Nieuws Personeel
Bouw moet robotiseren: tekort aan bouwvakkers is blijvend
Het grote tekort aan bouwlieden gaat nooit meer goedgemaakt worden, waarschuwt Piet Adema, voorzitter van NVB Bouw. Meer prefab bouwen kan soelaas bieden, evenals metselrobots en andere vormen van automatisering. Dat schrijft het AD.
Door de economische crisis stortte de bouw na 2008 compleet in en verloren ruim 200.000 bouwvakkers hun baan. Velen keerden niet meer terug. Vier op de tien bouwbedrijven kampen inmiddels met een tekort aan arbeidskrachten.
,,Bouwbedrijven moeten de werkelijkheid onder ogen zien dat die verloren handjes nooit meer terugkomen”, zegt Piet Adema, voorzitter van de NVB Bouw, dat vandaag zijn jaarlijkse congres houdt.
Voorgefabriceerd
Hij wijst op het mbo, waar de meeste bouwlieden vandaan komen. De instroom kelderde tussen 2011 en 2016 met 40 procent. ,,Jongeren kiezen voor andere opleidingen en nauwelijks meer meer voor onze sector.”
Adema doet daarom een dringende oproep aan zijn leden. Niet de overheid moet het probleem oplossen, bouwbedrijven moeten zélf veranderen. ,,Wij moeten anders gaan bouwen: meer voorgefabriceerd in de fabriek, meer met automatisering en robotisering.”
Slimmer bouwen
Slimmer bouwen vergt bijvoorbeeld minder metselaars, ook wordt het werk fysiek minder belastend. ,,Metselen is zwaar en het tekort aan gekwalificeerd personeel drijft de prijs omhoog. Als je wanden compleet aangeleverd krijgt en in elkaar kunt schroeven in plaats van metselen, maak je de bouw weer aantrekkelijk voor jonge mensen.”
Adema wijst op de industrie, logistiek en retail die ook enorm aan het automatiseren en robotiseren zijn. ,,De bouwsector is echter van nature wat conservatief.”
Metselrobots
Toch zijn er veel ontwikkelingen: inmiddels bestaan metselrobots die duizend stenen per uur kunnen metselen. Met 3D-betonprinters kunnen huizen in korte tijd neer worden gezet. Bouwgroep Dijkstra Draisma uit Dokkum kent sinds kort een geautomatiseerde productielijn voor dak- en gevelelementen die door robots geproduceerd worden. En het Brabantse Vanku-Machinebouw uit Gilze-Rijen ontwikkelde een stratenmaakrobot.
Door slimmer te bouwen kan de nieuwbouwproductie sneller worden opgevoerd. Nu blijft de productie ver achter bij de gewenste 75.000 huizen per jaar. Vooral doordat nieuwbouwprojecten moeilijk van de grond komen, maar deels ook door tekort aan bouwlieden.
Baksteenloze gevels
Gevolg is wel dat Nederlandse huizenkopers moeten accepteren dat nieuwe huizen deels van uiterlijk zullen veranderen. Gevels zullen minder vaak uit gewone bakstenen bestaan.
Slimmer nieuwe huizen bouwen is eveneens nodig nu een flink deel van de 8 miljoen huizen in ons land komende twintig jaar verduurzaamd en gasloos moet worden. ,,Die huizen zijn heel divers, waardoor het werk minder te automatiseren valt. De handjes van de bouwvakkers zijn dáár nodig.”
Kansloze MBO-studies
Het pleidooi ten spijt richt de NVB de blik ook op de overheid. De bouwsector pleit voor een numerus fixus voor kansloze mbo-opleidingen. Studies als danser, dierverzorger, muzikant, verkoopmedewerker detailhandel of paardenhouderij leveren vaak geen baan op. ,,Te veel scholen bieden opleidingen aan die in feite opleiden voor werkloosheid. Vervolgens moeten die jongeren zich dan later weer gaan omscholen als ze geen baan kunnen vinden.”
Door grenzen te stellen aan de instroom voor kansloze opleidingen zullen meer jongeren voor kansrijke opleidingen als de bouw kiezen, verwacht Adema. Hij staat niet alleen: recent pleitte hoogleraar economie Barbara Baarsma in Het Financieele Dagblad ook voor een dergelijke leerlingenstop. En twee jaar terug deed FME, de belangenclub voor de technologische industrie, de oproep eveneens.
Arbeidskansen
De roep om paal en perk te stellen aan bepaalde mbo-studies bestaat overigens al jaren. Toenmalig onderwijsminister Jet Bussemaker kondigde in 2013 een wetswijziging aan, waarmee de overheid dit kan opleggen aan mbo's. Ook moesten ROC's studenten beter voorlichten over de arbeidskansen per opleiding. Hoewel de wet in 2015 is aangescherpt, heeft dat te weinig effect gesorteerd.
Teveel MBO-studies leiden op voor werkloosheid. Er moet een numerus fixus op kansloze opleidingen komen.
