Appie was ‘Marokkaans straatschoffie’ en nu succesvol ondernemer met Mark Rutte als vriend

De Haagse markt, de grootste in Nederland, is best uniek. De honderden kraampjes staan ingeklemd tussen de twee volksbuurten Schilderswijk en Transvaal. Op marktdagen is het een drukte van jewelste in deze buurten. Wat direct opvalt als bezoekers vanuit deze wijken de markt op lopen, is hoe schoon het terrein is. Daar waar de aangrenzende straten vaak smerig zijn, met veel vuilniszakken en zwerfafval op straat, kan je op de markt bijna van de grond eten, meldt het AD.

En dat is, erkent iedereen, volledig te danken aan de inzet van Appie el Massaoudi en zijn jongens. Zij maken én houden al jaren in opdracht van de gemeente het marktterrein schoon. De Haagse markt is eigenlijk El Massaoudi. Iedereen kent de Hagenaar. Hij houdt niet alleen de boel schoon, maar beheert ook het terrein, verhuurt klaptafels aan ondernemers en deelt jaarlijks samen met de andere ondernemers voedselpakketten uit aan cliënten van de voedselbank. Hij is degene die journalisten met vragen over de markt bellen, politici die een werkbezoek willen brengen aan de Haagse markt laten zich bijpraten door Appie en ondernemers met problemen kloppen ook vaak eerst bij hem aan.

Lees ook: Broers Abdel en Rachid helpen ondernemende vluchtelingen: ‘Opluchting als ze begrepen worden’

Eerste baantje op de markt bij de Haagse marktkoopman Willem van der Zand

El Massaoudi, op 6-jarige leeftijd vanuit Marokko naar de Haagse Schilderswijk geëmigreerd, groeide letterlijk op de Haagse markt op. Al op 12-jarige leeftijd liep hij er rond om een beetje geld te verdienen. ,,Ik heb eigenlijk altijd iets gehad met markten’’, vertelt hij. ,,Toen ik nog in Marokko woonde, ging ik altijd met mijn oma naar de markt. Een keer vroeg ik haar een paar dirhams om limonade te kopen. Maar in plaats van limonade kocht ik plastic zakjes die ik ter plekke aan bezoekers en verkopers verkocht. Mijn oma was me ruim twee uur kwijt. In die paar uurtjes had ik 40 dirham verdiend met die zakjes”, vertelt hij trots en lachend.

Zijn eerste baantje op de Haagse markt had hij bij de Haagse marktkoopman Willem van der Zand. ,,Hij heeft mij veel geleerd en gevormd. Willem was een echte Hagenees, keihard en emotioneel. Ik heb bij hem geleerd wat werken is.’’ Het waren zware jaren. El Massaoudi begon al om half zes ‘s ochtends met het opbouwen van de kramen. Daarna ging hij naar school, om vervolgens ‘s middags terug te keren naar de markt om de kramen weer op te ruimen. Op zaterdag werkte hij er de hele dag.

'Status was in heel belangrijk en op de markt werken, was niet sexy’

Thuis had El Massaoudi het niet breed. Van mooie schoenen of kleren kon hij alleen maar dromen. ,,Nu kon ik ineens alles kopen wat ik wilde hebben. Ik ging alles wat ik had gemist die jaren inhalen. Maar een beetje té.’’ Zijn wereldje was de Schilderswijk en de Haagse markt. ,,Ik dacht vroeger altijd dat dít Nederland was. We gingen als gezin nergens anders heen. Ja weleens naar Beverwijk, maar dat was eigenlijk hetzelfde als dit’’, zegt hij wijzend naar de markt achter zich. ,,Ik dacht ook eerst dat alle Nederlanders net zo waren als de Hagenezen op de markt, qua cultuur en taalgebruik. We gingen weleens naar Scheveningen, maar daar kwam je dezelfde mensen ook tegen. En op vakanties in Marokko kwam je ook weer dezelfde mensen tegen. Mijn wereldje was eigenlijk heel klein.’’

Thuis ging het in die tijd steeds moeilijker. ,,Ik werd steeds onafhankelijker. Dat gaf wrijving met mijn ouders. Die wilden dat ik iets ging doen met mijn leven. Ze wilden dat ik diploma’s ging halen, iets groots zou worden. Status was in die tijd heel belangrijk en op de markt werken, was niet sexy.’’ Dit leverde dan ook geregeld ruzies op. Het was ook de tijd dat de samenleving polariseerde. ,,Wie ben ik, dacht ik vaak. Ben ik nou Marokkaan of die Nederlandse jongen? Ik leefde continu in tweestrijd. Het was best een zoektocht. Ik kon er geen goed antwoord op vinden.’’

Het had ook gevolgen voor zijn gedrag buiten. Dat uitte zich vooral in agressie. ,,Ik zocht aandacht, denk ik. Als je dat thuis niet krijgt, ga je dat buiten zoeken. Ik neem mijn ouders overigens niets kwalijk, want ze wisten niet beter.’’ El Massaoudi belandde op een gegeven moment na een vechtpartij in de cel, waar hij 30 dagen vast zat. ,,Dat is eigenlijk mijn redding geweest. Die stoere jongen bleek daar helemaal niet zo stoer. Ik heb iedere dag lopen huilen. Het was een dieptepunt in mijn leven.’’

Lees ook: Marktkoopman John Kruythof scoort nog alle weken met duizenden kilo's piepers

Opleiding voor jongerenwerker: 'Er zit vaak zoveel verdriet'

De rechter besloot hem gelukkig na die 30 dagen weer vrij te laten, onder voorwaarden. Ook omdat er mensen waren die in hem geloofden. Zijn mentor en schooldirecteur (Aad van Loen) deden tijdens de zitting een goed woordje voor hem. Hij is hen daar eeuwig dankbaar voor. ,,Ik heb toen gezworen: ik kom hier nooit meer terug.’’

El Massaoudi volgde daarna een opleiding voor jongerenwerker, omdat hij andere jongeren met dezelfde problemen wilde helpen. ,,Want ik merkte dat die jongens niet werden begrepen. Er zit vaak zoveel verdriet, maar dat kunnen ze niet uiten.’’ Hij keerde ook weer terug op de markt. De ondernemers werden toen zelf verantwoordelijk voor het afvoeren van hun afval. ,,Ik kreeg een busje van mijn baas om het vuil weg te brengen. Toen vroeg de buurman of ik zijn afval ook kon meenemen. Daarna wilden anderen dat ook, en was Ab’s recycling geboren. We groeiden zo ontiegelijk hard. Ik had letterlijk een gat in de markt gevonden.’’

Ondernemerschap én een sociaal project zonder subsidie

Toen in 2014 de markt werd verbouwd, greep El Massaoudi zijn kans om uit te breiden. ,,De markt was in die tijd verloederd en onveilig. Ik bood de de gemeente aan om alles schoon te maken, maar dat kon niet zomaar omdat de gemeente te maken heeft met aanbestedingen. Ik wist toen niet eens wat dat was’’, zegt hij lachend. El Massaoudi gaf echter niet op en bleef het proberen. Ook vroeg hij steun van alle kooplui, die hij kreeg. Toen het bedrijf dat de markt schoon moest maken hier plotseling mee stopte, ging de opdracht dan toch naar hem. ,,Ik was zo blij! Maar het was ook heel spannend, want ik lag wel onder een vergrootglas.’’ Maar iedereen op de markt gunde het hem. ,,Tot op de dag van vandaag ben ik ze zeer dankbaar.’’

Het was een tijd dat El Massaoudi veel (media)aandacht kreeg. Iedereen kwam langs om met hem op de foto te gaan. ,,Want wat wij deden was uniek. Ik had jongeren aan het werk die moeilijk bereikbaar waren. Het is ondernemerschap én een sociaal project, en dat deden we allemaal zonder subsidie. Dat vonden mensen hartstikke interessant.’’

'Gaan jullie die jongens maar vertellen dat ze geen werk meer hebben'

Maar altijd bleef er die onzekerheid over de toekomst. Want wat zou er gebeuren na de verbouwing van de markt? El Massaoudi was als de dood dat hij de aanbesteding na de verbouwing van de markt niet zou winnen. En zijn vrees kwam uit. De aanbesteding werd namelijk gewonnen door een miljoenenbedrijf, dat de klus wel wilde doen voor een heel laag bedrag. ,,Ze hadden voor 100.000 euro minder ingeschreven. Dat kon eigenlijk niet!’’

El Massaoudi, die steun kreeg van de marktkooplui en de wijk, liet het er dan ook niet bij zitten. Hij tekende bezwaar aan. ,,Ze pakten mijn levenswerk af! Ik weigerde mijn jongens ook weg te sturen. Ik zei tegen de gemeente: gaan jullie die jongens maar vertellen dat ze geen werk meer hebben.’’ Uiteindelijk drong ook bij de gemeente het besef door dat er iets niet klopte. Er kwam een tweede aanbesteding, die El Massaoudi alsnog won.

Ondernemer geregeld ingehuurd voor andere evenementen en festivals

Met hulp van de Rabobank wist de ondernemer zijn bedrijf de afgelopen jaren flink te professionaliseren. Hij heeft inmiddels een bedrijfspand bij de markt, meerdere voertuigen en tientallen jongeren in dienst. De Hagenaar maakt ook niet meer alleen schoon op de markt, maar wordt ook geregeld ingehuurd voor andere evenementen en festivals. ,,We krijgen nu heel veel opdrachten, zelfs uit Rotterdam’’, vertelt hij trots. ,,We hebben de afgelopen acht jaar ook een goede naam opgebouwd.’’

De ondernemer kijkt zelf met verbazing naar de afvalproblematiek in de naastgelegen wijken, waar het zwerfvuil overal op straat ligt. ,,De oplossing? Dan moet je eerst de vraag stellen: van wie is die wijk? Als je mij vraagt van wie is de markt, dan zeg ik meteen: van ons. Daar ga je zuinig mee om.’’

Maar daarbuiten neemt niemand verantwoordelijkheid, merkt hij. ,,Vuil trekt vuil aan. Iedereen verwacht dat een ander iets doet, maar het resultaat is dat er niets gebeurt. Je moet dus eerst zorgen dat die wijk van de mensen wordt. Vraag aan de bewoners die nu klagen: hoe zouden jullie het doen? En mobiliseer dan mensen uit de wijk om te helpen met opruimen. Niet alleen vrijwillig, maar tegen een vergoeding.”

Schuld geven aan Oost-Europese arbeidsmigranten? 'Daar heb ik niks mee'

De schuld geven aan Oost-Europese arbeidsmigranten, zoals nu gebeurt, wil hij niet. ,,Daar heb ik niks mee. We moeten sowieso niet generaliseren.’’ Het afvalbeleid in Den Haag is gewoon te ingewikkeld, vindt hij. Er zijn meerdere wethouders verantwoordelijk voor het inzamelen van afval. ,,Mensen begrijpen het niet. Je moet het gewoon simpel houden. We hebben een 24-uurs economie, maar we hebben hier nog steeds een 9 tot 5-mentaliteit. Als er extra schoongemaakt moet worden, moet je dat gewoon doen. Die camera’s en extra handhaving lossen niets op. We moeten niet elkaar de schuld geven, maar er met z’n allen iets aan doen.’’

Ook op de Haagse markt zelf zal er iets moeten veranderen, vindt Appie. ,,Economisch gaat het goed. Maar de markt is veranderd. Het is niet meer de markt van veertig jaar geleden. Daar moet je als gemeente Den Haag mee dealen. De gemeente doet het goed, maar kijkt niet vanuit een economische bril zoals de ondernemers.’’ Sommige ondernemers willen daarom los komen van de gemeente en pleiten voor een verzelfstandiging.

'Op de markt zijn de prijzen van veel producten nog steeds hetzelfde'

El Massaoudi is daar ook voorstander van, maar alleen in een goede vorm. ,,Ik vind dat die hele discussie erover niet goed is aangevlogen door de gemeente. Nu is er geen draagvlak.” Dat komt volgens hem omdat de gemeente nu vooral praat met belangenorganisaties waarin mensen zitten die niet meer actief zijn op de markt. ,,Veel ondernemers weten niet eens wat er gebeurt. Veel ondernemers hier lezen de mail vaak niet. Daar moet je op een andere manier mee communiceren.’’

,,Er moet een nieuw overlegorgaan komen die open en transparant opereert en alle ondernemers vertegenwoordigt. MKB Den Haag zou daar een rol bij kunnen spelen.’’ Dan kan je de markt beter op de kaart te zetten, is zijn overtuiging. ,,De prijzen nemen overal toe, maar op de markt zijn de prijzen van veel producten nog steeds hetzelfde. Veel mensen weten dat niet. Daar kun je veel meer mee doen.’’

Lees ook: Luuk (11) is misschien wel de jongste koopman van Nederland: ‘Allerleukst is het contact met mensen’