Directeur Scheltema: 'Ik probeer niet de baas te zijn'

Wanneer gaf u voor het eerst leiding?"Ik was negentien en woonde op Guernsey. Daar hadden een paar Nederlanders rozenkwekerijen en die gasten waren rijk. Rijk wilde ik ook worden. Al gauw had ik mijn eigen kassen en dertig vakantiewerkers in dienst."

Wat heeft u toen geleerd?"Probeer niet de baas te zijn. Een baas commandeert en vertelt je vooral dat je iets niet goed doet. Dat stimuleert niet. Ik vind het zo'n klotewoord. Alleen een hond heeft een baas."

Heeft uw jeugd daar invloed op gehad?"Ik ben twee keer van school getrapt. De eerste keer was ik dertien. Ik had niks, geen papieren, nul. Ik moest het allemaal zelf doen, had een enorme drive en was een beetje rebels. Dat rebelse heb ik nog steeds."

Hoe uit zich dat?"Toen wij Scheltema overnamen, wilde ik aandacht tijdens de Boekenweek. Ik liet grote opblaasboeken op het dak zetten en enorme banieren voor het pand hangen. Dat mag natuurlijk niet. Toch maar doen, dacht ik. Al gauw stonden er allerlei gemeenteambtenaren voor de deur. Alles moest eraf. Dat verhaal haalde De Telegraaf. Geweldig."

Scheltema was een zinkend schip. Wat deed u als eerste?"De medewerkers weer de leiding geven. Ik beloofde me niet met hun vak te bemoeien en ze volledig te vertrouwen. Dat werkt nog steeds zo. Komt iemand met goede ideeën, dan voeren we ze uit. Twijfelen we, dan gaan we het proberen."

Waar beslist u over?"Naast grote investeringen bemoei ik mij vooral met publiciteit. Voor de grap kocht ik een scooter om zo nu en dan een boekje te bezorgen. Nu rukken we vaker uit dan de brandweer. Ik wilde Jamie Oliver naar de winkel halen. Anderhalf jaar lang kreeg ik nee te horen. Maar hij kwam uiteindelijk. Van zijn management mocht ik geen publiciteit zoeken. Een geplande advertentie in Het Parool moest ik intrekken. Toen heb ik de krant een nieuwe gestuurd. Dat bleek per ongeluk dezelfde advertentie (Zwaal lacht). Je mag best met een knipoog de randjes opzoeken. Zolang je je maar gedraagt."

Zo wilt u ook leiding geven?"Te veel leidinggevenden lijden. Ik probeer mensen te betrekken bij onze missie. Dan helpen ze graag."

Hoe gaat u om met stress?"De belangrijkste dag voor Sinterklaas goot het. De omzet was dramatisch. Lig ik daar van wakker? Nee. Pokkenweer, denk ik dan. Die klant komt wel. Alleen wat later."

Wie heeft uw manier van leidinggeven het meest beïnvloed?"Mijn baas bij Novamedia, Boudewijn Poelman. Hij geeft mensen de ruimte en stimuleert talent. Als wij mensen aannemen, kijken wij niet naar papieren. Hire on attitude, train on skills. Je moet de juiste instelling hebben. De rest leren wij je wel. Met zo'n groep mensen wordt werken al gauw leuk."

Wat is de grootste valkuil voor leidinggevenden?"Boven je mensen staan. Ik sta zelf achter de kassa, pak cadeautjes in. Je leert wat de klant wil, maakt een praatje. Dan hoor je dat ze de begane grond niet goed vinden. Verdomme je hebt gelijk, denk ik dan. Gaan we wat aan doen."

Wat is uw persoonlijke sleutel tot succes?"Doorzetten, doorzetten, doorzetten. 'It always seems impossible until it's done,' zei Nelson Mandela ooit."

Harold Zwaal