Een op de vijf ondernemers heeft met agressie, intimidatie of bedreiging te maken

Over spanningen op de werkvloer kan directeur Kathleen Metz van Prince Kunststof Infra in Tholen meepraten. ,,Corona bracht spanningen in ons bedrijf. Ik heb er nachten van wakker gelegen. Ik denk dat corona geen wig heeft gedreven in ons team - we hebben een klein team van 21 mensen -, maar pittig was het soms wel.” Niet alleen corona is een onderwerp dat mensen raakt, ook de energiecrisis, merkt ze aan de gesprekken, zo valt te lezen in het AD.

Onderzoek VNO-NCW onder ondernemers over polarisatie op de werkvloer

De spanningen treffen de directeur zelf soms ook direct. Metz werd meermaals slachtoffer van agressie en bedreigingen. Zo wachtte een sollicitant die ze had afgewezen, haar een keer op. Ook van meerdere mensen van wie ze ‘afscheid had genomen’, kreeg ze bedreigingen via WhatsApp. ,,Wie ik wel niet denk dat ik ben, en dat ze me weten te vinden. Het naarste is dat je er nergens mee naartoe kunt. Ja, je kunt aangifte doen, maar dat verandert niets.”

Metz is niet de enige die merkt dat collega’s meer tegenover elkaar zijn komen te staan. Dat blijkt uit een enquête van opinieblad Forum van VNO-NCW onder ondernemers over polarisatie op de werkvloer. 232 ondernemers deden eraan mee. Ruim de helft zegt zich enigszins zorgen te maken over polarisatie op de werkvloer, 9 procent maakt zich er veel zorgen over.

Voer voor discussie: stikstof, inkomensongelijkheid, migratie, gender, complotdenken en inclusie

Behalve corona leiden onderwerpen als stikstof, inkomensongelijkheid, migratie, gender, complotdenken, etniciteit, inclusie, politieke voorkeur en de pietendiscussie tot discussies op de werkvloer. Ondernemers merken de gevolgen: zo is de samenwerking soms moeilijker (meldt 15 procent), hebben ze last van agressie van belangengroepen (15 procent) en ondermijnen de spanningen het onderling vertrouwen tussen werknemers (14 procent). ,,We merken, denk ik, allemaal dat op bijna elk onderwerp de emoties al snel hoog oplopen. Dit speelt natuurlijk ook in bedrijven”, zegt Ingrid Thijssen, voorzitter van VNO-NCW.

Vakbond CNV geeft aan dit beeld te herkennen. Volgens vakbondsvoorzitter Piet Fortuin zijn sinds corona de ‘korte lontjes naar de werkvloer verplaatst’. Zo wijst hij op de nieuwste Sire-reclame ‘Verlies elkaar niet als polarisatie dichtbij komt’. ,,Wat in de maatschappij speelt, speelt op de werkvloer. Mensen verwijten elkaar dingen”, merkt hij op.

Zo zegt Fortuin te weten van discussies over ‘waarom de top wel rijkelijk beloond wordt en werknemers niet’. Ook hoort hij uit de petrochemische sector geluiden van mensen die zich moeten verdedigen omdat ze werken met fossiele brandstoffen. Waarom de spanning zo is opgelopen? Fortuin denkt dat meespeelt dat mensen mondiger zijn geworden en minder begrip hebben voor een ander. ,,In plaats van vanuit verbinding te spreken, zitten mensen meer in hun eigen bubbel, denk ik.”

Ondernemers zeggen voorzichtiger te zijn geworden met het uiten van hun mening

Arbeidspsycholoog Tosca Gort zegt te vermoeden dat een groeiende groep mensen hiërarchie niet langer accepteert. ,,Mensen willen zelf bepalen wat ze doen, zelf hun werkschema’s indelen, vrijheid staat voorop. Daarbij past ‘ik bepaal zelf wel wat ik doe met mijn lijf’ of ‘mijn mening telt’. Als je tegengas krijgt, kan dat spanning opleveren.”

Sommige ondernemers zeggen voorzichtiger te zijn geworden met het uiten van hun mening. Ze laten zich minder horen op sociale media, mijden bepaalde onderwerpen en waken ervoor om groepen tegen zich in het harnas te jagen. Tegelijkertijd voelt de meerderheid zich er verantwoordelijk voor dat spanningen op de werkvloer worden voorkomen en opgelost. Volgens arbeidspsycholoog Gort helpt het om mensen aandacht te geven en met elkaar in gesprek te blijven. ,,In bedrijven waar een fijne, prettige cultuur heerst, gaat het er gezonder en beter aan toe”, voegt ze eraan toe.

Thijssen van VNO-NCW raadt ondernemers en werkenden aan om te leren hoe ze echt kunnen luisteren en hoe ze zich in een ander kunnen verplaatsen. ,,Durf zelf eerlijk te zijn als je iets niet goed hebt gedaan.”

Beseffen dat je de mening van een ander moet respecteren

Er zijn ook ondernemers die helemaal geen aandacht besteden aan de spanningen, om geen olie op het vuur te gooien. Negeren is een slechte zaak, stelt CNV-voorzitter Fortuin. Misschien leidt aandacht eraan geven tot wrevel, maar het kan ook de lucht klaren, is zijn boodschap.

Dat is wat directeur Metz van Prince uit Tholen probeert te doen. Aandacht voor mensen is volgens haar het belangrijkste. ,,Ik kan het lichtknopje in de productiehal bedienen, maar dat is het wel. We hebben elkaar nodig en daarom moeten we goed voor elkaar zorgen. Dat betekent een goede sfeer, goede beloning, de ruimte hebben om je mening te ventileren, en beseffen dat je de mening van een ander moet respecteren.”