Nieuwe pensioenwet dreigt valkuil te worden voor mkb: ‘Wacht niet tot 2027, begin nu’

Het midden- en kleinbedrijf (mkb) staat voor een enorme uitdaging. Voor 1 januari 2028 moet het pensioen van honderdduizenden werknemers actief in het mkb zijn overgezet naar een nieuwe pensioenregeling.

De Wet toekomst pensioenen (Wtp) is namelijk ook van toepassing op bedrijven die hun pensioenregelingen hebben ondergebracht bij een verzekeraar of premiepensioeninstelling (ppi). Niet elke timmerfabriek of installateur is aangesloten bij een (bedrijfstak)pensioenfonds. De Wtp trad op 1 juli 2023 in werking en alle pensioenregelingen moeten uiterlijk 1 januari 2028 eraan voldoen, dus ook die van tienduizenden midden- en kleinbedrijven die nu hun pensioen hebben geregeld bij een verzekeraar of een ppi.

Zorgen over uitvoering Wtp bij het mkb

In interviews met De Ondernemer zeiden Jacco Vonhof, voorman van MKB-Nederland en Eva Bakker, pensioenspecialist van werkgeversvereniging AWVN, zich zorgen te maken over de uitvoering van de Wtp bij het mkb. Onlangs kwam daar nog eens een ernstige waarschuwing overheen van hoogleraar pensioenmarkten én regeringscommissaris Transitie Pensioenen Fieke van der Lecq. Zij maant ondernemers tot haast. ‘Wacht niet en ga nu aan de slag’, is haar boodschap. ‘Als ze daar te lang mee wachten, bestaat de mogelijkheid dat werknemers, zo’n 1,6 miljoen, zonder pensioenregeling komen te zitten. Vraag aan de baas wanneer de nieuwe pensioenregeling komt.’

Lees ook: Oproep Jacco Vonhof (MKB-Nederland): ‘Mkb heeft hulp nodig bij omzetten pensioenregeling’

Werknemers, starters en zzp’ers

Folkert Pama mag gerust een oude rot in het pensioenvak worden genoemd. Als directeur Pensioenen bij verzekeraar a.s.r. is hij al zijn hele werkzame leven bezig met dit onderwerp. Hij stond onder meer aan de wieg van de eerste ppi in Nederland, BeFrank, en was verantwoordelijk voor de pensioenstrategie van Delta Lloyd.

„Door mijn jarenlange ervaring heb ik een duidelijke visie op pensioen. Het moet toegankelijk, begrijpelijk en toekomstbestendig zijn. Niet alleen voor de generatie die nu pensioen opbouwt en bijna met pensioen gaat. Maar juist ook voor starters, zzp’ers en werknemers in sectoren waar pensioen opbouwen niet vanzelfsprekend is.”

Aanpassen naar de nieuwe pensioenwetgeving

Op zijn Utrechtse hoofdkantoor is hij zich er ter degen van bewust dat praten over pensioenen bij het mkb niet een favoriet onderwerp is. In gesprek met De Ondernemer sluit hij zich aan bij de waarschuwingen die Van der Lecq en anderen hebben gegeven. „Ik zeg weleens: gedoe heb je altijd als ondernemer. Het gedoe wordt alleen maar groter als je er niet naar handelt. Het gaat zeker op voor het aanpassen naar de nieuwe pensioenwetgeving. Als je er wel naar handelt, maak er dan iets moois van en doe het dan gelijk goed, dat is mijn stelregel.”

Pama snapt drommelsgoed dat de corebusiness van bijvoorbeeld een kleine meubelfabriek of installateur niet het regelen van pensioenen is. „Grootbedrijven hebben een hr-afdeling met specialisten die verstand hebben van pensioen. Een klein- of middelgroot bedrijf heeft dat vaak niet, maar dat betekent niet dat ze er alleen voor staan. Wij helpen ze erbij, máár de ondernemer, de DGA, moet wel stappen zetten om de bestaande pensioenregeling te gaan aanpassen.”

Overstappen naar nieuwe pensioenregeling vergt tijd

De overstap van de bestaande regelingen naar nieuwe pensioenregelingen is een traject van de lange adem. Pama rekent voor dat een tijdspad is van 6 tot 9 maanden te verwachten is. Onderschat het dus niet, is zijn waarschuwing.

„Je moet een pensioenadviseur selecteren die zich gaat inlezen in de bestaande regelingen. Er zijn behoorlijk wat mogelijkheden en die moet je echt een adviseur laten verkennen. Hij of zij praat met de ondernemer over wensen en het budget. Mede op basis daarvan komt de adviseur tot een schets van een pensioenregeling.”

„Met dat ontwerp gaat hij offertes aanvragen om zo een mogelijke aanbieder te selecteren. Maar gedurende die tijd zal de ondernemer ook met zijn personeel moeten praten, omdat uiteindelijk instemming nodig is voor het wijzigen van arbeidsvoorwaarden als pensioen. Vaak heeft zo’n klein bedrijf geen ondernemingsraad, dus moet elke werknemer ermee instemmen. Als je dit bij elkaar optelt, en je bent niet de enige klant bij die adviseur, kom je echt op zes tot negen maanden. Alles moet overigens voor 1 oktober 2027 zijn geregeld.”

Is het leuker te maken, zodat de ondernemer het met iets meer enthousiasme gaat doen?

„Op het moment dat je dit ziet als een noodzakelijk kwaad, is dat zo. Maar als je het ziet als een middel om je aantrekkelijk te maken als werkgever, ga je er met een heel andere blik in. Het moet toch gebeuren, dus gebruik het om je bedrijf aantrekkelijker te maken voor nieuwe werknemers en om personeel te binden. Zet in je vacature dat er een aantrekkelijke pensioenregeling is. Bij in dienst treden wordt de vraag gesteld of er een pensioenregeling is. Bij nee, is de kans niet groot dat de mogelijk nieuwe werknemer voor jou kiest. Door een betere pensioenregeling kun jij je concurrentiepositie verbeteren, je bedrijf aantrekkelijk maken. Dan word je weer echt ondernemer.”

De AWVN zegt dat het best een uitdaging is om het personeel mee te krijgen. Wat kunnen jullie nog doen?

„Samen met de adviseur stellen we de brieven richting personeel op: dit was de regeling die je had en dit wordt de nieuwe pensioenregeling die je krijgt en dit zijn de verschillen. Anders weten de werknemers niet waar ze ja tegen zeggen. Bij eventuele tekorten kan er sprake zijn van compensatie door de baas en die bijdrage staat er in de brief dan bij. Als het goed gaat, gaat niemand erop achteruit. Die brief kun je als werkgever gebruiken om je werknemers mee te nemen in het verhaal en aan te geven wat het was en wat het wordt. En op basis daarvan vraag je toestemming om de pensioenregeling te wijzigen.”

Belastingdienst eist dat pensioen goed is geregeld

Pama ziet dat, ondanks zijn inspanningen en waarschuwingen van de regeringscommissaris, het transitietempo te laag is. De straf is best pittig als de datum niet wordt gehaald, want de Belastingdienst ziet dan de opgebouwde pensioenen in de oude regeling als vermogen en gaat daar bij de werknemer belasting over heffen.

„Belonen helpt beter dan straffen”, aldus Pama. „Een goede pensioenregeling die voldoet aan wet- en regelgeving levert je een oase van rust op. Dan kun je je weer concentreren op het ondernemen, en dan ben je misschien nog beter aan het ondernemen, omdat je aantrekkelijk bent geworden met een goede pensioenregeling.”

Lees ook: Nieuwe pensioenwet vormt hoofdpijndossier voor mkb’ers: ‘Cruciale arbeidsvoorwaarde om personeel aan te trekken’