Zo lichtten Henk en Jolanda hoteleigenaren en restauranteigenaren op

Het was een reislustige zomer voor ‘Henk en Jolanda’, zoals het duo zich meestal voorstelde bij de etablissementen waar ze overnachtten. Sint-Oedenrode deden ze aan, Tholen, Tubbergen, Zuidwolde, Gieten, Loon, Holwerd. De tenlastelegging die de officier van justitie voordraagt in de rechtbank van Assen schetst een spoor door heel Nederland.

Van onbetaalde rekeningen, wel te verstaan, bij allerlei hotels en bed and breakfasts. ‘Van Limburg tot Friesland’, constateert de rechtbank. De juridische kwalificatie: oplichting in vereniging. Dat de ‘hotelpiraten’ eigenlijk Jan V. (63) en Jolanda H. (54) heten, is nog een van de minder opmerkelijke feiten in het hele verhaal.

Beachvolleybaltoernooi

Joviaal, zo komen ze over. In Tubbergen, waar ze zeven nachten verblijven bij Hotel MarCant, doen ze zelfs mee aan het plaatselijke beachvolleybaltoernooi. Op zondagavond schuiven ze amicaal aan bij de wekelijkse nazit voor het personeel. De volgende ochtend zijn ze vertrokken. De rekening van 970 euro – de bon vermeldt behalve 8 logies met ontbijt onder meer 40 vaasjes bier, 39 rode port, 12 koffie, drie patat, een loempiamenu en een berehap met saus – staat nog steeds open.

Raffinement kan het malafide duo niet worden ontzegd. Ze betalen vaak een nacht vooruit, om vervolgens hun verblijf met een aantal dagen te verlengen. Om in Tubbergen het verhaal kracht bij te zetten dat ze een huis willen kopen in het dorp, wapperden ze met woningbrochures. Op de kamer in het Twentse Gastenhoes in Ootmarsum laten ze na elf onbetaalde overnachtingen lijstjes met familiefoto’s achter, om de indruk te wekken dat ze nog terugkomen.

‘Maar de volgende ochtend verscheen u niet aan het ontbijt. U was met de noorderzon vertrokken, zoals dat vaker ging’, aldus de rechter. Sommige accommodatie-eigenaren doen zelfs aangifte van vermissing, als ze nog niet in de smiezen hebben dat ze zijn opgelicht.

Mooie praatjes

Behalve de ‘gratis’ overnachtingen bekwaamt met name Jan zich erin mensen met ‘mooie praatjes’ geld uit de zakken te kloppen. Opvallend vaak bij leden van lokale kerkgemeenschappen. Wellicht omdat gelovigen sneller bereid zijn goed te doen, oppert de rechtbank. Jan toont zich een sociale kameleon die snel vertrouwen wint. Als hij 100 euro te leen vraagt, bieden gedupeerden uit zichzelf weleens 200 euro aan.

‘Een dagtaak’, had hij volgens de rechtbank aan de zwendel. Die bestaat volgens de officier van justitie uit ‘een web aan leugens, een samenweefsel van verdichtsels’. In plaatselijke bibliotheken speurt Jan het internet af voor aanknopingspunten, zoals lokale kerkenblaadjes of een veteranenverleden – zoals hij zelf ook heeft. ‘Het lijkt wel of elke mogelijkheid om geld afhandig te maken, vakkundig is benut.’

Ontmaskering

Uiteindelijk leidt het bezoek aan Tubbergen hun ontmaskering in. De eigenaren vragen het echtpaar via een openbare oproep op Facebook (‘Pas op voor eetpiraten!!!’) zich te melden. Dat doen ze niet, waarop het hotel een beeld van het stel plaatst, genomen door een bewakingscamera. Ze worden herkend en andere gedupeerden roeren zich. Twee dagen laten meldt het malafide duo zich bij de politie in Assen. ‘We hadden ons hoe dan ook gemeld’, zegt Jan. ‘We waren er klaar mee.’

Sindsdien zitten ze in de cel. Niet voor het eerst, overigens. Jan is sinds 1998 al acht keer veroordeeld voor vergelijkbare delicten, Jolanda vier keer. Hij kreeg al eens tbs met voorwaarden, vanwege zijn ziekelijke neiging tot bedonderen, en ‘de meest intensieve vorm van begeleiding’ denkbaar bij de reclassering. ‘Toch zit u weer hier’, verzucht de officier van justitie.

Drie kwartier

Het opsommen van de vorderingen van de gedupeerden duurt drie kwartier. Ruim zestig aangiftes zijn er gedaan, van een ‘geleend’ tientje tot niet betaalde overnachtingen in een bed and breakfast in Meppel plus verduisterde geleende fietsen à 1.700 euro.

‘Henk en Jolanda’ bekennen alles nederig. ‘Het is allemaal hartstikke vuil, natuurlijk’, zegt hij. Zij zegt: ‘Ik wilde het hem niet alleen laten doen.’ Maar, vindt de rechter: ‘U liet het keer op keer gebeuren.’ Zij: ‘Het was overleven, maar op de verkeerde manier.’ Hij, eerder tijdens een verhoor: ‘Ik moest elke dag scoren.’

Witte bolletjes met smeerkaas

Ze schamen zich diep en oprecht, benadrukt hun advocaat. Wel is volgens haar ten onrechte de indruk gewekt dat het duo een luxe leventje leidde met onbetaalde copieuze maaltijden. ‘Meestal aten ze goedkope witte bolletjes met smeerkaas. Soms sliepen ze in een bos. Het water stond hen tot de lippen.’

Het ging volgens de zegsvrouw mis toen het incassobureau van de overheid opeens een openstaande oude schuld (mede vanwege eerdere oplichterij) ineens volledig opeiste. Ze raakten hun huis kwijt en leidden een grotendeels zwervend bestaan. Nu willen ze hun leven echt beteren en graag hulp daarbij.

Gevangenis

Het Openbaar Ministerie heeft er weinig fiducie meer in dat het stel ooit lering trekt. Zij moet wat de officier van justitie betreft drie jaar de gevangenis in, hij vier jaar. Het is de maximumstraf die staat op oplichting. Maar als deze reeks delicten dat plafond niet rechtvaardigt, vraagt ze zich af, wat dan wel?

Twaalf gedupeerden zitten er dinsdag bij de zitting. ‘Ik ben blij dat meneer spijt heeft van zijn daden’, zegt een van hen. Anderen kunnen er nog steeds niet bij dat ze er zijn ingestonken, zoals de vrijwilliger van de Vrijzinnige kerkgemeente in Delfzijl. ‘Wat moeten die hier helemaal, vroeg ik me wel af toen ze voor de deur stonden’, blikt ze terug. ‘Maar het waren zeer vriendelijke mensen die overal over mee praatten. Je schaamt je rot dat je er bent ingetrapt.’

De eigenaar van hotel MarCant uit Tubbergen heeft uiteindelijk geen vordering ingediend, ondanks de niet betaalde rekening van 970 euro. ‘Het ging ons om het principe, dat mensen hier niet mee weg kunnen komen’, zegt Marc Nolte. ‘Dat lijkt gelukt.’