Is de zaak-Van Rey een keerpunt in relaties met ondernemers?

'Het is een giftige cocktail: een dominante charismatische bestuurder die soms ook de intimidatie niet schuwt en een onmachtige omgeving van zwakke burgemeester, wethouders en gemeenteraad die geen tegenwicht bieden', zegt Hans Nelen, hoogleraar criminologie aan de universiteit van Maastricht. 'Het komt vaker voor in Nederland, maar Jos van Rey was wel een hele grote speler in dit machtsspel.'

Wat maakt de zaak-Van Rey zo bijzonder?

'Ik kan niet in zijn hoofd kijken, maar hij moet soms toch wel het gevoel hebben: jeetje, wat heb ik gedaan? Maar hij blijft stug volharden in zijn eigen neutralisatie. Diezelfde houding zie je ook in de bouwfraude- of de Vestia-zaak. Mijn studenten daag ik vaak uit: ga kijken hoe die bouwers en bestuurders zich in strafzaken verweren? Hoe redeneren ze?'

Is de zaak-Van Rey een keerpunt in het denken en handelen van openbaar bestuurders op het gebied van integriteit en relaties met ondernemers?

'De algemene reflex is nog te veel: we moeten alles vastleggen in regels en protocollen. Maar daarmee los je het probleem niet op. Van Rey meldde alle reisjes met zijn vriend de projectontwikkelaar keurig volgens de regels aan het college. Maar transparantie is een veel misbruikt begrip. Dat melden was een holle frase. Er werd verder niet over gepraat en Van Rey kon rustig zijn gang gaan. Niemand durfde die innige relatie tussen de wethouder van ruimtelijke ordening en de grootste projectontwikkelaar van de stad aan de kaak te stellen.'