Ken je dat? Je neemt penalty’s op een voetbalveldje achteraf en ze gaan er allemaal in. Maar tijdens die spannende wedstrijd mis je faliekant. Aan je techniek ligt het niet, de goal is nog steeds even groot en de keeper dook ook nog eens de verkeerde kant op.
In deze aflevering van Het LAB legt bewegingswetenschapper Raôul Oudejans (VU Amsterdam) je uit wat er gebeurt.
Lees ook: Vitaliteit: Zo herken je tijdig stress-signalen
Concentratie
Presteren onder druk heeft alles te maken met concentratie en aandacht. Wanneer je onder hoge druk staat, omdat je op dat moment bijvoorbeeld nog één puntje moet scoren om kampioen te worden, heb je je focus extra hard nodig. Maar dat is precies waar die druk roet in het eten gooit: het verslechtert je aandacht juist en laat ook nog een flinke portie negatieve gedachten door je hoofd schieten.
Gedachten als ‘als ik nu maar niet mis’ of ‘iedereen kijkt mee’ zorgen voor nog meer druk en daardoor voor een nog minder scherpe spanningsboog. En of die druk nou door een schreeuwende voetbalvader langs de lijn of een bomvol stadion wordt veroorzaakt, maakt niet uit.
Aanstormend talent
Toch heeft niet iedereen evenveel last van deze effecten. Zo voelen topsporters deze druk vaak erger dan aanstormende talenten, omdat zij hun positie moeten verdedigen. Talenten kunnen juist laten zien wat ze in huis hebben en ervaren simpelweg minder druk.
Maar, zo constateerde Oudejans in zijn onderzoek, we zijn niet hopeloos verloren als het gaat over presteren onder druk. We moeten er juist voor zorgen dat we trainen onder soortgelijke druk waardoor we er tijdens het moment suprême niet zoveel last van hebben. Zo liet Guus Hiddink als bondscoach van Zuid-Korea zijn spelers tijdens de training voor een joelend publiek penalty’s nemen; oefening onder druk baart kunst in de wedstrijd.
