Deze ondernemers willen met een insectenfabriek de voedselketen veranderen

'Je moet ballen hebben. Ambitie. Pionier zijn. En de voedselketen willen veranderen.'' Kees Aarts is een bevlogen ondernemer, de man van insectenfabriek Protix in Dongen. Binnenkort ook in Bergen op Zoom. Hij hoopt met wat hij doet de wereld een beetje beter te maken.

Negen jaar is hij nu bezig. Wat ooit begon als een droom, een ideaal, is nu werkelijkheid. Stap voor stap bouwt Aarts samen met Tarique Arsiwalla, zijn zakenpartner van het eerste uur, Protix uit. Wat klein begon, eindigt voorlopig met een investering van ruim 35 miljoen euro in een fabriek van 14.000 vierkante meter in Bergen op Zoom. In 2019 draait daar de productie. ,,We bouwen een nieuwe industrie'', klinkt het zelfverzekerd.

Hoogwaardige eiwitten

Insecten leveren hoogwaardige eiwitten. Het ene insect is daar beter geschikt voor dan het andere. Meest ideaal: de black soldierfly, ofwel de zwarte soldatenvlieg. Dit insect eet als vlieg niet. De larve verzamelt alle levenskracht. En vreet zich dus goed vol. De vlieg doet het met de reserves die de larf heeft verzameld en is precies wat Protix wil: een velletje boordevol met proteïnen.

Die insecteneiwitten vormen een onuitputtelijke voedselbron voor bijvoorbeeld vissen, varkens en kippen. ,,Hoe het nu gaat?'' herhaalt Aarts de vraag. ,,We vangen kilo's vis om er visvoer van te maken dat we aan kweekvis voeren. Voor elke kilo kweekvis zijn meerdere kilo's wilde vis nodig. Idioot als je er een beetje over nadenkt. Hetzelfde geldt voor soja. Nu halen we dat nog van tienduizenden kilometers ver om vervolgens in ons veevoer te verwerken."

Nergens voor nodig, aldus Aarts. ,,We gooien hier bovendien heel veel goed voedsel weg. Voedsel waar insecten prima raad mee weten. Zo ontstaat de lokale circulaire eiwitkring. Van hier, voor hier."

Insectenkwekerij

Het besef dat insecten een prima primaire voedselbron zouden kunnen zijn, kreeg Aarts op een achternamiddag, tijdens een verre vakantie. Een insectenkwekerij op poten zetten had meer voeten in de aarde. Het vinden van een partner verliep nog vrij soepel: collega Tarique Arsiwalla was eigenlijk meteen enthousiast. De volgende stap was verkassen naar Noord-Brabant en contact leggen met de BOM, de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij.

Want terwijl Aarts en zijn partner Arsiwalla aan de productie werkten, wisten ze ook: eiwitten uit insecten zijn wettelijk niet toegestaan voor het voer dat kweekvissen krijgen. De provincie Noord-Brabant bemiddelde in Brussel bij de EU. ,,Wat zij voor ons hebben betekend, is best bijzonder.'' Beetje bij beetje ging de deur steeds verder open, ontstond er nieuwe wet- en regelgeving.

Geen doorsnee

Toen ze in 2011 personeel gingen aannemen, wisten ze ook: aan doorsnee mensen hebben we niks. Ze zochten gedreven mensen. Van insectenverzorgers tot marketeers en onderzoekers. Protix biedt nu werk aan zo'n honderd mensen. ,,Je moet een positief steekje los hebben om met insecten te werken. Maar wij weten precies de juiste mensen te vinden. En we hebben veel sollicitanten.''

Vanaf 2015, zegt Aarts, begon het tij voor ze te keren. Vanaf dat jaar kon Protix eindelijk aan producenten leveren. Eiwitten voor hypoallergeen voer voor huisdieren, levende larven voor kippenboeren. En daarna volgde toestemming voor het gebruik in visvoer. ,,Dat was een enorme stap voor ons. Alleen visvoer is al zo groot! Al krijgen we maar een stukje van die markt, dan heeft dat al een enorme impact voor ons.'' Binnen twee jaar hoopt Protix ook voor kippenvoer te leveren. Wereldwijd gaan er jaarlijks miljarden om in diervoederindustrie.

Klapper

De grote klapper kwam in 2017. Investeerders en de Rabobank brachten 45 miljoen bijeen. Van start-up is Protix nu een bedrijf dat meetelt. De vestiging in Bergen op Zoom levert straks jaarlijks genoeg eiwitten voor de productie van 500 miljoen eieren en vijf miljoen zalmen. ,,Zonder dat er soja of vismeel aan te pas komt."