Nieuws Personeel
Budgetvluchten: crew betaalt de prijs
Voor 29 euro heel Europa door vliegen. Of binnenkort voor 150 euro naar Amerika. Maar goedkope vluchten hebben hun prijs, en die betalen de werknemers, schrijft Het Parool.
Vandaag demonstreert luchtvaartpersoneel op Schiphol tegen de verschraling in de sector. Tegelijkertijd wordt op nog 32 vliegvelden actiegevoerd. En in Dublin, waar vandaag de mondiale luchtvaartorganisatie Iata confereert. Precies op de plek waar die verschraling overheidsbeleid is.
In Ierland gelden, na jarenlang lobbywerk van lowcostgigant Ryanair, de meest liberale arbeidsvoorwaarden voor vliegend personeel in de hele Europese Unie. Die stellen de Ierse budgetvlieger volgens vakbonden, die zorgvuldig door de maatschappij buiten de deur worden gehouden, in staat om tegen de meest uitgeklede arbeidsvoorwaarden in de mondiale luchtvaart vliegers en cabinepersoneel aan te nemen.
OproepkrachtMinder dan de helft van de vliegers is bij Ryanair in vaste dienst, de rest is oproepkracht of werkt op basis van een nulurencontract. Bij het cabinepersoneel zou het merendeel van het personeel op oproepbasis werken.
Waar dat toe kan leiden valt te lezen in Welkom aan boord! van voormalig Ryanairstewardess Sofia Lichani. "Je hebt niet het recht ziek te zijn, want dan word je niet betaald," schrijft ze in het boek. "Als je stand-by staat voor een vlucht, dan moet je binnen een uur op de luchthaven zijn. Maar voor die beschikbaarheid ontvang je geen vergoeding. De briefing, het verwelkomen van de passagiers, het wordt allemaal niet betaald. Als de vlucht vertraging oploopt, krijg je geen vergoeding. Alleen wanneer het vliegtuig rolt, krijg je salaris."
Lichani had een contract voor vier jaar. "In die periode heb ik vijfduizend uur gewerkt, maar slechts voor 3700 uur betaald gekregen." Voor haar opleiding bij Ryanair moest ze zelf bijna tweeduizend euro betalen.
De Ierlandconstructie heeft ook de aandacht getrokken van andere prijsvliegers. Zo wil het snelgroeiende Norwegian zijn opmars voortzetten door haar intercontinentale activiteiten in Dublin onder te brengen. Plannen om vanuit Ierland te opereren - of daar zelfs maar een kantoor te vestigen - zijn er niet.
MonsterverbondNorwegian zou die voordelen ten volle uitbuiten door in Singapore te zoeken naar zo goedkoop mogelijk Aziatisch cabinepersoneel, om dat vervolgens op papier in Thailand te baseren. Overigens wordt dat door Norwegian ontkend.
Tegen zulke constructies wordt al langer gestreden door een monsterverbond van 'traditionele' luchtvaartmaatschappijen, waaronder Air France-KLM, vakbonden van piloten en cabinepersoneel en een aanzienlijk deel van het politieke spectrum, zowel in Europa als in de VS.
Washington heeft tijdelijk een stokje gestoken voor de Ierlandconstructie; als Norwegian tegen bodemprijzen over de Atlantische Oceaan wil vliegen, dan moet het dat doen onder de bestaande Noorse vergunningen.
Zo ver is Brussel nog niet. De Europese Commissie zit in de maag met de situatie, maar zo lang arbeidsrecht een zaak is van de lidstaten, kan het daar weinig aan veranderen.
Toch is er niet alleen verzet. Zo hoopt de Amerikaanse consumentenorganisatie Travelers United dat Norwegian snel toestemming krijgt 'het gevecht aan te gaan met de kliek die 85 procent van de Noord-Atlantische markt in handen heeft en de prijzen kunstmatig hoog houdt.'
DemonstratiesDe luchtvaart bevindt zich volgens de FNV, die de actie in Nederland coördineert, in een race naar de bodem. De vakbond richt zijn pijlen niet alleen op prijsvechters, maar ook op KLM en Schiphol vanwege het uitbesteden van werk, zoals bewakingstaken en grondafhandeling, tegen veel lager loon. Daarmee krijgt de demonstratie een lokaal tintje.
De actievoerders hebben het ook voorzien op maatschappijen uit de Golfstaten als Emirates en Etihad, die Europese werkgelegenheid zouden bedreigen door met verkapte staatssteun onder de prijs te werken.
