Meer horecazaken te koop aangeboden en vaker speelt personeelstekort een rol

Wilma (59) en haar man Gerhard (62) Flantua staan op het terras van hun restaurant en turen over de start- en landingsbaan van Lelystad Airport. ,,Dit blijft toch een magnifiek uitzicht", zegt Wilma in het AD. Nog even kunnen ze ervan genieten: ze hebben hun Restaurant Lelystad Airport onlangs te koop gezet.

Als tiener begon Wilma ooit in de bediening in dit restaurant. Destijds heette het nog Martin en was het in handen van de vliegschool van Martinair. Toen het stel 28 jaar geleden voor zichzelf wilde beginnen, stond deze zaak te koop. Ze waren niet heel enthousiast, maar waagden het erop. 28 jaar later vinden ze het wel mooi geweest.

Geen personeel te vinden

Hun aankondiging viel samen met het nieuws dat de opening van Lelystad Airport wordt uitgesteld. Wilma: ,,Mensen denken misschien dat het hele vliegveld gesloten is, maar er wordt gewoon gevlogen. Alleen de grote terminal komt er voorlopig niet.”

Dat is overigens voor het stel geen reden om te vertrekken. Ook financiële nood of geldzorgen door corona zijn niet de reden, benadrukken ze. Ze willen van de zaak af omdat ze nog een andere horecazaak hebben, Boerkok in Lelystad. Gezien hun leeftijd is het steeds lastiger om twee zaken te runnen. ,,Mijn man is al zeven dagen in de week aan het werk bij Boerkok en ik moet hier vol aan de bak. Ik kan mij niet in tweeën splitsen. Het zou makkelijker zijn als we meer mensen hadden, maar het probleem is dat we geen personeel kunnen vinden”, voegt ze eraan toe.

Stijging aantal aanvragen voor verkoop

Het klinkt Bram Stokman van Adhoc, het grootste horecamakelaarskantoor van Nederland, bekend in de oren. Volgens Stokman wordt het personeelstekort de laatste tijd vaker genoemd als reden om de zaak in de etalage te zetten. ,,Het is zeker niet de enige reden maar wel een van de”, stelt hij.

Vaak zijn het ondernemers die al voor corona wilden stoppen vanwege hun leeftijd of ze willen zich focussen op één zaak of minder zaken. Harde cijfers kan Stokman niet geven, maar hij merkt de laatste tijd wel een stijging in het aantal aanvragen voor verkoop. Het gaat niet alleen om zaken die te koop worden aangeboden, maar ook het aanbod in panden die te huur kunnen worden aangeboden stijgt.

,,Je ziet dat horecaondernemers de balans opmaken. Men kijkt met welke bedrijven ze door willen gaan, of ze het concept kunnen aanpassen of wellicht verkopen. Een optimalisatieslag, mede ingezet door de krapte op personeelsvlak. Beter minder zaken goed doen, dan meerdere met veel moeite openhouden", denkt hij. De vraag naar horeca is volgens de makelaar nog onverminderd groot, net als in coronatijd, en dus is meer aanbod geen probleem.

Structureel tekort van 40.000 mensen

Dat het tekort aan mensen vaker een reden is om er de brui aan te geven, verrast horecavoorman Robèr Willemsen van Koninklijke Horeca Nederland niet echt. Hij schat dat de sector op het moment zo’n 100.000 vacatures telt.

Toen alle coronamaatregelen een paar maanden geleden van tafel gingen, waren dat er nog zo’n 140.000. In die zin is er een lichtpuntje dat een flinke groep is teruggekeerd, maar het is bij lange niet voldoende, benadrukt hij. En Willemsen vreest dat het tekort nog een tijdje aanhoudt; voor corona kampte de sector ook al met een structureel tekort van 40.000 mensen.

Rekening houden met nieuwe coronamaatregelen in najaar

Het nijpend personeelstekort is een van de grootste opgaven voor de horeca, maar echt niet het enige probleem, stelt Willemsen. Veel ondernemers kampen daarnaast met coronaschulden, stijgende prijzen en (personeels)kosten. ,,De afgelopen tijd zijn de gas- en energiekosten verdrievoudigd. Intussen zijn ook grondstoffen duurder geworden. Tegelijkertijd is er een personeelstekort en moeten ondernemers meer betalen om mensen aan te trekken.”

De voorzitter van de brancheorganisatie houdt zijn hart vast voor wat de sector nog staat te wachten. Hij houdt rekening met nieuwe coronamaatregelen in het najaar en sluit een recessie niet uit. Dat zou kunnen samenvallen met het moment dat ondernemers, in oktober, moeten gaan terugbetalen. ,,Dat kan weleens een probleem worden”, waarschuwt hij.

Ondernemers meer tijd geven voor aflossing schulden

In een recente enquête zegt de helft van de horecabedrijven een negatief eigen vermogen te hebben. Bijna de helft vraagt zich af hoe ze de schulden moeten terugbetalen. Een kwart van de ondernemers maakt zich zorgen of zij überhaupt kunnen terugbetalen.

Voor de brancheorganisatie reden om deze week tijdens de Kamerdebatten over corona er bij de politiek op aan te dringen om ondernemers meer tijd te geven om hun schulden af te lossen. Zo pleit KHN onder andere voor uitstel van het moment van terugbetaling en ondernemers tien jaar de tijd te geven om terug te betalen in plaats van zestig maanden.

Inflatie aangrijpen voor verhoging prijzen overdreven

Verder hoopt de brancheorganisatie dat er een tijdelijke energiesubsidie en tijdelijke btw-verlaging wordt ingevoerd. ,,Bijkomend voordeel is dat de inflatie wordt gedempt.”

Dat ondernemers de inflatie aangrijpen om de prijzen van eten en drinken fors te verhogen, is volgens Willemsen schromelijk overdreven. Zijn indruk is dat ondernemers over het algemeen zelf minder marge pakken om de inflatie juist te drukken. Zo is de prijs van een kop koffie volgens hem met 10 tot 15 cent gestegen, wat neerkomt op zo’n 5 procent prijsstijging. ,,Dat is nog onder het inflatieniveau.”

Vierdaagse werkweek voor nieuw personeel

Willemsen ziet wel dat het nijpend tekort aan mensen en al die andere problemen sommige ondernemers flink onder druk zetten. Zo hebben ze (tijdelijk) hun openingstijden aangepast, staan er minder terrasstoelen buiten of hebben ze de menukaart aangepast. ,,Dat alles kan de ondernemer de zin om te ondernemen ontnemen. Ik kan mij best voorstellen dat het personeelstekort na twee coronajaren net die spreekwoordelijke druppel is.”

Voor Wilma en haar man Gerhard is het personeelstekort met de verkoop van hun zaak op Lelystad Airport niet meteen uit de wereld geholpen. Voor de andere locatie zoeken ze nog koks en medewerkers bediening. ,,Voor corona hadden we vijftien mensen in vaste dienst, nu nog maar vier. Geen ontslagen, maar medewerkers gingen op zoek naar ander werk.”

Om nieuwe mensen te lokken, bieden ze nu een vierdaagse werkweek aan. Zelf werken ze zeven dagen in de week. ,,Het is lastig, maar we moeten toch iets doen om mensen aan ons te binden”, klinkt het wanhopig.