Barsten in bolwerk

Als ze ergens goed konden staken, dan was het in de Rotterdamse haven. Met z'n allen, onverzettelijk. Nu wankelt de solidariteit. Tientallen arbeiders wilden donderdag ondanks een 24-uurs staking tóch aan de slag, bericht het AD.

De containeroverslag in de Rotterdamse haven ligt plat. De vakbonden begonnen gistermiddag aan 'historisch' machtsvertoon. Met een 24 uursstaking willen zij werkzekerheid afdwingen. In spanning wachten de havenwerkers op het omhoog gaan van de containerkranen. "Komt goed, joh.''

WOENSDAG 17.45 uur

'Gas terug. Ze gaan staken in Rotterdam'. De kapitein van de Hanjin Sooho krijgt de opdracht het rustig aan te doen. Het megaschip, met plek aan boord voor 13.000 20-voets containers, moet donderdagavond bij de Maasvlakte aanmeren. Die planning kan overboord nu de berichten over de staking steeds concreter worden. Het gonst sinds het middaguur in de haven. In het kantoor van vakbond FNV vergadert een groep havenwerkers over de acties. Het wordt een 24 uursstaking, besluit het actiecomité. "Als de Hanjin Sooho rustig vaart bespaart het schip in ieder geval brandstof,'' verklaart Gerrit Overgaauw van het kantoor van rederij Hanjin in Rotterdam zijn opdracht aan de kapitein. Hij baalt. "Er is nu eenmaal stakingsrecht, maar volgens mij hadden we een mooi akkoord kunnen hebben. Nu worden wij op kosten gejaagd.''

DONDERDAG 09.00 uur

Containerbedrijf RWG laat z'n klanten weten gedurende de 24 uursstaking niet te werken. De mededeling is opvallend. RWG voerde tot voor kort strijd met de vakbonden omdat het nieuwe, verregaand gerobotiseerde bedrijf op de Tweede Maasvlakte geen cao met ze wilde afsluiten. Bij het bedrijf werken ook nauwelijks vakbondsleden. ,,Een wijs besluit van een man die weet hoe het in de haven werkt,'' zegt vakbondsleider Niek Stam van FNV Havens over RWG-directeur Ronald Lugthart.

12.05 uur

"Historisch,'' noemt Stam van FNV Havens de staking tijdens een persconferentie in het kantoor van de bond. Het is 13 jaar geleden dat alle containerbedrijven in Rotterdam tegelijkertijd zijn plat gegaan. ,,Dat doen we niet voor niks.'' Hij legt uit over de moeizame onderhandelingen met het Havenbedrijf en de containerbedrijven die al een jaar duren. Dat de aanleg van de Tweede Maasvlakte ervoor zorgt dat straks zo'n 800 havenwerkers op straat dreigen te belanden, omdat op het nieuwe havengebied hypermoderne terminals staan die veel mensen overbodig maken. ,,We zijn niet tegen automatisering, maar voor een goed sociaal plan. De Tweede Maasvlakte is voor 1,8 miljard euro aangelegd. Het Havenbedrijf Rotterdam maakt jaarlijks ruim 200 miljoen euro winst. Dan is 50 miljoen voor een sociaal plan niet teveel gevraagd. In de haven in ieder geval niet.'' Van de 3600 havenwerkers in de containeroverslag zijn er 3300 vakbondslid. Stam laat zich flankeren door Albert van Damme van de gematigde vakbond CNV Vakmensen ('Dat wij staken zegt wel iets') en Duitse, Franse en Belgische collega's uit Hamburg, Le Havre en Antwerpen. ,,Schepen die uitwijken naar die havens, krijgen een bijzonder ontvangst,'' belooft Stam. ,,Dat zal niet met bloemen zijn.''

13.51 uur

Borden langs de A15 waarschuwen vrachtwagenchauffeurs dat containerbedrijf ECT is gesloten. Bewegwijzering wijst ze naar een parkeerterrein. Niet iedereen heeft die aanbeveling opgevolgd, blijkt uit de file voor de terminal op de Maasvlakte. De havenwerkers bij de poort zijn onverbiddelijk: ,,Omdraaien!''

14.10 uur

Regen komt met bakken uit de hemel. De enige plek waar de havenwerkers kunnen schuilen is een koffiewagen met twee partytentjes. Behalve koffie kunnen ze er ook gratis broodjes worst krijgen en goulashsoep.

15.05 uur

Gespannen tuurt havenwerker Martin Verbeek naar de havenkranen in de verte. Bij zijn eigen bedrijf ECT staan de meeste kranen al omhoog, bij de buren van APM Terminals tillen ze nog de ene na de andere container van een schip. "Komt goed, joh,'' bezweert hij zijn onrustige collega's. Enkele honderden mannen en een enkele vrouw hebben zich in oranje werkjassen opgesteld voor de poort van ECT Delta. ,,Echt. Ik staak liever niet,'' zegt Verbeek. "Maar dit is noodzakelijk.''

15.15 uur

Het officiële begin van de havenstaking. Onduidelijkheid alom. Bij ECT staan de meeste kranen omhoog, maar niet allemaal. ,,Toch werkwilligen?,'' gonst het door de groep. ,,Er zijn mensen naar binnen gegaan,'' weet Verbeek. Ook jongens die 'met hun klauw omhoog zaten' bij de stemming voor de staking. ,,Ze zijn bang voor hun baan, maar daarvoor staan we hier juist.'' Bij de twee terminals van APM, op de eerste en Tweede Maasvlakte, staan ook nog kranen naar beneden.

15.20 uur

Directeur Pieter Hartog van APM Terminals ziet met lede ogen aan dat de kranen bij zijn terminal ermee zijn opgehouden. Hij dacht de staking te hebben afgewend, nu hij deze morgen een akkoord heeft bereikt met de vertegenwoordigers van het personeel over werkzekerheid. De toezeggingen zijn beter dan de gezamenlijke bedrijven tot nu hebben geboden: een onvoorwaardelijke werkgarantie tot en met 2020. ,,Ik ben teleurgesteld.'' Twee schepen liggen onder de stilstaande kranen. Ze moeten blijven liggen tot vrijdagmiddag 15.15 uur.

15.40 uur

Niek Stam spreekt de havenwerkers toe op de Maasvlakte. Tussen de oranje ECT-jassen zijn ook gele jassen van sjorders en mensen van APM Terminals opgedoken. ,,ECT leg plat, Euromax leg plat, APM leg plat, Uniport leg plat! We staan hier voor de hele sector,'' brult de vakbondsleider, terwijl om hem heen vuurwerk knalt. ,,De overtolligheid door de Tweede Maasvlakte is een probleem van de hele haven. Daarvoor moet een oplossing komen voor de hele haven, Daarin passen geen eigen afspraken van bedrijven met hun personeel. Voor deze zaken moeten ze bij de vakbond zijn. De vakbond laat zich niet door de werkgevers met een kluitje in het riet sturen. Wij gaan dit volhouden met z'n allen!''

15.45 uur

"Bij het nieuwe containeroverslagbedrijf van APM op de Tweede Maasvlakte doet niet iedereen mee, omdat de directie ze intimideert, meldt CNV-bestuurder Albert van Damme. ,,Er is tegen ze gezegd dat staken gevolgen heeft voor hun carrière. Dat kan echt niet. Staken is gewoon een recht.''

17.02 uur

De partytenten waaronder de havenwerkers schuilen dreigen het te begeven in de aanwakkerende storm. Ze moeten ze bij de hoeken vasthouden en uiteindelijk afbreken. ,,Nu waait het zo hard dat sowieso geen schepen kunnen binnenkomen. Te gevaarlijk,'' constateert havenwerker Verbeek. "De haven ligt nu dus helemaal plat.''

22.40 uur

De Hanjin Sooho ligt stil in het ankergebied, ruim 40 kilometer voor de monding van de Rotterdamse haven. De storm raast over de duizenden containers aan boord, die een dag later dan gepland toch in Rotterdam zullen arriveren.