Dit Zeeuwse restaurant heeft goud in handen met Oekraïens personeel

Marina die er sinds mei werkt, staat zelfverzekerd achter de bar van De Viskêête, het restaurant aan de jachthaven van Yerseke. ,,Goedemorgen”, zegt ze in haar beste Nederlands, zo valt te lezen in het AD. Als de eerste gasten binnen druppelen, snelt ze er naar toe om de bestellingen op te nemen. Even later keert ze met een vol dienblad terug. Taal is niet echt een barrière. ,,Ik spreek een beetje Nederlands en redelijk Engels, dus dat gaat bijna altijd goed. Als ik er niet uitkom, kan ik altijd een beroep doen op mijn baas Jaap, een fijne vent.”

Probeer maar eens een chef-kok in Zeeland te vinden

Gasten vinden het geen bezwaar, zegt Jaap van Stee. ,,In de Randstad is bedienend personeel vaak ook uit het buitenland afkomstig. Niemand die het raar vindt dat de voertaal Engels is. Ach, aan de Zeeuwse kust word je ook in het Duits aangesproken.”

In de keuken zwaait Oksana de pollepel. ,,Ik heb in Oekraïne ook in restaurantkeukens gewerkt. Ik kook heel graag, ook met vis en schaal- en schelpdieren. Voor mij is dit dus de perfecte baan.” Voor Van Stee is de goedlachse Oekraïense een witte raaf, want vindt maar eens een chef-kok in Zeeland.

Met de arbeidsmentaliteit van de ‘Oekraïense dames’ zit het wel goed

Bij de viscounter, de winkel met lekkernijen uit de zee voor in de zaak, loopt Kristina met emmers. Ze schrobt de vloer, houdt het restaurant spic en span en doet de afwas. ,,Het is perfect hier. Ik heb dan wel een nul uren-contract, maar over een heel jaar kom ik aan voldoende arbeidsuren. Genoeg om een auto en kleding te kopen, te sparen en wat geld naar mijn familie in Oekraïne te sturen.”

Jaap van Stee koestert zijn ‘Oekraïense dames’. ,,Met de arbeidsmentaliteit zit het wel goed. Ze zijn aardig, weten van aanpakken en werken netjes. Iedereen kan ook goed met elkaar overweg. Ik ben tevreden met ze. En eerlijk is eerlijk, met de huidige personeelstekorten in de horeca helpen ze mij uit de brand.”

Van Stee heeft 45 medewerkers onder contract, van wie een groot deel buitenlandse arbeidskrachten. ,,Ook Portugezen, een Syriër en een Roemeense, maar die mensen wonen hier al langer. Ik mag het eigenlijk niet zeggen maar de Nederlander wil niet meer werken, zeker niet in het weekend. Zonder buitenlandse medewerkers zou het lastig worden dit restaurant goed te laten draaien.”

72 Oekraïners in Yerseke vormen een fijne arbeidsvijver voor De Viskêête

In Yerseke kennen alle 72 Oekraïners elkaar. Ze wonen allemaal in de nieuwe woonunits aan de Hogeweg. Als de een een baan vindt, trekt die vervolgens een buurvrouw mee. ,,Het is een fijne arbeidsvijver voor De Viskêête”, beaamt Van Stee. Maar terwijl Oekraïners zich in elk gesprek uitputten in dankbetuigingen voor de hulp die ze van de Yerseke vrijwilligers en van de regering krijgen, beseffen ze vaak niet dat ze stiekem de gaten dichten bij om personeel schreeuwende werkgevers.

Niet alleen bij De Viskêête, maar ook bij oesterhandel Delta Ostrea en bij de schelpengritfabriek Van der Endt-Louwerse werken Oekraïense vluchtelingen. En ook bij andere bedrijven in Reimerswaal. Uit recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt dat bijna de helft van de Oekraïense vluchtelingen aan de slag is. Als uitzendkracht, oproepkracht of met een tijdelijk dienstverband. Bij statushouders is dat ruim 30 procent.

Nu hebben Oekraïners vanwege hun bijzondere vluchtelingenstatus een streepje voor op statushouders. Ze hoeven geen werkvergunning aan te vragen. Werkgevers moeten alleen een melding doen als ze een Oekraïense vluchteling in dienst nemen. Wat de Oekraïners ook helpt, is dat in veel sectoren er een chronische tekort aan personeel bestaat.

Baan leidt Oekraïense vluchtelingen af van de dagelijks ellende

Halyna uit Kiev, die in maart met twee kinderen in Yerseke arriveerde, kwam dan ook als geroepen bij de oesterkwekerij en oesterhandel Delta Ostrea. Eigenaar Adriaan van de Plasse: ,,Deze vrouw kwam toevallig aanwaaien. Ik ben reuzeblij met haar. In december had ik het uitzendbureau nog gevraagd of ze me aan mensen konden helpen. Nee dus. Toen ik een Oekraïense die bij de Viskêête werkt, vroeg of ze mensen wist, kwam uiteindelijk Halyna naar ons toe. Het is een harde werker met een goede mentaliteit.”

Van de Plasse blij, maar Halyna ook. ,,Het gaat er niet om of het hard of ingewikkeld werk is, maar dat ik een baan heb gevonden in een moeilijke periode in mijn leven. Nu kan ik geld naar mijn familie sturen.” Haar werkgever denkt dat een baan Oekraïense vluchtelingen afleidt van de dagelijks ellende: de berichten over raketaanvallen, burgers en soldaten die omkomen en de regelmatige uitval van stroom, gas en water. Maar voor Halyna werkt dat niet zo. Elke minuut is haar hoofd bij haar familie in Kiev. Ze schiet vol. ,,Sorry, ik kan er niet over praten.”

Hoe lang hebben Zeeuwse werkgevers nog profijt van Oekraïense personeel?

Het is koffiedik kijken hoe lang Zeeuwse werkgevers nog profijt zullen hebben van hun Oekraïense personeel. Een keer komt er een eind aan de oorlog, maar niet op korte termijn. Militaire analisten denken dat de oorlog nog minstens een jaar of langer voortduurt. Marina wil graag terug naar haar moeder in Mykolajiv. ,,Het is fijn hier en dat er andere Oekraïners werken is prettig. Dat socialiseert makkelijker. Maar ik zie mijn toekomst toch in mijn vaderland.”

Kristina, met familie in de Donbas, denkt een blijver te zijn. ,,Mijn huidige werk hier is leuk. Een baan is ook de beste psycholoog, werk heelt me. Ik ben nog jong en ik zie hier wel een toekomst als ik Nederlands leer. In Oekraïne werkte ik als accountant. Ik zou mijn professie graag hier oppakken.” Dan wordt ze weggeroepen, er is schoonmaakwerk aan de winkel...

Bij de Oekraïners wil niet iedereen met naam, toenaam en beeld in de krant. Vaak omdat ze bang zijn voor represailles, onder meer van Russen in de bezette gebieden.