In memoriam: De managementlessen van Johan Cruijff

Cruijff spreekt die juni-avond in 2014 voor een muisstille zaal vol ondernemers in Arnhem. Hij is in topsportcentrum Papendal voor de aftrap van Nexus Gelre, een regionaal samenwerkingsverband. De organisator die Johan Cruijff introduceert, is tot tranen toe geroerd. Mart Smeets heeft de eer om het 'orakel' te interviewen ten overstaan van het publiek.

Boek

In het gesprek wisselen voetbalanekdotes en lessen over leiderschap elkaar af. De succesvolle speler en coach werd niet voor niets geroemd in een boek van oud-minister Pieter Winsemius voor zijn managementkwaliteiten.

Moordgozer

Of Cruijff een aardige coach was, wil Smeets weten. "Ik was een moordgozer!", grapt Cruijff. Dan serieus: "Ik vind het zinloos om tegen spelers uit te vallen. Als iemand het niet goed doet dan zet je hem gewoon op de bank. Je moet dus lachend kwaad worden. En als het weer goed gaat, dan stel je hem weer op."

Verstand

Niet dat hij er een bezwaar tegen heeft als spelers fouten maken. "Verstand heb je niet tot je 25ste. Dus dan moet je wel fouten maken. Zolang je er maar van leert. Dus pas als een speler het na een paar keer nog niet goed deed, dan werd hij door mij gewisseld."

Tegeltjeswijsheden

Mart Smeets telt tijdens het gesprek de tegeltjeswijsheden die de voetballegende voortbrengt. De presentator mag er een streepje bijzetten als Cruijff zijn visie geeft op toewijding: "Als je je niet voor de volle 100 procent inzet, dan haal je ook nooit de volle 100 procent eruit. Zo gaat dat."

Wegsturen

Cruijff zegt dat hij geen harde trainer was die makkelijk mensen wegstuurt. Het moeilijkste vond hij het om spelers weg te sturen die qua kwaliteiten tekort kwamen. "Want die mensen zijn aardig. Je moet het dan wel open en eerlijk tegen zo'n speler zeggen dat hij niet goed genoeg is. En samen op zoek naar een club waar hij wel kan spelen. Er omheen draaien heeft geen zin."

Loodgieter

Een grote valkuil is dat mensen soms vergeten waar hun kwaliteiten liggen en waar niet, vindt Cruijff. Zo ook in de voetballerij. Oliemagnaten kopen een club en bemoeien zich ineens met de opstelling. "Als bij mij de afvoer lekt, dan ga ik hem toch ook niet zelf repareren? Nee, dan bel ik een loodgieter", verduidelijkt hij op zijn Cruijffiaans.

Verstand van zaken

Cruijff maakte hetzelfde mee bij Ajax: "Een organisatie moet altijd bestaan uit verschillende lagen van mensen die verstand van zaken hebben. Tegen de directie van Ajax heb ik gezegd: de club is afhankelijk van hoe het eerste elftal presteert. Dus die laag staat bovenaan. De trainer is ondersteunend voor de spelers, dus die komt daaronder. En de directie ondersteunt dat weer. Dus daar staan jullie weer onder."

Cruijff verliest laatste wedstrijd

"Met verdriet moeten wij mededelen dat Johan Cruijff omringd door zijn familie en na een felle strijd tegen kanker, op 24 maart in Barcelona is overleden'', stond donderdag een jaar terug op de site van Johan Cruijff. De oud-voetballer en trainer overleed op 68-jarige leeftijd.

In oktober 2015 maakte Cruijff bekend dat bij hem longkanker was geconstateerd. In februari 2016 was de voormalige en legendarische nummer 14 nog positief over zijn herstel. ,,Ik heb het gevoel dat ik met 2-0 voorsta in de eerste helft van een wedstrijd die nog niet is afgelopen. Ik weet zeker dat ik uiteindelijk zal winnen'', zei hij toen in een verklaring. Toch is zijn laatste wedstrijd nu voorbij, verloren van longkanker.