Hoe ga je als bedrijf om met #MeToo op de werkvloer?

De tv-wereld wordt vaak gezien als een uitvergrote versie van onze samenleving, maar dus ook van onze werkvloer. Succes en drama oogt er altijd net even spectaculairder, maar dat geldt nu eveneens voor de MeToo-kwestie bij The Voice: niet alleen is het crisis in huize De Mol, maar ook haken de sponsors T-Mobile en Lidl af en ligt zelfs het gehele programma stil – een kostenpost van vele miljoenen euro’s. De complete bedrijfsvoering ligt op zijn gat.

Lees ook: #metoo op de werkvloer: 9 x wat je wel en niet kunt doen

In een reguliere werksetting kunnen ongewenste intimiteiten ook de boel flink op zijn kop zetten. Zo moest een tandarts de door hem onheus bejegende en daarna ontslagen assistente maar liefst 100.000 euro schadevergoeding betalen en is het imago van zijn praktijk onherstelbaar beschadigd. Maar de werksfeer kan ook door ogenschijnlijk kleinere kwesties totaal ontsporen.

Rechters zijn strenger

Arbeidsrechtadvocaat Maarten van Gelderen zegt tegen het ADdat Nederlandse rechters de afgelopen jaren strenger zijn geworden in zaken rond seksueel grensoverschrijdend gedrag. ,,Er wordt tegenwoordig nog maar weinig toegestaan”, aldus de jurist. ,,Zelfs na een lang dienstverband kan iemand ontslagen worden vanwege seksuele intimidatie. Zeker als er al eerder een waarschuwing is uitgedeeld.”

Een bedrijf moet hier dus zeker een goed beleid op voeren en de klachten serieus nemen ,,Ga er als werkgever ook direct achteraan en kijk niet de andere kant op”, zegt hr-expert Diana van Asten tegen het AD. Los van het feit of de werkgever ingrijpt, moeten slachtoffers bij ernstige vergrijpen- zoals aanranding of verkrachting - naar de politie stappen, vult Van Gelderen hierop aan.

Verschuiving naar kwetsbare medewerkers beschermen

De verandering is al langer gaande, getuige een eerder opiniestuk van arbeidsrechtspecialist Christian Mutlu van KienhuisHoving voor De Ondernemer. ,,Er heeft sinds een aantal jaren een verschuiving plaatsgevonden van het ongestraft seksueel intimideren van een medewerker, naar het beschermen van kwetsbare werknemers, collega's of personen die ten opzichte van een ander in een afhankelijkheidssituatie zitten”, aldus Mutlu.

,,Die bescherming kan zich uiten in een ontslag op staande voet of een ontbinding van de arbeidsovereenkomst door de kantonrechter. Op welke gronden kan ontslag volgen? Ontslag van een werknemer die zich schuldig maakt aan seksuele intimidatie kan volgen wanneer door zijn fysieke of verbale gedragingen het slachtoffer zich op het werk onvrij of zelfs onveilig gaat voelen. Rechters houden vooral rekening met het feit of het gaat om een groot leeftijdsverschil tussen dader en een relatief jonge geïntimeerde, of het slachtoffer zich in een afhankelijkheidspositie bevindt en of de dader al eerder is gewaarschuwd.”

Lees ook: Wat te doen bij #MeToo op de werkvloer

‘Seksuele intimidatie is een containerbegrip’

Freek Walther is met zijn bedrijf De Vertrouwenspersoon goed bekend met MeToo-zaken. Toen de aandacht voor de seksuele intimidatie op de werkvloer de kop opstak, waarschuwde hij al dat er door alle ophef vaak onzorgvuldig wordt gehandeld, ‘kennelijk om maar iets te doen’. ,,Als zorgvuldigheid het verliest van ondoordachte dadendrang, raken mensen gemakkelijk ernstig beschadigd”, aldus Walther. ,,Slachtoffers én (vermeende) daders. Soms helaas ook, in deze heksenketel, onbedoeld door hun eigen toedoen. Want dit soort zaken zijn véél te gevoelig om uit te vechten in de media. Bovendien kan deze media-aandacht ertoe leiden dat slachtoffers die nog niet naar buiten hebben durven treden, hiermee de moed wordt ontnomen.”

Seksuele intimidatie is volgens Walther een containerbegrip, waarbij wel bijna altijd sprake is van een ongelijke machtsverhouding. ,,De strafrechtelijke weg biedt vaak geen soelaas, want kom maar eens aan bij de politie aan het met verhaal dat je op verzoek van een ander openlijk hebt gemasturbeerd omdat anders je carrière om zeep geholpen zou worden.”

Zorgvuldig onderzoek en vertrouwenspersonen

Wat werkt wel volgens hem? ,,In de eerste plaats: vertrouwenspersonen, bij wie slachtoffers én (vermeende) daders terecht kunnen voor opvang en ondersteuning, emotioneel en procedureel, in een heftige, zeer emotionele periode”, aldus Walther. ,,In de tweede plaats: zorgvuldig onderzoek in opdracht van de organisatie waar slachtoffer en dader werkzaam zijn. Het gaat hier om een formeel, arbeidsrechtelijk onderzoek waarin de gegrondheid van de meldingen wordt beoordeeld door toepassing van hoor en wederhoor."

,,Goede onderzoekscommissies negeren alle ‘ruis’ en proberen zorgvuldig te achterhalen wat er nu precies aan de hand is. Zij doen aan waarheidsvinding om recht te doen aan alle betrokkenen, zonder zich iets aan te trekken van al het gedoe en de publiciteit eromheen. Achter de schermen en onverstoorbaar. Sneller dan justitie het kan, en via een procedure die voor slachtoffer en vermeende dader veel minder onprettig is.”