Alles wat je moet weten over griep op de werkvloer

Ik hoest, ik proest. Ik nies, ik piep. Maar niets helpt, want ik heb griep.

De griep. Gemiddeld krijgen jaarlijks 820.000 Nederlanders het, maar momenteel staat de 'ik' in het versje model voor zo'n 20.000 Nederlanders die geveld zijn door kriebelhoest, vastzittend slijm en oplopende koorts. Later eventueel aangevuld met diarree en misselijkheid. Vervelend, maar laten we eerlijk zijn: een paar dagen uitzieken op de bank - Netflixabonnement op zak - is ook niet het meest onverteerbare vooruitzicht. Als het maar geen weken duurt, schrijft het Parool.

GriepgolfNiet in de laatste plaats is een griepgolf uitermate onhandig voor de baas die zijn al onderbezette team nog verder ziet uitdunnen. Elke week een ander plukje zieken.

Half januari waarschuwde het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) voor het eerst voor een nieuwe 'milde' griepepidemie. Daar is al sprake van als meer dan 51 mensen per 100.000 Nederlanders soortgelijke klachten vertonen. In de laatste week van januari lag dat aantal op 82, en inmiddels op 120 per 100.000 Nederlanders. Bij 200 per 100.000 wordt opgeschaald naar graad 'zwaar', maar dat lijkt dit jaar niet te gaan gebeuren, volgens het Nivel (Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg).

AdviesWat doe je eigenlijk als kantoorklerk, als de kriebelhoest ongenadig komt opzetten? Je wilt niet die collega zijn die zich bij elk wissewasje ziekmeldt, maar een vakbroeder aansteken, daar zit de baas toch ook niet op te wachten?

"Ha, dit is ontzettend glad ijs," antwoordt Gé Donker, Nivelonderzoeker, epidemioloog en huisarts. "Zodra wij roepen dat iedereen met hardnekkige hoest onmiddellijk moet thuisblijven, krijgen wij de werkgevers op ons dak." Een duidelijk advies zal ze dan ook niet geven.

Jonge oudersWat ze wel kan, is meer uitleg geven over het virus dat de epidemie in Nederland heeft veroorzaakt. De variant A(H1N1)pdm09 dook in 2009 voor het eerst op en is een ander type dan de griepvirussen die vorig jaar voor een groot aantal zieken zorgden. Deze versie treft vooral jonge kinderen tot vier jaar, maar zeker ook hun ouders. Tip één luidt dus: blijf uit de buurt van jonge ouders.

Donker: "Het probleem is dat mensen die het virus oplopen zeven dagen besmettelijk zijn. Die periode begint al twee dagen voordat de eerste ziekteverschijnselen zich aandienen, dus in die zin valt het overbrengen moeilijk te voorkomen." Het virus wordt overgebracht door in iemands buurt te hoesten, niezen, praten, lachen - het kan zomaar genoeg zijn voor een reis naar bed.

Hand voor je mondDeurkrukken en toetsenborden zijn geliefde plekken vanwaar het virus eenvoudig wordt overgedragen. Het is misschien een open deur, maar veel zou al kunnen worden voorkomen door een betere hygiëne op kantoor, zegt Donker. Bent u eens eerlijk: wast u altijd uw handen na een niesbui?

Janine Molier is zelfstandig bedrijfsarts, werkt onder andere voor de Bedrijfsartsenpost en zit zo'n dertig jaar in het vak. Ze herkent het gebrek aan basishygiëne op kantoor. "Even je neus snuiten, als je verkouden bent iets terughoudender zijn in het begroeten of feliciteren van anderen, als je moet hoesten even een hand voor je mond - dat is de basis, maar niet iedereen doet het."

Hete thee en kippensoepEn t komt wel weer goedLekker warm even in bedEven gapen even slapen

Maar de vraag is of 'Even gapen even gapen' altijd nodig is, zegt bedrijfsarts Molier. "Ziekte overkomt je, maar verzuim bespreek je. Bij hoge koorts moet je je bed in, maar lang niet bij elke klacht hoef je te verzuimen. In veel gevallen kun je met hardnekkige hoest wel thuis wat werk doen. Dat geldt voor griepsymptomen, maar net zo goed voor een gebroken been: het been heeft rust nodig, maar als het hoofd het nog goed doet, kun je je best nuttig maken."

KostenVolgens de MKB-servicedesk, een ondernemersplatform voor midden- en kleinbedrijven in Nederland, kost een zieke werknemer een bedrijf gemiddeld 220 euro per dag. De directe kosten bestaan onder anderen uit loondoorbetaling en arbodienstverlening. De indirecte kosten voor eventueel vervangend personeel of verlies van productie of dienstverlening - bij elkaar zo'n 190 euro - komen daar nog eens bovenop.

Molier: "Veel werknemers, maar ook huisartsen en specialisten, hebben geen idee hoeveel verzuim kost. Het is vooral belangrijk dat werkgever en werknemer goed communiceren. Dan kun je samen zoeken naar een oplossing; bijvoorbeeld aanpassingen in het werk of taken tijdelijk thuis uitvoeren."

Extra stimulansDe werkgever leert dan inzien wie van zijn werknemers soms wat extra stimulans nodig heeft en welke werknemer af en toe zelfs afgeremd moet worden en beter een dagje kan uitzieken, aldus Molier. Bij twijfel kan er een beroep worden gedaan op een bedrijfsarts.

In de praktijk wordt de arts vaak pas ingezet als er sprake is van langer verzuim en dat is bij een relatief simpel griepje meestal niet het geval. Epidemioloog Donker: "De meeste mensen zijn er met een paar dagen rust, voldoende drinken en zo nodig pijnstillers weer bovenop. Als de koorts langer aanhoudt dan drie à vier dagen, de klachten erger zijn dan je zou verwachten bij griep of je last krijgt van benauwdheid, is het verstandig om naar de huisarts te gaan. Die kan dan vaststellen of het wellicht gaat om bronchitis of longontsteking."

GriepprikMensen die in 2015 een griepprik hebben gekregen zijn in principe goed beschermd tegen het specifieke influenzavirus A(H1N1)pdm09. Maar het aantal mensen dat een griepprik haalt, daalt de laatste jaren. Ook omdat het telkens een ander virus is dat de kop op steekt.

Ben je niet gevaccineerd, dat is het vrij lastig om je actief te wapenen tegen de griep. Als je het virus al hebt gehad, ben je daarna over het algemeen immuun - dus dat is de meest succesvolle remedie. Wil je het echt voorkomen? Een hoge weerstand, dat is belangrijk. "Maar zelfs met het eten van groente en fruit is het niet gezegd dat je niet ziek wordt," zegt Donker.

OnvoorspelbaarDe milde griepepidemie die nu in het land heerst is overigens niet uitzonderlijk. Jaarlijks steekt een soortgelijk virus de kop op in de maanden januari, februari en maart. Dit jaar is er pas zes weken sprake van een epidemie, vorig jaar was hij zeer hardnekkig en duurde hij maar liefst 21 weken - maar liefst twee miljoen Nederlanders werden toen verdeeld over die tijd ziek.

De huidige epidemie is wel vroeger dan voorgaande jaren, normaal ligt de piek eind februari of begin maart. "Ik verwacht dat we nog een week of twee een officiële epidemie hebben en dat het daarna voorbij is. Maar hé, niets zo onvoorspelbaar als de griep."

1. Kijk uit voor de deurklink en het toetsenbord. Mogelijk geïnfecteerde locaties. Zorg dat er dagelijks met een desinfecterend schoonmaakmiddel wordt gereinigd.

2. Voldoende drinken. Uitdroging heeft met weinig slaap en hoge werkdruk een negatieve invloed op het immuunsysteem. Veel thee is een goede oplossing. Te veel koffie daarentegen weer niet.

3. Handen wassen. Na een toiletbezoek of voordat je gaat eten. Was met warm water en het liefst met een desinfecterende handzeep.

4. Niet in je gezicht wrijven. Probeer zo min mogelijk contact met je gezicht te maken. Het griepvirus komt via mond, ogen en neus in het lichaam.

5. Extra vitamines. Veel mensen eten in de zomer veel fruit, maar aanzienlijk minder in de winter. Slik eventueel vitamine C en zink bij.

Een voorbeeld met kostenposten - uitgaande van een gemiddeld jaarinkomen in Nederland van 35.000 euro (cijfers CPB, 2014).

Loondoorbetaling: €153

Kosten vervanging: €146

Verlies productie/dienst: €43

Kosten arbodienstverlening: €60

Verzuimbegeleiding: €7,50

Totaal verzuimkosten: €410