socialistisch model. In het verleden werkte Ajax met een salarisplafond van 1 miljoen euro, maar dat is na vorig jaar losgelaten. Daardoor kwam er meer ruimte voor mensen die excelleren; internationale sterren als Daily Blind en Tadić krijgen dus meer betaald dan andere spelers. ,,Dat heeft Overmars geïntroduceerd omdat het nodig was voor de kwaliteitsinjectie en dat werkt goed,’’ zegt Verweij. ,,Voorwaarde hierbij is dat je het dan wel moet laten zien. Dat je die ruimere beloning ook waard bent.’’

Zo is het ook bij het team dat je managet als ondernemer. Dat sommige medewerkers meer verdienen dan een ander is geen probleem, maar dan moeten ze het team wel echt beter maken. Als die geweldige marketingexpert van buitenaf wordt binnengehaald is dat prima, maar pas als hij daadwerkelijk drie nieuwe klanten binnenhaalt, zal de rest ook echt enthousiast van hem worden.

Stap 4: Bouw aan een community waar je je veilig voelt

Blijkbaar voelden de spelers zich op hun gemak bij Ajax, was de sfeer zo goed dat iedereen zijn eigen karakter kon behouden. Mede door de uitstekende resultaten leek dat wel goed te zitten. Je kan het vooral zien aan de manier waarop een zege werd gevierd in de Champions League; iedereen werd hierbij betrokken. Je zag ze ook veel lachen onderling. De bevestiging van de goede sfeer kwam in het interview van journalist Hans Kraay met speler Hakim Ziyech. ,,Ik voel me thuis hier (…) We kunnen goed met elkaar opschieten, het is een heel leuk team en we hebben plezier’’, aldus Ziyech na afloop van de gewonnen wedstrijd om de Johan Cruijff Schaal.

Ook voor ondernemers is het een mooie uitdaging om aan een hechte community te bouwen. Dat doe je onder andere door te zorgen voor heldere communicatie. Zorg dat mensen het naar hun zin hebben en veel leuke dingen organiseren. Geef ze de ruimte als het kan en wees streng als het nodig is.

Resultaat, samenstelling en een 'veilige' omgeving

Kortom: de focus op het resultaat, veel aandacht voor de ideale samenstelling (karakters en kwaliteiten die elkaar aanvullen) en een 'veilige' omgeving waarin iedereen zichzelf kan zijn. Daarmee kom je een heel eind. En dan maakt het helemaal niet uit als je bouwt aan het perfecte team zoals Overmars en Ten Hag dat doen of dat je met een kleine groep mensen een geweldig bedrijf probeert te realiseren.

Stel dat je een club mensen bij elkaar brengt die geweldige content gaan maken voor hele grote A-merken. Dan haal je de allerbeste professionals (een goede videomaker, een briljante schrijver en een hoofdredacteur die zichzelf wegcijfert) bij elkaar die je goed beloont en waarvan jij denkt dat ze perfect kunnen samenwerken. Je formuleert een mooi gezamenlijk doel waar de ambities van afspatten en je zorgt voor een geweldige sfeer met regelmatig leuke etentjes waarbij je je successen samen viert. Op die manier kan dit weleens een heel mooi team gaan worden.