Nieuws Personeel
De interne affaires van de beste familiebedrijven van Nederland
De Familiebedrijven Award wordt dit jaar voor de vierde keer uitgereikt. Vlekkeloos gaan generatiewisselingen vaak niet, maar de vier genomineerden doen het prima. “Zorg dat je het op tijd regelt, dat het je niet overkomt.”
Enza Zaden uit Enkhuizen is de winnaar van de Familiebedrijven Award 2016. Het zaadveredelingsbedrijf van de familie Mazereeuw krijgt de onderscheiding vandaag in de Nieuwe Kerk in Den Haag uit handen van Gerrit Zalm.
De jury roemt Enza Zaden om haar innovatievermogen: "Enza Zaden behoort binnen haar vakgebied tot de absolute wereldtop en investeert jaar op jaar fors in onderzoek en ontwikkeling." Dertig procent van de omzet gaat naar Research & Development. De omzet steeg vorig jaar met 12,5 procent, naar 240 miljoen euro.
De prijs wordt sinds 2013 ieder jaar uitgereikt door de Stichting Familie Onderneming. Het is een initiatief van John Fentener van Vlissingen en heeft als doel het familiebedrijf - familie in het bestuur en een minimaal belang van 25 procent - onder de aandacht te brengen.
69 procent van de Nederlandse ondernemingen zijn familiebedrijven. In totaal zijn dat er ruim 260.000. Ze zorgen voor de helft van het BNP en 49 procent van de Nederlandse werkenden staat bij een familiebedrijf op de loonlijst. “De ruggengraat van de economie”, noemt Wim van der Leegte van familiebedrijf VDL Groep ze. Familieondernemingen zijn dus belangrijk voor de economie, maar de instandhouding is geen sinecure. Volgens onderzoek van BDO en Rabobank gaat 70 procent van de generatiewisselingen mis. Zie Blokker. In juni stapte CEO Roland Palmer op, de neef van Jaap Blokker. Blokker heeft te kampen met teruglopende winsten (een verlies van 20 miljoen in 2014) en de bloei van Action. Uiteindelijk heeft de directie gekozen voor een CEO van buiten de familie: Casper Meijer.
Hoe de overdracht geregeld is, is daarom een belangrijk criteria bij de verkiezing.
Jaap Mazereeuw, de derde generatie eigenaren van Enza Zaden (na opa Jacob en pa Piet): “Mijn vrouw zit in de zaak. Maar het aandeelhouder- en ondernemerschap houden we uit elkaar. Aandelen erf je. Voor een baan kwalificeer je je. En ik ben niet de baas van mijn vrouw of mijn zus. Ik heb nooit gerapporteerd aan mijn vader. Afstand moet er zijn om het zakelijk te houden."
Planttechnologie? Ik weet niet zo veel als mijn vrouw. Zij weet alles v. planten" zegt Mazereeuw @enzazaden#FBA2016pic.twitter.com/IxcHXWnu0D
— FBAward 2016 (@FBAward) 7 april 2016Len Boot, topman van zakkenhandel NNZ en ook genomineerd voor de award: “De aangetrouwde kant mag niet in de zaak. Dat staat in het familiestatuut. Je voorkomt er onrust mee. Anders zitten ze bij aandeelhoudersvergadering, en heb je het over salariëring. Zo proberen wij continuïteit te waarborgen.”
Komt aangetrouwde familie erin?
Wim van der Leegte: “Je moet zorgen dat je geen onenigheid in de fabriek krijgt. Maar dat wil niet zeggen dat aangetrouwde familie niet in de zaak mag. Ze zitten er bij ons niet. Maar dat is toeval, geen beleid.”
“Onze strategie is dat mensen in de directie van onderaf moeten komen. Van buiten is een aanval op onze cultuur,” aldus de directeur-eigenaar van VDL Groep.
Wim van der Leegte greep naast de Award, maar ging wel met een andere prijs naar huis. Hij is door de jury benoemd tot Boegbeeld Nederlands Ondernemerschap omdat hij, in de woorden van Fentener van Vlissingen, ‘als ondernemer boven de rest uitstijgt in wat hij betekend heeft voor het land’.
