Dominique Hermans (Randstad): 'Alweer op niveau van voor de crisis'

Randstad begon in 1960 als 'Uitzendbureau Amstelveen'. Nu, zestig later, is het miljardenconcern in bijna veertig landen actief, telt het ruim 38.000 vaste medewerkers en heeft het wereldwijd bijna 650.000 flexwerkers aan de slag.

Dat de hr-dienstverlener in een korte tijd zo groot is geworden, vindt topvrouw Dominique Hermans bijzonder, maar niet heel verrassend. ,,Randstad-oprichter Frits Goldschmeding voegde zestig jaar geleden persoonlijk contact toe aan het uitzendwerk en dat principe staat nog steeds centraal in ons bedrijf. Dat maakt ons werk, juist ook in coronatijd, relevanter dan ooit,'' vertelt ze het AD.

Is er in coronatijd wel reden voor een feestje?

,,Die vraag hebben we onszelf ook gesteld. Maar we hebben toch besloten om het feestje te laten doorgaan. Weliswaar online, maar wat ons betreft is er reden genoeg om ons bestaan te vieren. We hebben een bedrijf neergezet dat midden in de maatschappij staat. We zijn aan de slag gegaan met werk, we brengen vraag en aanbod bij elkaar en zorgen dat mensen in de wereld van werk hun weg vinden.''

Hoe hard heeft corona Randstad en zijn flexwerkers geraakt?

,,We hebben in de afgelopen zestig jaar meerdere crises meegemaakt, maar deze crisis hakt er wel hard in. Het betekent voor veel van onze flexkrachten dat zij in de loop van de eerste periode zonder werk kwamen te zitten. Op wereldschaal ging het om 150.000 mensen, in Nederland tijdens het hoogtepunt van de crisis ging het om 26.000 van onze flexcollega's. Dat is heel veel, zeker als je bedenkt dat we normaliter zo'n 60.000 mensen in Nederland aan het werk hebben.''

Zuur dat de crisis vooral de mensen treft die al in een kwetsbare situatie zitten...

,,De impact van de crisis op mensen is groot. Het goede nieuws is wel dat je een paar maanden later ziet dat veel van deze mensen weer aan het werk zijn gegaan. In september zaten we bijna op het oude niveau. 58.000 mensen zijn weer aan het werk gegaan en dat betekent dat er enorm veel kansen voorbij zijn gekomen.''

Zij hebben via jullie werk gevonden in andere sectoren?

,,Horeca, automotive en luchtvaart zijn sectoren die hard getroffen zijn door de crisis, maar er zijn ook sectoren die aan belang hebben gewonnen, zoals logistiek, onlinewinkelen en de zorg. We hebben geprobeerd om mensen naar die plekken te bewegen waar er een arbeidstekort is.''

Hoe hebben jullie dat gedaan?

,,We hebben gekeken naar vaardigheden van mensen uit de getroffen sectoren en waar die van pas kunnen komen. Daarna hebben we 16.000 mensen gebeld en een persoonlijk ontwikkelplan en een korte, intensieve training van zes weken aangeboden. We zien dat veel mensen het in onzekere tijden lastig vinden om aan een andere baan of opleiding te beginnen, maar de meesten hebben het erop gewaagd, met succes.''

Kunt u wat voorbeelden geven?

,,KLM-grondstewardessen bijvoorbeeld, hebben vaardigheden die goed van pas komen in de zorg. Ze zijn doorgaans stressbestendig, gewend om onregelmatige uren te werken en goed in staat mensen gerust te stellen en bij de hand te nemen. Zij konden met een korte training in ziekenhuizen aan de slag, ter ondersteuning van zorgprofessionals. Horecamensen zijn weer goed in het omgaan met grote groepen en kunnen snel structuur aanbrengen in chaos. Die vaardigheden komen goed van pas in teststraten, waar honderden mensen van a naar b begeleid moeten worden.''

En dan komt zestig jaar ervaring goed van pas...

,,Als grootste uitzender met veel aanbod is het een stuk makkelijker om mensen aan een andere baan te helpen. Maar nog belangrijker is de combinatie van onze data-analyse van de arbeidsmarkt én onze ambitie om het individu te helpen om zelf meer zicht te krijgen op waar hij of zij goed in is en wat hij of zij nodig heeft in de toekomst. Die combinatie heeft ons echt geholpen in deze crisistijd.''

In hoeverre heeft Randstad de arbeidsmarkt de afgelopen zestig jaar veranderd?

,,Randstad heeft een belangrijke rol gespeeld bij de emancipatie. Op het moment dat die beweging opkwam, zijn we een stimulans geweest voor vrouwen die tot dan toe thuis zaten en nooit gewerkt hadden. Maatschappelijke betrokkenheid is altijd een van onze pijlers geweest en dat zal altijd blijven. Zo hebben we mensen in dienst die alleen maar bezig zijn met het helpen van kwetsbare groepen als arbeidsgehandicapten, mensen met een migratieachtergrond of mensen die al lange tijd in de bijstand zitten. Daarin hebben we een voortrekkersrol.''

Hoe verwacht u dat de arbeidsmarkt zich de komende vijf tot tien jaar ontwikkelt?

,,Nederland zet nu nog niet in op van-werk-naar-werk, maar wij denken dat dat de komende vijf tot tien jaar zal veranderen. Wij geloven in een ontslagvrije samenleving en vinden dat je mensen al tijdens hun werk moet begeleiden naar ander werk en niet moeten wachten tot iemand wordt ontslagen en dan pas gaat kijken hoe je iemand kunt helpen.''

Tekst gaat onder foto Dominique Hermans verder.

Wat wordt de rol van Randstad?

,,Onze ambitie is om een levenslange partner te zijn, iemand die meedenkt en begeleidt bij werk. Denk aan het helpen van iemand via zijn studentenbaan aan zijn eerste baan. Daarna willen we aangesloten blijven bij die persoon door hem of haar na een paar jaar aan de hand van data te laten zien waar hij een vervolgstap kan zetten, bijvoorbeeld met een specifieke opleiding of in een andere baan, al dat niet via ons."

En wat is dan het verdienmodel?

,,We zien dat mensen best bereid zijn om te betalen voor loopbaanadvies. Daarbij, als je naar een ontslagvrije samenleving gaat, zal dit veel WW besparen en dat geld kunnen met z'n allen - regering, het UWV, Randstad en werkgevers - aanwenden om mensen om te scholen en te herscholen.''

Er gaan geluiden op om- of herscholing verplicht te stellen. Werkt zo'n verplichting, denkt u?

,,Ik vind een verplichting lastig, omdat je het dan ook moet hebben over sanctionering en ik denk dat we daarvan weg moeten blijven. Wel zie ik het als onze plicht om mensen te helpen met het opleiden voor sectoren waar vandaag en morgen werk is. Ik vind het raar dat mensen nog worden opgeleid voor banen waarvan we al weten dat die er straks niet meer zijn. Ik vind het ook raar dat werkgevers die nu al weten dat banen over vijf jaar niet meer bestaan, daar niet eerlijk en oprecht over zijn en hun mensen niet de kans bieden om nu al bij te scholen of om te scholen.''

Wie moet die handschoen oppakken?

,,Dat zouden we gezamenlijk moeten doen. Daar ligt een rol voor onderwijs, voor werkgevers, voor ons en voor de politiek.''

In Nederland wordt vaker gezegd dat flexibilisering is doorgeschoten. Wat vindt u?

,,Corona laat zien dat een flexibele schil nodig is om de BV Nederland gezond te houden. In een flexibele schil zitten niet alleen kwetsbare groepen, maar ook geschoolde mensen. Alleen heeft deze crisis nu juist de sectoren geraakt waar veel kwetsbare mensen, jongeren en laaggeschoolden, werken.''

Maar vindt u dat de flexibilisering is doorgeschoten?

,,Ik ben het ermee eens als het gaat om de groep zzp'ers die eigenlijk geen zzp'ers willen zijn aan de onderkant van de arbeidsmarkt, waar nu vaak problemen spelen. Kijk, als een koerier via Randstad aan de slag gaat, is hij verzekerd en krijgt hij loon doorbetaald bij ziekte. Daarbij krijgt een flexibel persoon bij ons hetzelfde loon en dezelfde voorwaarden als iemand in vaste dienst. Voor een zzp'er geldt dat allemaal niet. Als je dat bedoelt met doorgeschoten flexibilisering: ja, dan vind ik daar wel wat van. Ik snap niet waarom dat niet gereguleerd wordt. Wat mij betreft zou flexibel werk overal gelijk moeten worden getrokken.''

Heeft u ooit in een uitzendbaan gezeten?

,,Als student heb ik uiteenlopende en leuke baantjes gehad en achteraf vind ik het lollig dat mijn voorkeur toen al uitging naar werk via Randstad, omdat ik dat een betrouwbaar bureau vond. Ik heb onder andere gewerkt voor een bedrijf dat naslagwerken maakte van de geschiedenis van dorpen. En zo heb ik ook gewerkt in een grootkeuken die de productie deed voor een aantal restaurants.''

U heeft een technische achtergrond, hoe bent u bij Randstad terechtgekomen?

,,Na mijn studie Techniek heb ik zeven jaar gewerkt als ingenieur. Gaandeweg raakte ik steeds meer geïnteresseerd in de menselijke factor. Ik keek met bedrijven naar het verbeteren van machines met een half of 1 procent. Die verbetering raakten we soms snel kwijt door handelingen door medewerkers. Op een gegeven moment dacht ik: ik zit hier een beetje te knutselen, maar begrijpt het bedrijf hoe belangrijk het is om mensen te begeleiden? Toen zag ik een vacature bij Randstad en daar kon ik mijn kennis van bedrijven en mijn interesse in de menselijke factor kwijt.''

Gelooft u dat, met het oog op robotisering en verregaande digitalisering, menselijke arbeid over zestig jaar nog bestaat?

,,In sommige sectoren zal menselijke arbeid misschien verdwijnen, maar daar komen andere sectoren voor in de plaats. Ik geloof dat de human factor heel belangrijk blijft. Je ziet nu al dat alles wat met leisure te maken heeft, belangrijker wordt en die behoefte zal alleen groeien. Kijk naar retailers die behalve hun schappen meer beleving aan de klant bieden, met bijvoorbeeld een koffiecorner. Wij zien het ook in ons eigen vak. We hadden, zonder machine learning en data, nooit die 16.000 mensen in coronatijd kunnen bellen en een persoonlijk ontwikkelplan kunnen voorleggen. Juist dat persoonlijke contact maakt ons relevanter dan ooit.''

Wat zijn uw ambities nog bij Randstad?

,,Ik ben heel slecht in het plannen van mijn eigen loopbaan. Ik heb altijd met een frisse blik gekeken naar wat ik uit mijn werk kan halen, wat ik kan bijdragen en hoe ik het verschil kan maken. Ik hoop dat dat nog heel lang zo blijft, maar als dat op een bepaald moment niet meer zo is, dan zie we dat dan wel weer.''