Bedrijven floreren door diversiteit in het team

Heel veel bedrijven zijn ervan overtuigd dat zij niet discrimineren. “Maar ze doen het voortdurend”, zegt Pieter Jongstra, waarnemend voorzitter raad van commissarissen bij APG, voorheen EY. “Mannen willen, zeker in vergaderingen laten zien wie de beste is. Dat zorgt niet voor gelijkwaardigheid, wat wel heel belangrijk is als je als bedrijf wilt groeien. Het gaat niet om wie de beste is, het gaat om het verbeteren en laten groeien van het bedrijf. Dat begint met het bewust worden van het eigen gedrag. Waar let je op als je mensen aanneemt of promotie geeft? Heb je een onbewuste voorkeur voor een geslacht? Dat kun je bijvoorbeeld zien in de hoeveelheid mannen en vrouwen die zijn gepromoveerd in jouw bedrijf. Gaat dat gelijk op? Zo niet, waarom niet? Het begint allemaal met het kritisch kijken naar jezelf.”

Andere mening

Neem een beslissing voor diversiteit, vindt Marco Schreurs van Direction Europe. Hij geeft trainingen op het gebied van leiderschap en besluitvorming. “Word je bewust van je mindbugs en of je eigenlijk wel zo open minded bent als je denkt. Heb je echt geen vooroordelen? Vraag om de mening van anderen. Als zij een andere mening hebben, waarom is dat dan? En wat zegt dat over jou?”

Als je altijd hetzelfde soort mensen aanneemt, bijvoorbeeld mannen die dezelfde opleiding hebben gedaan als jij en zich in dezelfde kringen begeven, dan is de omgang makkelijk. Dan denk je voornamelijk hetzelfde over dingen en zijn er geen grote discussies en meningsverschillen. “Dat is de gemakkelijkste weg”, zegt Schreurs. “Maar dat is ook de manier om weinig verandering in je bedrijf te krijgen, dan zit je vastgeroest. Als je je daarvan bewust wordt, kies dan eens voor wat anders. Bij een zorginstelling nodigen ze bij ieder bestuursoverleg een buitenstaander uit, zoals een kunstenaar. Zo iemand komt met hele nieuwe, frisse ideeën waar je nieuwe energie van krijgt.”

Cultuuromslag

Het vraagt om een cultuuromslag, voor heel Nederland. We zitten nog te vast in de oude patronen. Dat zie je als je naar andere landen in West-Europa kijkt, waar het al veel gewoner is dat vrouwen evenveel of meer werken en ook evenveel verdienen. In bijna alle relaties is er een rolverdeling. Het kost tijd en doorzettingsvermogen om dat te doorbreken. Gelukkig zat ik bij EY in een positie dat ik daar iets aan kon doen. Het bestuur bestond alleen maar uit mannen. Geen goede afspiegeling van de maatschappij. Nu telt het bestuur vijf mensen, waarvan twee vrouwen.”

De samenleving verandert voortdurend en daar moet je als bedrijf in meegaan, anders red je het niet. “Neem IBM als voorbeeld”, zegt Laurens Buys van IncInc. “Nadat ze het monopolie op de pc verloren stonden ze met hun rug tegen de muur. Ze moesten veranderen om te overleven en dat deden ze dan ook. Dat het echt tijd is om dingen anders te doen, is bij veel bedrijven nog niet doorgedrongen. Een training van een middag is niet voldoende voor een omslag. Dat is meer ‘windowdressing’, doen alsof het een topic is. De angst van bedrijven om te veranderen is groot. Ze houden zich liever vast aan het oude, ook al weten ze zelf dat daar de toekomst niet ligt.”

Omgang

Mannen gedragen zich graag als haantjes tijdens de vergadering, bedrijven hebben het liefst bevestiging van de eigen ideeën, dat houdt het simpel en eenvoudig. Een vrouw of iemand uit een andere cultuur ertussen zetten voor de vorm, helpt niet. “Je moet wel luisteren naar diegenen”, waarschuwt Jongstra. “Het maakt je bedrijf beter, je groeit ervan. Politieke correctheid is er al genoeg.”

Een bedrijf groeit als er ruimte is om buiten de dominante vorm te functioneren, stelt Buijs. “Vooral jonge bedrijven omarmen dit. Maar grote, logge, multinationals willen wel, maar blijven hangen op voorwaardelijke acceptatie. ‘Wij luisteren naar mensen met een andere mening’ en daarbij blijft het. Politieke correctheid is een groot ding, maar daarmee redt dat bedrijf het niet. Het weghonen van een andere mening helpt ook niet. Daarmee krijg je bevestiging van je eigen overtuiging. Dat is voor jou misschien leuk, maar is dat goed voor de toekomst van je bedrijf? Word je bewust van wie je bent en waar je naartoe wilt als bedrijf. Kijk ook of de weg die je nu volgt, je daar brengt. Sta open voor andere meningen en kijk gewoon eens waar dat je brengt.”

Prestaties

Echte verandering kost tijd en moeite. “Het is frustrerend om te zien hoe langzaam het gaat”, stelt Jongstra. “De angst voor verandering is groot. Terwijl iedereen gelijkwaardigheid wil voor alle mensen, is de weg daar naartoe niet gemakkelijk. Er is nog een hoop te doen.”

De best presterende bedrijven hebben een inclusief beleid. Schreurs: “Kijk daarnaar. En kijk daarna naar jezelf. Wijzende vingers helpen niet. Het gaat vooral om erkenning en herkenning van je eigen vooroordelen.”